Alþýðublaðið - 28.10.1994, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐU BLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 28. OKTÓBER 1994
75 ára afmæli Alþýðublaðsins:
Aldur blaðsins
undrunarefni
Það er nokkurt undrunarefni, að
Alþýðublaðið skuli hafa náð 75 ára
aldri. Gengi þess hefur verið með
misjöfnum hætti, svo ekki sé tekið
dýpra í árinni. Blaðið hefur verið
stórveldi á markaði frétta og póli-
tískrar umræðu. Nefna má stjómun-
ardaga Finnboga Rúts og Gísla J.
Ástþórssonar. Sá
fyrmefndi beitti
blaðinu sem bitru
sverði og gerði það
að umtalaðasta blaði
landsins, sem var vel
skrifað og liarð-
skeytt. Gísli J. Ást-
þórsson var á góðri
leið með að gera Alþýðublaðið að
stærsta blaði landsins. Hann fékk
ekki nægan stuðning og frelsi. Blað-
ið varð á ný afgerandi flokksmál-
gagn og örlög þess urðu hin sömu og
annarra flokksblaða.
Niðurlæging Alþýðublaðsins varð
stundum mikil. Gjaldþrot vofðu yfir
hvað eftir annað og forystumenn
flokksins vom á góðri leið með að
glata eignum sínum vegna peninga-
legra ábyrgða fyrir málgagnið.
Ákvarðanir hafa verið teknar um að
leggja það niður og jafnvel forystu-
menn flokksins hafa haft andlát þess
efst á óskalista og sent því háðsglós-
ur á opinberum vettvangi. Oftar en
ekki vildi flokkurinn sem minnst vita
af blaðinu, einkum þegar illa áraði í
fjármálum.
En litla blaðið liflr enn. Það hefur
verið rödd jafnaðarstefnunnar, þótt
sú rödd hafi stundum verið hás og
rám svo vart hafi hún heyrst. En
blaðið var líka rödd launþegasam-
takanna og baráttutæki þeirra. Það
tók mikinn og
virkan þátt í rétt-
indabaráttu verka-
lýðsins, uppbygg-
ingu velferðar-
kerfisins og hafði
umtalsverð áhrif á
þróun íslensks
samfélags. Það
hefur að mörgu leyti verið svo sam-
ofið örlögum og sögu Alþýðuflokks-
ins, að segja má að eitt hjarta slái fyr-
ir flokk og blað. Því skal 75 ára af-
mælis Alþýðublaðsins minnst með
virðingu og þakklæti.
Þrjú tímabil
Afskipti mín af Alþýðublaðinu
hafa verið mikil, bæði af ritstjórn og
fjármálum.
Þau tengdust^ einnig Blaðaprenti
hf. þar sem Ásgeir Jóhannesson
lagði gífurlega vinnu af mörkum við
uppbyggingu og rekstur. Síðari árin
kom Eyjólfur K. Sigurðsson að út-
gáfumálum og lagði til góð ráð og
mikið starf. Báðum þessum mönn-
um ber að þakka sérstaklega.
Þeim árum, sem ég starfaði við
Alþýðublaðið, má skipta í þrjú af-
mörkuð tímabil, sem hvert hafði sitt
sérkenni. Frá þessum tímabilum má
segja þrjá ólíkar sögur, sem hver og
ein lýsir vel tíðarandanum og ástand-
inu í útgáfumálum blaðsins. Unnt
væri að skrifa langt mál, en hér verð-
ur aðeins dregin upp gróf mynd og
nokkurra góðra manna minnst.
Fyrsta tímabilid
Ég kom að blaðinu 1960. Þá var
að byrja að fjara undan merkilegri
tilraun Gísla J. Ástþórssonar til að
gera það að almennu fréttablaði með
kratískum leiðara. Þá starfaði Bene-
dikt Gröndal við blaðið. Báðir urðu
þessir menn mér einkar kærir og
Gísli kenndi okkur öllum meira í
blaðamennsku en þá var unnt að læra
annars staðar á Islandi. Margir kunn-
ir menn störfuðu á blaðinu. Þar voru
Loftur Guðmundsson, Helgi Sæm.,
Sigvaldi Hjálmarsson, Öm Eiðsson,
Björn Jóhannsson, Björgvin Guð-
mundsson, Auðunn Guðmundsson,
Indriði G. Þorsteinsson og nokkrir
snjallir sumarmenn eins og Guðni
Guðmundsson, rektor Menntaskól-
ans í Reykjavík.
