Alþýðublaðið - 01.03.1995, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 1.MARS 1995
MíYBUBUDIB
20880. tölublað
Hverfisgötu 8-10 Reykjavík Sími 625566
Útgefandi Alprent
Ritstjórar Hrafn Jökulsson
Sigurður Tómas Björgvinsson
Fréttastjóri Stefán Hrafn Hagalín
Umbrot Gagarín hf.
Prentun Oddi hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing
Sími 625566
Fax 629244
Áskriftarverð kr. 1.550 m/vsk á mánuði.
Verð í lausasölu kr. 150 m/vsk
Haldlaust geip
Alþýðubandalagsmenn lögðu á dögunum fram kosninga-
stefnuskrá sem fyrst og fremst er til marks um það allsherjar
uppboð á kosningaloforðum sem nú fer í hönd. I stefnuskránni
eru kynnt áform um stórkostlega útgjaldaaukningu nkisins á
nánast öllum sviðum. Hinsvegar er ekki að finna stafkrók um
íjármögnun þeitrar veislu sem alþýðubandalagsmenn ætla að
efna til, komist þeir að kjötkötlum valdsins. í paradís Olafs
Ragnars Grímssonar eiga laun að stórhækka en skattar að snar-
lækka. í kosningastefnuskránni er líka að finna margar óútfyllt-
ar ávísanir á stóraukin ríkisútgjöld. Kosningaloforð Alþýðu-
bandalagsins eru ekki annað en orðin tóm. Avísanir Olafs
Ragnars eru innistæðulausar. Alþýðubandalagið hefur engar
iausnir fram að færa á brýnustu úrlausnarefnum stjórnmálanna.
í viðtali við Alþýðublaðið í gær afhjúpaði Eiríkur Stefánsson
verkalýðsleiðtogi á Fáskrúðsfírði tvískinnung Alþýðubanda-
lagsins. Eiríkur segir: „I kosningastefnuskrá Alþýðubandalags-
ins segir Ólafur Ragnar Grímsson að stefnan sé að hækka laun-
in um 15 þúsund krónur. Eg vil í því sambandi benda á þá stað-
reynd, að það eru hæg heimatökin fyrir sósíalistana sem stjóma
þama á Norðfirði - því þeir em með hreinan meirihluta í bæjar-
stjóm - að hækka launin hjá sínu starfsfólki. Afhverju em bæj-
arstarfsmenn á Neskaupstað samt með miklu lægri laun en bæj-
arstarfsmenn á Fáskrúðsfírði?“ Og Eiríkur spyr í framhaldi af
þessu: „Afhverju fylgja alþýðubandalagsmenn á Neskaupstað
ekki orðum sínum um 15 þúsund króna launahækkun eftir með
framkvæmdum og eiga viðræður við sitt heimafólk? Það er af
því að ekki er vilji fyrir hendi.“
Hérmeð er auglýst eftir svari frá forystumönnum Alþýðu-
bandalagsins við þessum áleitnu spumingum. Þeir eiga líka eft-
ir að svara spurningum um hin nýju fyrirmyndarríki austur í
Asíu. Ólafur Ragnar er nefnilega búinn að skipta um forrit í sín-
um mönnum, í kjölfar hruns kommúnismans, og ætlar að leiða
íslensku þjóðina á vit austurlenskrar hagstjómar. Singapúr, Tæ-
van og Malasía em nú fyrirmyndir alþýðubandalagsmanna.
Formaður Alþýðubandalagsins á bara eftir að útskýra hvað
hann ætlar að iæra af löndum þarsem velferðarkerfi Vestur-
landa þykja fyrirlitleg og verkalýðsfélög em ýmist bönnuð eða
ofsótt.
„Utflutningsleið" Ólafs Ragnars er eitt ódýrasta kosninga-
blöff síðari tíma. Það kemur reyndar ekki á óvart, þarsem í hlut
á mestur tækifærissinni íslenskra stjómmála fyrr og síðar.
Þrautaganga
Stöðugar fréttir af sundmngu og óánægju berast úr herbúðum
Þjóðvaka. Það kemur ekki á óvait: lýðræðisleg vinnubrögð
virðast ekki höfð í miklum hávegum, heldur er öllu starfi og
framboðsmálum miðstýrt af Jóhönnu Sigurðardóttur og örfáum
samherjum hennar. Á Suðurlandi fór fram forval meðal flokks-
manna. Niðurstöður þess em hundsaðar, og fyrir liggur að
nokkur hópur mun segja skilið við Þjóðvaka. Sama var uppi á
teningnum í Reykjaneskjördæmi þarsem Jóhanna þröngvaði
Ágúst Einarssyni í efsta sætið, í trássi við þorra liðsmanna
Þjóðvaka. Og ekki var fyrr búið að birta nöfn efstu manna í
Reykjavík en fréttir komu af bullandi óánægju.
