Alþýðublaðið - 24.05.1995, Síða 5

MIÐVIKUDAGUR 24. MAÍ1995
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
5
m e n n
Johnny Depp. I kvikmyndinni Don Juan DeMarco sannar Depp loksins að
hann er verður alls þess lofs sem á hann hefur verið hlaðið og slær í gegn
ásamt Brando.
Kvikmyndaaðdáendur þjást af sífelldum skorti á hetjum. Það er staðreynd. Allir kannast við yfirgengilegar
ofurhetjur á borð við Erroll Flynn, Anthony Quinn, Tyrone Power, Humphrey Bogart, Robert Mitchum,
Gregory Peck, Clark Gable og þá sem fóru með hlutverk James Bond á fyrri árum. En hvar er slíkar hetjur
að finna í dag? Hvergi? í dag veltum við fyrir okkur nokkrum þeim hetjuímyndum er valsa um á hvíta tjaldinu
í dag, og lítum þrjár nýlegar kvikmyndir: Rob Roy, Don Juan DeMarco og Streetfighterog hetjur þeirra:
Liam Neeson, Johnny Depp og Jean-Claude Van Damme. Eru þetta „alvörumenn" sem víla hvorki fyrir
sér víf né víg - eða kannski hálfgerðir vitleysingar?
Kvikmyndin Rob Roy græðir þann-
ig vitaskuld óhemju mikið á þeirri
óumflýjanlegu spennu sem sköpuð var
með því að troða þeim leikara nútím-
ans sem einna alræmdastur er fyrir
góðar og ríkulegar gjafir náttúrunnar í
skotapils. Mmmm....
Og það er í sjálfu sér eins gott fyrir
aðstandendur myndarinnar því hrein-
skilnislega sagt er fátt annað í mynd-
inni sem veldur mikilli spennu og eft-
irvæntingu.
Allri spennu og öllum bardagaatrið-
um er nefnilega beinlínis þröngvað
með harmkvælum inní söguþráðinn
með því ódýra bragði að þjappa sví-
virðingu á svívirðingu ofan á herðar
MacGregor - til þess eins að menn
taka að geta sér þess til hvenær í
ósköpunum heiðri hans verður ofboð-
ið: hálfbilaður enskur lávarður (Tim
Roth) rænir hann þúsund pundum,
hús hans er brennt, konu hans nauðg-
að og þorp hans rænt og ruplað.
Gegnum þessar hörmungar allar
gengur MacGregor staðfastur, hnar-
reistur, beinn í baki og allt það; alls
óbugaður og hreinn í trúnni. Þessi
hellingur gerir hann efalaust að ágætis
náunga en jafnframt að leiklistarleg-
um botnlanga (svo gripið sé tif um-
ferðarmáls).
Rob Roy tekur ef til vill upp þráð-
inn þar sem ffá var horfið í Schindl-
er’s List, en fer langtþvíffá með Liam
Neeson á einhveijar nýjar slóðir. Hér
vantar tilfinnanlega á hugrekkið og
dirfskuna: að láta almennilega reyna á
þennan þyngslalega hrauk af dyggð-
um í stað þess að láta sér nægja að
stilla honum upp til sýnis.
Hin nýja kvikmynd Johnny Depp
gerir nákvæmlega það gagnstæða:
málið er að hún gerir Depp það loks-
ins kleift, að sýna hvort hann sé verð-
ugur þess griðarlofs sem hlaðið hefur
verið á hann allt frá því að hann fór
með sitt fyrsta aðalhlutverk í Edward
Scissorhands. Og hér skal fullyrt að
hann gerir það, svo skrýtið sem það
kann nú að hljóma...
Það var annars hálfundarlegt að
Depp skuli hafa náð stöðu kyntákns
vegna þeirrar myndar Tim Burton,
þarsem hlutverk handalauss furðu-
fugls tákngeri eiginlega hið gagn-
stæða: ástin rann beinustu leið úr
greipum hans, ástríðunni varð hann að
halda vel fjarri og kynlíf var alveg út-
úr myndinni (nema hann hefði áhuga
á því að endurskreyta svefnherbergið í
djúprauðum lit).
Óg Depp er ekki að tvínóna við
hlutina því strax í fyrsta atriði nýju
myndarinnar, Don Juan DeMarco
(væntanleg til landsins), er fyrmefnd
háskastaða hans og lof-lof-lof-oflof
réttlætt svo um munar: pilturinn setur
nokkra ilmvatnsdropa á úlnlið sinn og
stingur síðan höndunum á bólakaf í
dúnmjúkt leðurhanskapar, en þar
dvelja þær ekki lengi því innan
skamms eru þær stokknar uppúr og
fingumir famir að rekja munaðarfullar
línur og boga á bemm öxlum næstu
fáanlegrar konu.
Það getur vel verið að Depp hafi
eytt mestöllum sínum leikferli í að
fara með hlutverk undirfurðulegra
álfa, en það var ljóst ffá upphafi að
hlutverk nútfmalegs Don Juan myndi
reyna frekar á hann sem „andlegan”
leikara en „líkamlegan”. Og hann
stendur undir því.
Leikstjóri og handritshöfundur Don
Juan DeMarco, Jeremy Leven, fékk
snyrtilega ldippta og skoma hugmynd:
hver myndu örlög hins goðsagna-
kennda elskhuga Byron lávarðar
verða ef hann væri uppi á okkar tím-
um - og það (höfuðborg syndarinnar,
New York?