Á þessum árum hefði verið unnt
að gera Alþýðublaðið að næststærsta
eða stærsta blaði landsins. Til þess
b,í*ð

öiÐin /

'lii&zzfpzzz
■"■" s^sssm mss-ssssi
' n,r á r /
tís**

vom öll ritstjómarleg efni. En vélar
og tæki vom léleg, loforð um endur-
nýjun urðu orðin tóm og fram komu
kröfur unt meiri pólitík. Gísli J. hvarf
af vettvangi vonsvikinn og leiður.
Þama fór forgörðum besta tækifæri
Alþýðublaðsins til að verða vold-
ugur fjölmiðill. Gott dæmi um það
hvernig við kratar höfum látið
gullið renna okkur úr greipum
hvað eftir annað. Eða er þetta
sjálfseyðingarhvötin, sem ég hef
stundum nefnt svo?
Annad tímabilid
Árið 1973 var ég ritstjóri
frétta á gamla Vísi. Það var
annað hvort árið 1974 eða 1975 að
Alþýðublaðið var komið í miklar
fjárhagskröggur. Þá tókst samkomu-
lag við Reykjaprent hf., sem rak
Vísi, um að félagið tæki við fjár-
málalegum rekstri Alþýðublaðsins.
Þessi samningur vakti mikla athygli
og kommarnir sögðu að kratamir
hefðu selt íhaldinu sál sína. En sann-
leikurinn er sá, að Reykjaprents-
menn höfðu aldrei nein pólitísk af-
skipti af Alþýðublaðinu og komu
fram sem sannir heiðursmenn.
Ég var beðinn að taka Alþýðu-
blaðið að mér og reyna að hressa upp
á það. Mér tókst að ráða til mín
margt dugandi ungt fólk, sem þama
fékk sína fyrstu reynslu af blaða-
Aiv
Su0^StVrJ^tb^U,
Vvtá
UUm
«**<*
nu,

ZJOszi'.
*'?'«**
i /SÍSsraií;
*"!!?S35S' Gef-
£§2? i n
voru
út 16
I til 24
I s í ð n a
blöð. Ef
Reykja-
prent hf.
h e f ð i
■ '-x-V-ísS ■
ítrjr-*
mennsku
—4«f „St/w. • >«^7««*•>*»# f'
og rmmgmf- -
hefur síðan komið mjög við
sögu í Qölmiðlaheiminum. Nefna má
Atla Rúnar hjá Rikisútvarpinu,
Gunnar Kvaran hjá Sjónvarpinu,
Einai' Sigurðsson, sem nú er blaða-
fulltrúi Flugleiða, Jóhönnu Sigþórs-
dóttur, sem verið hefur á DV, og Ax-
el Ammendrup, sem er snjall blaða-
maður. Fleiri komu við sögu, eins
konar bankastjórar í hugmynda-
banka blaðsins. Meðal þeirra var
Vilmundur Gylfason, Valdimar Jó-
hannesson og Helgi Skúli Kjartans-
son; sem allir veittu góða aðstoð.
Á þessum ámm gekk blaðið held-
ur vel og var mjög virkur fréttamiðil.
um, hefði
r e k s t u r
b 1 a ð s i n s
stöðvast,
enda fjármál
flokksins í sí-
gildu upp-
námi. Þetta fyrirkomulag létti einnig
miklum áhyggjum af forystumönn-
um flokksins, sem vom að lotum
komnir í baráttunni fyrir lífí blaðsins.
En segja má, að þetta hafi verið æði
sérkennilegt fyrirkomulag og kapí-
tuli í litríkri sögu. Á þessum ámm
gerðust einnig ýmsir atburðir í
rekstri Blaðaprents og í samskiptum
við norræna jafnaðarmenn, sem síð-
ar getur orðið efni í langa sögu. Að
þessu sinni yfirgaf ég Alþýðublaðið
1978 þegar ég var kjörinn á þing í
Vilmundarsigrinum mikla.
UMSÓKNIR
Húsnæðisnefnd Reykjavíkur óskar eftir umsóknum um kaup á 320 nýjum og eldri
félagslegum eignaríbúðum sem koma til afhendingar fram á haustið 1996. Enn-
fremur er óskað eftir umsóknum um 60 nýjar félagslegar kaupleiguíbúðir sem af-
hentar verða á sama tíma. Um ráðstöfun, verð og greiðsluskilmála þessara íbúða
gilda lög nr. 97/1993.
Umsóknareyðublöð verða afhent á skrifstofu Húsnæðisnefndar Reykjavíkur, Suð-
urlandsbraut 30, og verða þar einnig veittar allar almennar upplýsingar. Skrifstof-
an er opin mánudaga til föstudaga kl. 9-16. ^
Umsóknum skal skila eigi síðar en 19. nóvember 1994.