í forystugrein DV í gær segir Ellert B. Schram ritstjóri:
„Sumir frambjóðendur Þjóðvaka eru þekktir fallistar úr öðmm
flokkum eða hafa ekki náð þar þeim frama, sem þeir telja eðli-
legan.“ Ellert kemst að þeirri niðurstöðu, að kórvilla Jóhönnu
hafi verið í því fólgin að leggja alltof mikið uppúr því að fá fólk
úr öðmm flokkum til liðs við sig, fremur en leita til þeirra sem
ekki hafa látið að sér kveða í pólitík. Þá muni áróður hennar um
sameiningu vinstrimanna láta ólíklega í eyrum - nú þegar Þjóð-
vaki stefnir hraðbyri í að verða áhrifalaus smáflokkur.
Vísast hefur Jóhanna ætlað að nota sér ölduna sem reis í
Reykjavík í fyrra í kringum R-listann. Þar er þó ólíku saman að
jafna. Jóhanna getur fráleitt orðið það sameiningartákn á lands-
vísu sem Ingibjörg Sólrún Gísladóttir varð í Reykjavík.
Litasjónvarpið, bændur og blessaður
karlinn hann Þorsteinn Pálsson
- Þrír punktar um afturhaldssemi.
Manni getur nú sámað. Jafnvel
prúðmenni á borð við félaga Jón
Kristjánsson, ritstjóra Tímans og
þingmann Framsóknar á Austur-
landi. Á laugardaginn skrifaði hann
heilsíðugrein í blaðið sitt til að mót-
nræla „áróðursherferð" gegn Fram-
sóknarflokknum - herferð sem er
mjög í anda „snjallasta áróðunnála-
ráðherra aldarinnar, Göbbels.“
Svo má brýna deigt járn og svo
framvegis. Hvað skyldi það nú vera
sem ýftr hið Ijúfa geð Jóns Kristjáns-
sonar svo mjög að hann fer út í sam-
anburð við einn mesta glæpamann
aldarinnar?
Jú, það eru fullyrðing-
ar um að Páll Pétursson,
hinn framsýni hugsuður
á Höllustöðum, hafi ver-
ið á móti litasjónvarpinu
hér um árið.
Jón Kristjánsson rekur
þessvegna sögu íslenska
sjónvarpsins frá önd-
verðu. Það er fróðlegur
samsetningur, einsog
Jóns er von og vísa. Að lyktum
kernst hann að þeirri niðurstöðu að
framsóknarmenn hafi jafnan staðið í
fylkingarbrjósti fjölmiðlabyltingar á
Islandi.
En það er fleira sem fer í taugar
framsóknarmanna en strákslegar
upprifjanir (í anda Göbbels!) á af-
stöðu Páls á Höllustöðum til litasjón-
varps. Þannig er mál með vexti að
framsóknarmenn hafa bitið í sig, að
einhverjir haldi því fram að flokkur-
inn þeirra haft mjög beitt sér gegn
talsímanum. Nú kom hið fræga
símamál að vísu upp árið 1906, muni
ég rétt, en Framsóknarflokkurinn var
ekki stofnaður fyrren tíu árum síðar.
Jón Kristjánsson telur ekki eftir
sér að skýra símamálið fyrir ókunn-
ugum, og dregur til sögunnar Einar
skáld Benediktsson. Einar vildi,
einsog alþjóð veit, semja við Mar-
conifélagið, en Hannes Hafstein
skáldbróðir hans og ráðherra tók
þann kost að ganga til samninga við
Stóra norræna ritsímafélagið. Bænd-
ur á Suðurlandi fóru fræga ferð til
Reykjavíkur að mótmæla þessari til-
högun, og þessvegna hafa sumir
ófyndnir menn haft til marks um aft-
urhaldssemi og þröngsýni sunn-
lenskra bænda að þeir hafi verið á
móti nútímanum.
Við Jón Kristjánsson vitum báðir
betur. Langaft rrúnn, Kristjón Ás-
mundsson í Utey við Laugarvatn,
var ekki á móti nútímanum fremur
en aðrir bændur sunnanlands. Það er
hinsvegar óþarfa tilfinningasemi í
Jóni vini mínum að líta á það sem
aðför að Framsóknarflokknum eða
bændastéttinni þótt einhverjir gantist
útaf heitfengum umræðum um fjar-
skiptamál fyrir 90 árum. Og varla er
það samboðið hagyrðingnum og
prúðmenninu að austan að nefna slík
gamanmál í sömu andrá og Jósef sál-
uga Göbbels.
