Alþýðublaðið - 07.09.1994, Blaðsíða 2

2 ALÞÝÐUBLAÐIÐ
UMRÆÐA
Miðvikudagur 7. september 1994
MÞBVBMBID
HVERFISGÖTU 8-10 - REYKJAVÍK - SÍMI 625566
Útgefandi: Alprent hf.
Ritstjóri: Sigurður Tómas Björgvinsson
Setning og umbrot: Alprent hf.
Prentun: Oddi hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Sími: 625566 - Fax: 629244
Áskriftarverð kr. 1.400 á mánuði.
Verð í lausasölu kr. 140
STJÓRNMÁLAÁLYKTUN KJÖRDÆMISÞINGS ALÞÝÐUFLOKKSINS Á VEST-
FJÖRÐUM SEM HALDIÐ VAR DAGANA 2. OG 3. SEPTEMBER
Oréttlæti kvótakerfisins
er orðið æ augljósara
Rússamir fara
Það voru söguleg kaflaskil í sögu Evrópu þegar síðustu
rússnesku hersveitimar í Þýskalandi, Lettlandi og Eist-
landi fóm þaðan fyrir viku. Brottflutningur rússneskra
herja frá Litháen lauk fyrir ári. Þar með er endanlega
lokið vem rússneskra heija í hemumdum ríkjum í Evr-
ópu. Ráðamenn í Eystrasaltslöndunum hafa orðað það
svo á þessum tímamótum, að í fyrsta sinn frá árinu
1940 gætu þjóðimar ráðið örlögum sínum sjálfar. Það
em orð að sönnu.
Eystrasaltslöndin urðu fómarpeð í síðari heimsstyij-
öldinni. Löndin urðu fyrst fyrir barðinu á innrás Rússa,
síðan „frelsuð“ af herjum Þjóðverja en látin í hendur
Rússa á nýjan leik eftir griðarsáttmála kommúnista og
nasista. Rússar innlimuðu Eystrasaltslöndin í stórveldi
sitt þegar í síðari heimsstyijöld og fáum datt í hug að
lokinni heimsstyrjöld að þessar smáþjóðir myndu nokk-
um tíma líta aftur sjálfstæðan dag. Rússar frömdu
margþætta og hroðalega glæpi gagnvart Eystrasalt-
slöndunum. Rússar komu fram við íbúa Eystrasaltsríkja
sem undirokaða nýlenduþjóð; þeir lögðu undir sig auð-
lindir landsins, nýttu fólkið sem ódýrt vinnuafl, fluttu
hundmð þúsunda og jafnvel milljónir á brott frá ættjörð
sinni en fluttu Rússa í stómm stíl inn í löndin til að
„normalísera“ ástandið. Rússar beittu Eystrasaltslöndin
ekki aðeins efnahagslegri og líkamlegri kúgun, heldur
réðust á andlegu hlið íbúa Eystrasaltsríkjanna með
sama offorsi. Rússneska varð að aðalmáli ríkjanna og
sjálfstæð tungumál Eystrasaltsríkjanna urðu að annars
flokks máli sem var í alla staði illa séð. Sögufölsun fór
fram í skólanum, bömunum var meinað að læra ætt-
jarðarsöngva líkt og um öll lýðveldi Sovétríkjanna.
Þrátt fyrir þessa ómannlegu meðferð og ólýsanlegu
kúgun nýlenduherranna, bám íbúar Eystrasaltsríkjanna
alltaf frelsishugsunina og þjóðarsjálfstæðið í hjarta
sínu. Þrátt fyrir óendanleg vandræði og harm sem
nauðaflutningamir og skipulögð þjóðarblöndun Rússa
og Eystrasaltsríkjanna höfðu í för með sér, tókst Lett-
um, Litháum og Eistlendingum að halda þjóðarreisn
sinni. Innri andspyma gegn kúgun Rússa skilaði sínu.
