Alþýðublaðið - 22.09.1994, Síða 3

Fimmtudagur 22. september 1994
TRUMAL
ALÞÝÐUBLAÐIÐ 3
Sólarvé og hof í GRINDAVÍK. Hausverkur eða túristagildra? Ýmsum finnst að Grindavík sé að verða
einskonar háborg heiðninnar á íslandi og óttast ill áhrif af byggingu hofs í hinu litla samfélagi. JÓN
GRÖNDAL, bæjarfulltrúi Alþýðuflokksins, telur blikur á lofti í plássinu. Þar hafi frá alda öðli verið stunduð
sjómennska og útgerð sem hafi verið aðalsmerki Grindvíkinga. Eðli starfs síns vegna hafi sjómenn
kannski ræktað trú sína betur en ýmsir aðrir og Grindavík sé gott, kristilegt samfélag:
Bær á barmi ásatrúar?
Ungur maður og dular-
fullur og sérkennilegur í
háttum“. Þannig er
Tryggva Hansen, listhleðslu-
manni og ásatrúarmanni, lýst af
Jóni Gröndal, bæjarfulltrúa
Alþýðuflokksins í Grindavík.
Tryggvi þessi er að gera allt
vitlaust í hinu snotra sjávar-
þorpi suður með sjó. Mönnum
finnst að Grindavík sé að verða
einskonar háborg heiðninnar á
Islandi og óttast ill áhrif af
byggingu hofs í hinu litla sam-
félagi. Um ýmis afrek Trygga
listamanns er nú karpað fram
og aftur. Grindavík hefur oft
verið heitt umræðuefni, meðal
annars á árum áður fyrir mikið
menningarleysi, eftir að sýnd
var í sjónvarpi kvikmyndin
Fiskur undir steini. Nú er ann-
arskonar umræða hafin, ekki
síður heit og merkileg.
Dans í kringum
gullkálfínn í friðsömu
sjávarplássi
Jón Gröndal telur blikur á
lofti í plássinu. Þar hafi frá alda
öðli verið stunduð sjómennska
og útgerð sem hafi verið aðals-
merki Grindvíkinga. Eðli starfs
síns vegna hafi sjómenn
kannski ræktað trú sína betur
en ýmsir aðrir og Grindavík sé
gott, kristilegt samfélag.
„Nú allt í einu eru kannski
blikur á lofti. Oafvitandi er ver-
ið að teyma Grindvíkinga til
þátttöku í heiðnum siðvenjum
og trúarathöfnum. Hættan er sú
að fólk geri sér ekki grein fyrir
hvað er að gerast. Eins og
Móses erum við farin að bera
það við að dansa í kring um
gullkálfmn“, segir Jón í blaða-
grein í einu Suðumesjablað-
anna.
JÓN GRÖNDAL, bœjarfull-
trúi Alþýðuflokksins í Grinda-
vík. Hann er alfarið á móti því
að Grindvíkingar taki að sér að
boða ásatrú á Islandi.
Alþýðublaðsmynd
Segir hann að Tryggvi Han-
sen hafi kunnað nokkuð fyrir
sér í veggjahleðslu. Hann hafði
því verið fenginn til að hlaða
vegg við kirkjuna, en veggur-
inn var hluti af miðbæjarskipu-
laginu. Jón segir að Tryggva
hafi farist verkið hönduglega.
Hótað að setja jarðýtu
„á allt draslið“
Næst gerist það að yfir bæj-
arstjómina tekur að rigna bréf-
um og greinargerðum frá
Tryggva um uppfærslu Eddu-
kvæða á 20 ára afmæli bæjar-
ins. Þá var hann með áform um
smíði stórra sólvagna sem áttu
að ferðast um Island og heim-
inn allan, sólinni og Grindavík-
urbæ til dýrðar.
„Bygging mannvirkis þess
sem síðar hlaut nafnið Sólarvé
var komin í gang og gekk ým-
islegt á.
Tryggvi seldi bæjarstjóm
hugmyndina og fékk að útfæra
hana sjálfur. Naut hann aðstoð-
ar fólks í atvinnuátaki Grinda-
víkurbæjar og í nokkrar vikur
lét hann fólkið hlaða veggi og
reif þá jafnharðan niður aftur
og breytti. Bæjarstjóm var hætt
að lítast á blikuna og setti bæj-
artæknifræðinginn til að ræða
við Tryggva. Tryggvi sagðist
eiga hugmyndina, uppfærsluna,
og ef menn ætluðu að finna að
eða hafa einhver afskipti af
málinu myndi hann setja jarð-
ýtu á allt draslið. Bæjarstjóm
þótti vissara að hafa hægt um
sig“, segir Jón.
Hundheiðin
Jónsmessunótt í
Grindavík
Mannvirkið var síðan vígt
um Jónsmessuna, Sólarvé
þeirra Grindvíkinga.
„Það er orðið lenska að vera
úti á Jónsmessunótt, fara í
gönguferð og kveikja eld. Ef til
vill snafsa sig einhverjir. I
skjóli þess siðar var mannvirk-
ið vígt við fjölmenni með eldi
og kvæðaflutningi. Tryggi
sönglaði úr Eddukvæðum
nokkur vers. Eddukvæðin em
okkar helsta heimild um heiðna
trú forfeðra okkar og nær sam-
felldur óður til ásatrúarinnar.