En auðvitað getur ntanni sárnað.
Skáldid á Austfjördum
Við skulum dvelja aðeins lengur
við austfirska framsóknarmenn.
Þriðji maður á B-lista þar eystra heit-
ir hvorki meira né minna en Jónas
Hallgrímsson. í nýju tölublaði
Austra, sem er flokksblað Fram-
sóknar, er athyglisverð grein eftir
Jónas þennan undir fyrirsögninni
Bœndur - hvað nú!
I fljótu bragði virðist frambjóð-
andinn vera að skrifa um landbúnað-
armál, en við nánari athugun kemur í
ljós að honum er einkum í mun að
færa sönnur á að doktor Þorvaldur
G y 1 f a s o n
prófessor í
hagfræði sé
hið - versta
fól. Þorvald-
ur hefur
nefnilega á
samviskunni
að hafa gert
að umtals-
efni þær
ógöngur sem búið er að leiða ís-
lenska bændur í. Staðreyndimar tala
sínu máli: Meirihluti íslenskra
bænda er hnepptur í fjötra fátæktar.
Miðstýring framleiðslu og kvóta-
kerft gerir þeim ókleift að lifa mann-
sæmandi lífi af búskap. Þessvegnaer
til orðin öreigastétt uppum allar
sveitir landsins, sem eru í sömu spor-
um og leiguliðar fyrri alda. Á sama
tíma er til orðin lítil landeigendastétt
sem sölsar undir sig æ meiri hluta
framleiðslunnar. Ungu fólki er næsta
ómögulegt að hefja búskap vegna
hins úrelta kerfis - þessarar ömur-
legu arfleifðar framsóknarmanna
allra fiokka sem farið hafa.með land-
búnaðarmálin síðustu áratugi.
Jónas Hallgrímsson talar ekkert
um vandamál bænda, víkur ekki einu
orði að hinni skipulögðu fátækt. Það-
an af síður bendir hann á eitt einasta
úrræði, hann hefur engar lausnir.
Nei, Jónas Hallgrímsson ræðst ekki
á kerfið - hann ræðst frekar á Þor-
vald Gylfason fyrir að hafa vakið
máls á því að kerfið er ónýtt.
Hvar er stefna Framsóknar t land-
búnaðarmálum? Stefna Jónasar
Hallgrímssonar felst í því einu að
standa vörð um kerfið og gera þá tor-
tryggilega sem leysa vilja vanda ís-
lenskra bænda.
Önnur spuming verður líka sífellt
áleitnari: Hvemig fara íslenskir
bændur - aðrir en kvótakóngar sveit-
anna, hinir nýju landeigendur -
hvemig fara þeir að því að réttlæta
fyrir sjálfum sér stuðning við Fram-
sóknarflokkinn? Framsóknarmenn
allra flokka em í hlutverki fanga-
varða gagnvart bændum; þeir eru
hugmyndafræðingar þeirrar fátæktar
og eymdar sem alltof víða blasir við
í búsældarlegunt sveitum útum allt
land.
Jón Kristjánsson ætti að hafa
minni áhyggjur af söguskýringum
um símamálið, en freista þess í stað-
inn að milda þann þunga dóm sem
Framsóknarflokkurinn hans óhjá-
kvæmilega hlýtur fyrir það kerfi öm-
urleikans sem er að gera fólki ókleift
að lifa af landsins gæðunt.
Bladafulltrúi Kristjáns
Ragnarssonar
En þótt vinir mínir framsóknar-
menn séu dálítið á eftir tímanum, þá
verða þeir næstum einsog 20. aldar
menn í samanburði við helsta fúll-
trúa fortíðarinnar í íslenskum stjóm-
málum. Sá heitir Þorsteinn Pálsson
og starfar einkum sem blaðafulltrúi
Kristjáns Ragnarssonar, en sinnir
ráðuneyti sjávarútvegsmála í frf-
stundum. Þorsteinn Pálsson virðist
nefnilega f æ ríkari mæli líta á sjávar-
útvegsráðuneytið sem einhversskon-
ar dvalarheimili. Hann fékk enda
lyklavöld í ráðuneytinu í sárabætur
fyrir formannsstólinn í Sjálfstæðis-
flokknum sem Davíð Oddsson hratt
honum úr fyrir tjórum árum. í
sjávarplássum landsins hafa menn á
orði, að auglýsa þurfi opinberlega
eftir verkum Þorsteins síðustu fjögur
ár - en reyndar búast fáir við nokkm
svari.