Þeir gáfust einfaldlega aldrei upp. Þegar umbótastefna
Gorbatsjovs fór að taka til sín, kom í ljós hin bælda
frelsisþörf Eystrasaltsríkjanna. Skyndilega sungu menn
aftur gömlu ættjarðarsöngvana sína og aftur hljómaði
krafan um sjálfstæð Eystrasaltsríki.
Atburðarásin varð mun hraðari en menn höfðu búist
við. Þegar Island, undir forystu Jóns Baldvins Hanni-
balssonar utanríkisráðherra, sýndi þá dirfsku að viður-
kenna sjálfstæði Eistlands fyrst allra vestrænna ríkja,
töldu ráðamenn á Vesturlöndum að þar hefði ísland tek-
ið of stórt skref, of snemma. í kjölfarið kom viðurkenn-
ing annarra ríkja eins og Norðurlandanna. Skrefíð sem
Island tók var geysilega mikilvægt og verður í framtíð-
inni minnst sem einni merkilegustu stund í utanríkis-
sögu íslands. Við vissum einfaldlega hvað það var að
vera kúguð smáþjóð; nýlenda undir erlendum aga. Þess
vegna hafa hjörtu íslendinga ávallt slegið í takt við
hjörtu íbúa Eystrasaltsríkja og annarra smáþjóða sem
sætt hafa erlendum yfírráðum og kúgun. Það er ekki
síst þess vegna sem íslendingar gleðjast nú yfir brott-
flutningi rússnesku herjanna frá Eystrasaltsríkjunum.
Nú loks eru þjóðir Eystrasaltsríkjanna orðnar frjálsar.
Megi þær ávallt halda sjálfstæði sínu og fullveldi
Alþýðuflokkurinn hefur
átt aðild að ríkisstjóm
landsins frá árinu 1987.
Á þeim tíma hefur íslenskt
efnahagslíf gengið í gegnum
lengsta stöðnunarskeið á þess-
ari öld. Landsframleiðsla hefur
dregist saman, kaupmáttur
rýmað, atvinnuleysi aukist, er-
lendar skuldir hækkað og rikis-
sjóður glímt við viðvarandi
hallarekstur.
Sú ríkisstjóm sem nú situr
hefur þurft að gripa til erfiðra
og óvinsælla aðgerða á mörg-
um sviðum ríkisfjármála. Þær
hafa þó skilað nokkmm árangri
og skilningur almennings á
nauðsyn þeirra hefur aukist.
Nú virðist hins vegar vera að
rofa til. Afkoma ríkissjóðs er
betri en búist var við, viðskipta-
jöfnuður við útlönd er hagstæð-
ur og þjóðin loks farin að
greiða niður erlendar skuldir.
Atvinnuleysi hefur heldur verið
á undanhaldi, vaxtalækkun síð-
asta árs hefur haldist, verðbólga
er með því lægsta sem gerist í
Evrópu, afkoma fyrirtækja í
flestum greinum hefur batnað
nema í útgerð og fiskvinnslu
þar sem þörf er á sameiginlegu
átaki stjómvalda og atvinnurek-
enda. Þessar nýju aðstæður
hafa skapað sóknarfæri fyrir ís-
lensk fyrirtæki sem mikilvægt
er að nýta.
Forganga
Alþýðuflokksins
Þessi árangur er ekki síst Al-
þýðuflokknum að þakka,
ábyrgri afstöðu hans til ríkis-
fjármála, forgöngu hans um að-
gerðir til lækkunar á vöxtum,
fmmkvæði hans að fjölda að-
gerða stjómvalda til að bæta al-
mennt viðskiptaumhverfi fyrir-
tækja, forgöngu um samning
um Evrópska efnahagssvæðið
og GATT og þannig mætti
lengi telja.
Jafnframt þessu hefur ávallt
verið órofa samstaða innan Al-
þýðuflokksins um að bæta kjör
og lífsaðstæður þeirra sem eiga
undir högg að sækja með öfl-
ugu velferðar- og heilbrigðis-
kerfi. Framlög til þeirra mála í
heild hafa því ekki minnkað
þrátt fyrir niðurskurð í ríkisfjár-
málum og margháttuðum um-
bótum í velferðarkerfinu hefur
verið hrint í framkvæmd.