Húsnæðisnefnd Reykjavíkur
AUGLYSING
UM INNLAUSNARVERÐ
VERÐTRYGGÐRA
SPARISKÍRTEINA RÍKISSJÓÐS
FLOKKUR INNLAUSNARTÍMABIL INNLAUSNARVERÐ*) Á KR. 10.000,00
1983- 2.fl. 1984- 3.fl. 01.11.94 - 01.05.95 12.11.94 - 12.05.95 kr. 64.431,70 kr. 77.748,90
*) Innlausnarverð er höfuðstóll, vextir, vaxtavextir og verðbætur.
Innlausn spariskírteina ríkissjóðs fer fram í afgreiðslu
Seðlabanka íslands, Kalkofnsvegi 1, og liggja þar jafnframt
frammi nánari upplýsingar um skírteinin.
Reykjavík, 28. október 1994.
SEÐLAB ANKIÍSLANDS
MEIMNTAMÁLARÁÐUNEYTIÐ
Styrkir til námsefnisgerðar
á framhaldsskólastigi
Menntamálaráðuneytið auglýsir eftir umsóknum um
styrki til námsefnisgerðar í bóklegum og verklegum
greinum á framhaldsskólastigi. Minnt skal á að heim-
ilt er samkvæmt nýjum reglum um úthlutun að verja
allt að fimmtungi heildarúthlutunar til að efla tiltekin
svið.
Umsóknir skulu berast menntamálaráðuneytinu,
námsefnisnefnd, Sölvhólsgötu 4, 150 Reykjavík fyrir
18. nóvember nk. á þartil gerðum eyðublöðum sem
hægt er að fá í ráðuneytinu.
HAFNARFJARÐARHÖFN
Útboð
Hafnarfjarðarhöfn óskartilboða í smíði gryfju
og húss fyrir hafnarvog ásamt frágangi á
umhverfi hennar.
Útboðsgögn fást afhent á hafnarskrifstofunni
í BÚH-húsinu við
Norðurbakka.
Tilboðum skal skila á sama stað fyrir kl. 15.
föstudaginn 4. nóvember nk.
a
Radau
Þridja tímabilid
Þriðja tímabilið er hluti af
eldspýtnastokkskaflanum,
þegar blaðið hafði verið
minnkað til að draga úr kostn-
aði við útgáfuna og gárungar
brutu það saman og komu því
fyrir í eldspýtnaöskju. Þá hóf
ég störf 1985 og hafði áður
beitt mér fyrir því, að Valdi-
mar Jóhannesson tæki við
framkvæmdastjóm. Við tók-
um við blaðinu á miklum erf-
iðleikatímum. Hlaðist höfðu
upp miklar skuldir og enn á ný
var reksturinn að stöðvast. Þá
kom einnig að blaðinu Geir A.
Gunnlaugsson, sem reyndist
því mjög vel ásamt Sighvati
Björgvinssyni, Eyjólfí K. Sig-
urðssyni og fleiri góðum
mönnum.
Allt var sparað og starfs-
fólkinu boðið upp á fádæma
lélega aðstöðu, sem það lét sér
lynda á meðan blaðið var að
rétta úr kútnum. Áskrifendur
vom örfáir og blaðið var lítið
meira en fréttabréf flokksins
með leiðara, sem lesinn var í
útvarpi. En fjárhagurinn stór-
batnaði og í fyrsta skipti eign-
aðist blaðið húsnæði. Þegar ég
hvarf frá blaðinu 1987 var það
efnað og ijárhagslega betur
sett en dæmi voru til í fyrri
sögu þess. En flokkurinn bar
ekki gæfu til að halda Valdi-
mar Jóhannessyni í starfi.
Ágreiningur varð og hann
hvarf á brott.
Á þessum tíma urðu mikil
átök í Blaðaprenti og urðu þau
upphaf að endalokum reksturs
blaðanna á þeirri merku prent-
smiðju. Þá sögu þarf einnig að
rita við tækifæri. En þarna
lauk afskiptum mínum af Al-
þýðublaðinu. Margs er að
minnast frá þessum ámm. Af-
skipti flokksforystunnar af
blaðinu hafa verið með ýms-
um hætti, fjármálin oft söguleg
og andlátinu skotið á frest
hvað eftir annað. En blaðið lif-
ir og ég óska gömlum vini
hjartanlega til hamingju með
þessi tfmamót.
Höfundur er framkvæmdastjóri
NLFÍ. Hann er fyrrum blaða-
maður, fréttastjóri og ritstjóri
Alþýðublaðsins til fjölda ára.