Sennilega hafa ekki nema 3 til
4 á staðnum skilið textann og
boðskapinn. Flestum fannst
þetta bara fyndin og skemmti-
leg uppákoma. Töluðu um að
hann gerði þetta vel, sem og
var“, segir bæjarfulltrúinn, og
spyr: „Hvað áttuðu sig margir á
því að þeir voru að taka þátt í
hundheiðinni athöfn?“.
Jón Gröndal segir þá sögu að
gestir frá vinabæ Grindavíkur í
Fyrirhugað HOFIGRINDA VÍK- það á ekki upp á pallborðið hjá bœjarstjórninni - gulli ferðafólksins er hafnað, en siðfrœði
kristinnar kirkju studd.
Svipmyndfrá GRINDA VIK. Mönnum finnst að Grindavík sé að verða einskonar háborg heiðninnar á Islandi og óttast ill áhrifaf
byggingu hofs íhinu litla samfélagi. Alþýðublaðsmynd
Englandi, Penistone, hafi boð-
ið gestgjöfunum til veislu í
veitingahúsinu Hafurbimin-
um.
Þar hafi, öllum á óvart, verið
leynigestur, semsé téður
Tryggvi Hansen. Hóf hann þar
að kyrja úr Eddukvæðum og
sagði frá fomum siðum og lét
menn drekka af homi og mæla
minni hver annars. Síðan var
kveiktur eldur á gólfinu og
gestimir „teymdir sönglandi
umhverfis hann í 45 mínútur
eða svo“, segir Jón. Má geta
nærri að svipur hefur komið á
ýmsa og Jón segir að þetta hafi
lagst misvel í suma gesti þeirra
Grindvíkinga.
Ferðamannagull
eða kristið
samfélag?
Nú hefur það gerst að ^
Tryggvi og félagi hans, Árni
Björn Björnsson, hafa leitað
til bæjarstjómar Grindavíkur
um fjárstyrk vegna byggingar
hofs að heiðnum sið. Jón segir
að hof þetta myndi eflaust
verða aðdráttarafl fyrir ferða-
ntenn.
En bæjarstjóm er ekki á því
að láta Mammon glepja fyrir
sér. Hún neitaði þeim félögum
um peningana og afsalaði sér
þar með væntanlegum tekjum
af ferðamönnum.
„Nú spyr ég: Viljum við
Grindvíkingar að ferðamenn
komi til Grindavíkur vegna
þess að hér megi sjá guðs hús
heiðinna manna og taka þátt í
heiðnum siðum og jafnvel til-
beiðslu? Svari menn hver fyrir
sig. Ég segi nei! Hve langt
halda menn að verði í að Ása-
trúarmenn fari að halda blót sín
hér í eina hofinu á Islandi með
blóði, eldi og öllu tilheyrandi!“
spyr Jón Gröndal.
Hann spyr hvort það geti ver-
ið að meðhjálpari Grindavíkur-
kirkju, Björn Haraldsson, sé
yfirsmiður hofsins og vinni við
byggingu þess. Bjöm er faðir
Árna Bjöms, og jafnframt er
hann formaður Ferðamálafé-
lags Suðurnesja. Það gangi
náttúrlega ekki. Jón Gröndal
óttast jafnframt að Grindavík-
urböm láti glepjast og heillast
af skurðgoðadýrkun. Jón segist
halda að Grindvíkingar hafi
ekkert með heiðið hof að gera.
Listilegar
samverustundir og
veisluhöld
Sóknarpresturinn í Grinda-
vík, séra Jóna Kristín Þor-
valdsdóttir, segist hafa verið
að grennslast fyrir um tilgang-
inn með hofinu. Mönnum virð-
ist efst í huga að laða að ferða-
menn forvitna um foma ís-
lenska menningu, sýna þeim
eitthvað frumlegt og fomt og
bjóða þeim upp á veitingar, svo
sem öl úr homum.
Hún spyr: „En ef þetta á að
vera uppákomustaður fyrir
ferðalanga með ölstofu, veit-
ingaaðstöðu, hvers vegna þá
ekki að reisa frekar víkinga-
skála eða gera líkan að víkinga-
skipi? Eða reyna samvinnu við
ágæta nefnd á vegum bæjarins
um verstöðvar og sjóminjar.
Það gæti verið fróðlegt fyrir
bæði Grindvíkinga og gesti
staðarins að berja afrakstur
þess augum“, segir séra Jóna
Kristín. Henni er ekki kunnugt
um hvort Ásatrúarmenn standi
að baki byggingunni.
„Ég hef heldur ekki upplýs-
ingar um hvort þama á að fara
fram eitthvað annarlegt kukl
ásamt öldrykkju. Nema þá vitn-
eskju hef ég að sótt hefur verið
um leyfi fyrir byggingunni í
nafni Vors siðar, sem titlar sig
trúfélag.
I svonefndum lögum þess fé-
lags er talað um veisluhöld,
listilegar samvemstundir og
heiðursfélaga sem kallast goð
og gyðjur í hlutverki ráðgjafa,
sem jafnframt leiða helgar
veisluathafiiir trúfélagsins. I
nafni þessa fyrirbæris er óskað
eftir leyfi til að reisa hof. Því
hlýtur að varða alla uppalendur
hvaða straumar og stefnur vaða
uppi í samfélagi okkar og geta
haft slæm og neikvæð áhrif á
þau sem em að mótast út í líf-
ið“, segir séra Jóna Kristín Þor-
valdsdóttir.