Ein meginástæða þess sam-
dráttar sem hér hefur verið frá
árinu 1987 er minnkandi þorsk-
afli og lækkandi verð á sjávar-
afurðum. Við þær aðstæður
hefur óréttlæti núverandi fisk-
veiðistjómunarkerfis, kvóta-
kerfísins, orðið æ augljósara.
Sérstaklega á þetta við hér á
Vestfjörðum. Alþýðuflokkur-
inn beitti sér fyrir því ákvæði í
núverandi lögum um fiskveiði-
stjómun að fiskistofnamir, mik-
ilvægasta auðlind landsins,
væm sameign landsmanna. Á
gmndvelli þess ákvæðis vill Al-
þýðuflokkurinn að tekið verði
upp veiðileyfagjald í áföngum.
Sú krafa Alþýðuflokksins hefur
enn ekki náð fram að ganga. Á
síðasta þingi náðist hins vegar,
fyrir forgöngu flokksins, fram
sú úrbót að veiðiréttindi króka-
leyfisbáta vom fest í sessi og
stóraukin, miðað við hlutfall
heildarafla. Þetta atriði í núgild-
andi lögum hefur á þessu ári
haft úrslitaáhrif fyrir afkomu
fyrirtækja og atvinnuástand á
Vestijörðum. Því ber að fagna.
Vestfirskir jafnaðarmenn
krefjast þess að ekki verði um
frekari kvótasölu úr kjördæm-
inu að ræða og að allra leiða
verði leitað til að auka þann
kvóta sem fyrir er.
Bættar
samgöngur
Annað brýnt hagsmunamál
Vestfírðinga em bættar sam-
göngur. í tíð núverandi ríkis-
stjómar hefur verið ráðist í það
stórvirki sem Vestfjarðagöngin
em, auk þess sem framlög til
vegagerðar á heiðum Suður-
fjarða hafa stóraukist. Má segja
að þegar þessum miklu sam-
göngubótum lýkur á næsta ári
skapist ný og áður óþekkt tæki-
færi til samstarfs og sérhæfing-
ar fyrirtækja og sveitarfélaga á
Vestljörðum. Þrátt fyrir þessa
áfanga eru mörg brýn verkefni í
samgöngumálum óunnin svo
sem feijubryggjur við Djúp og
heilsársvegur millum Þingeyrar
og Bíldudals, og samtenging
byggðakjama á öllum Vest-
fjörðum, sérstaklega með tilliti
til sameiningar sveitarfélaga.
Fyrirtæki í sjávarútvegi á
Vestfjörðum em þó lang flest
illa stödd eftir langvarandi sam-
drátt í veiðiheimildum og lækk-
andi afurðaverð. Sérstakar
ráðstafanir ríkisstjómarinnar,
sem nú er unnið að, vegna
sjávarútvegsfyrirtækja á Vest-
fjörðum munu vonandi skila ár-
angri.
Sérstaða
Vestfjarða
Kjördæmisþing Alþýðu-
flokksins á Vestfjörðum fagnar
þeim margháttaða árangri sem
náðst hefur í mörgum mála-
flokkum í tíð núverandi ríkis-
stjómar. Þingið leggur hinsveg-
ar áherslu á að stjómvöld taki
tillit til þess í sínum ákvörðun-
um að efnahagsþrengingar síð-
ustu ára hafa komið mjög mis-
munandi niður eftir landssvæð-
um. Vestfírðir hafa ávallt haft
sérstöðu í atvinnulífi lands-
manna og svo mun verða
áffam.
Alþýðuflokksmenn á Vest-
fjörðum munu standa vörð um
þá sérstöðu, án þess að standa í
vegi fyrir eðlilegri þróun
byggða og atvinnulífs. Einungis
þannig verður tryggt að
Vestfirðingar verði áfram
í fremstu röð í íslenskum sjáv-
arútvegi og fiskvinnslu og þar
haldið blómleg byggð um