Þorsteinn er umfram aðra stjóm-
málamenn holdgervingur stöðnunar
og óbreytts ástands. Hann er málvin-
ur og dyggur verjandi sægreifanna
og kvótakónganna. Hann mun fram í
sinn rauða pólitíska dauða þumbast
gegn öllum breytingum á Kerfinu:
sameign þjóðarinnar á auðlindunum
finnst honum hlægileg firra.
Og Þorsteinn Pálsson er líka mað-
urinn sem reyndi að koma í veg fyrir
veiðar Islendinga í Smugunni - í rík-
isstjórn þurftu alþýðuflokksmenn að
berja niður andstöðu Þorsteins svo
„Þorsteinn er um-
fram aðra stjórn-
málamenn holdger-
vingur stöðnunar
og óbreytts
ástands. Hann er
málvinur og dyggur
verjandi sægreif-
anna og kvótakóng-
anna. Hann mun
fram í sinn rauða
pólitíska dauða
þumbast gegn öll-
um breytingum á
Kerfinu: sameign
þjóðarinnar á auð-
lindunum finnst
honum hlægileg
firra.“
■
hægt væri að sækja kærkomna björg
í bú Norðurhafa.
Nei, hann afi minn á Laugarvatni
hefði aldrei mótmælt símanum. Ég
veit hinsvegar ekki nema Þorsteinn
Pálsson hefði haft ýmislegt við
símann að athuga. En það fer náttúr-
lega eftir því hvað Kristján Ragnars-
son hefði sagt um málið.
Einsog gengur
HJökulsson
skrifar
Dagatal 1. mars
Atburðir dagsins
1949 Hnefaleikakappinn Joe Louis
sest í helgan stein, 35 ára gamall, eft-
ir að hafa sigrað 25 áskorendur. 1940
Vivien Leigh, ung og óþekkt ensk
leikkona, fær Óskarsverðlaun fyrir
túlkun sfna á Scarlett O’Hara í Gone
with the Wind. 1964 Davíð Stefáns-
son frá Fagraskógi, ástsælasta skáld
aldarinnar, deyr. 1978 Líkkistu
Charles Chaplin stolið í Sviss. 1989
Bjórdagurinn: framleiðsla og sala á
áfengu öli leyfð eftir 74 ára hlé.
Afmælisbörn dagsins
Frédéric Chopin pólskur tónsmiður
og píanóleikari, 1810. Oskar Koko-
schka austurrískur listmálari af
skóla expressionismans, 1886.
Glenn MiIIer bandarískur tónlistar-
maður, 1904. David Niven enskur
kvikmyndaleikari, 1910.
Annálsbrot dagsins
í Vestmannaeyjum hröpuðu nokkrir
menn til dauðs, og einn þar deyddi
barn sitt í brennivíni, getið í meinum.
Hrafnagilsannáll, 1728.
Málsháttur dagsins
Hvað skulu nízkum nægtir?
Ósvinna dagsins
Árum saman reyndu útbreiddustu
blöð landsins að þegja skáldið í hel
eða siga á það hundum, því öðruvísi
er ekki hægt að meta þá „ritdóma",
sem stundum voru birtir um bækur
hans. Tæplega sendibréfsfærir menn
höfðu það að tómstundaiðju að nota
skáldsögur hans til stílaleiðréttinga.
Sverrir Kristjánsson um Halldór Kiljan Lax-
ness.
Orð dagsins
Vertu ekki á vegi mínum,
villugjarnt er yngismeyjum.
Viðsjálsgripinn firrast flestar,
fer það vel, og gjör hið sama.
Andrés Bjömsson.
í guðs bænum, leyfðu mér að deyja í
friði!
Lokaorð Voltaires (1694-1778), aðspurður
hvort hann viðurkenndi guðdómleik Krists.
Skák dagsins
Margir líta á drottningarfórn sem há-
mark skáklistarinnar, þótt vissulega
séu þeir til sem fremur kjósa að
þumbast til sigurs með natni og út-
sjónarsemi. í skák dagsins hefur
Arachamia svart og á leik gegn
Sadler. Hvítur er til alls vís: frípeð
hótar öllu illu og svartur riddari
stendur í uppnámi. En svartur knýr
fram snöggan sigur. Hvað gerir
svartur?
iil m s w m
J- Ú 1
A th ír.'r’i i
|| i p:l
m m
0 m m 1A zv
S8 jtgpciS £355S:i? S&S;
1. ... Dg5!I 2. Rf6+ Drottningin er
friðhelg vegna máts í tveimur leikj-
um. En feigum verður ekki forðað:
2. ... Hxf6 Auðvitað ekki Bxf6.
Sadler gafst upp.