Athugaðu í því samhengi, að ef þú
hugsar of mikið um það þá gæti svarið
verið: lifandi, en kannski ekki svo
heilbrigður að okkar mati - sennilega
með vökva í æð inná vafasömu
sjúkrahúsi þarsem hann hefði þyngstar
áhyggjur af ástandi blóðflagna sinna.
En kvikmynd Leven er hinsvegar
loftkenndur farsi sem vart er af þess-
um heimi og veltir sér lítt uppúr smá-
munum á borð við það hvort hér sé
verið að fjalla um raunvemleikann
einsog við þekkjum hann; onei, ekki
þegar fyrir liggur draumkennt ævin-
týri af bestu gerð.
I framvindu sögunnar fylgjumst við
með verðskuldaðri (?) innilokun vinar
okkar, Don Juan, á geðveikrahæh þar
sem heil hrúga af geðlæknum og sál-
fræðingum gerir vanmáttuga tilraun til
að draga úr kynhvöt drengsins með
öllum tiltækum ráðin og sjúkdóms-
greiningin er án tvímæla: maðurinn
þjáist af ótrúlega alvarlegri ímyndun-
arveiki.
En hvað gerist? Jú, auðvitað: innan
skamms engjast allar hjúkmnarkonur
hælisins af löngun í hjartaknúsarann
og Jack Mickler geðlæknir (Marlon
Brando) sem stjómar meðferð Don
Juan uppgötvar að ímyndarveikin er
afar bráðsmitandi. Afar...
Þær stundir sem Mickler eyðir með
sjúklingi sínum verða fljótlega til þess
að hann uppgötvar innra með sér
löngu sofnaðan kynlífsblossa sem
kemur til góða í hjónabandi þar sem
rómantíska hliðin má svo sannarlega
muna sinn frfil fegurri.
En að sjálfsögðu er síðan leiðin til
rómantíkur á breytingaskeiðinu vörð-
uð erfiðleikum og hindrunum af öllu
hugsanlegu nútímatagi: einsog þess
tíma sem Marilyn (Fay Dunaway),
eiginkona Mickler, dvelst inná bað-
herbergi á hverju kvöldi fyrir hátta-
tfrna þarsem hún hámar í sig ýmsustu
vítamínum svo henni geti liðið sem 23
ára á nýjan leik og kalktöflum „til að
hindra beinbrot við minnsta hnjask“.
Það er annars svosem ágæt ráðstöfun
ef við höfum í huga hveijum hún þarf
að sofa hjá því Brando hefur óneitan-
lega lítillega þyngst eftir því sem árin
hafa færst yfir.
Væntanlega er hér það grundvallar-
atriði á ferðinni, að þeim mun léttari
sem gamanmyndir eru þeim mun
þyngri þurfi stjömurnar að vera -
svona til að viðhafa tilhlýðilega kjöl-
festu- og akkerisstemmningu.
arbeiðni fyrir innantómt og íburðar-
mikið orðagjálfrið sem nýútkomin
sjálfsævisaga hans hafði að geyma. Ef
þú hafðir í hyggju að lesa þessa blað-
urbók Brando: sleppm því, vegna þess
að Don Juan DeMarco er bæði fyndn-
ari og hreinskilnari.
Frá fyrstu setningu myndarinnar
(„Þú hefur bætt á þig nokkmm kíló-
um“) rúllar myndin áfram, knúin af
nærfærinni og íhugulli nærveru
Brando. „Hvað varð eiginlega af hin-
um guðdómlega neista," spyr hann.
Myndin veitir gamla snillingnum enn
eitt tækifærið til að svara því á nýjan
leik og lokaatriðið felur meðal annars
í sér Brando og Dunaway dansandi
eftir sólbakaðri ströndinni; himneskur
svanasöngur og ágætis áminning um
það, að þrátt fyrir að öll þessi ár hafi
liðið okkur hjá þá er alltaf staður og
stund fýrir svosem einsog einn síðasta
tangó í paradís.
En hversu mikill rómantíker er
Jean-Claude Van Damme? í fjöl-
miðlaviðtölum útmálar hann sjálfan
sig sem allnokkuð heillandi kvenna-
mann, en konumar í myndum hans
falla algjörlega í tvo flokka: (a) þær
sem skipta engu máli fyrir söguþráð-
inn en hljóta þau raunalegu örlög að
lenda í ýtarlegri líkamsleit hjá glott-
andi löggum í einhveiju Austur- Asíu-
landinu og (b) þær sem gegna því
ómissandi hlutverki að útskýra á
snaggaralegan hátt hvemig hinn clo-
useau-íski franski hreimur og yfir-
burða bardagalistakunnáttan em til-
komin.
Þið vitið, eitthvað á þessa leið: „Eft-
ir að foreldrar þínir vom skotnir til
bana í Hong Kong - þegar þú varst
enn bam að aldri, ól ég þig ein upp í
Frakklandi, en síðar fluttum við til
San Francisco þar sem - einsog þú
veist - við búum nú. Jæja, varðandi
þetta spark-box-mót í Kathmandu...“
Það er svona þvæla sem sviðsett er
á viðamikinn hátt í nýjustu mynd Van
Damme, Streetfighter (sem sýnd var
fyrir stuttu í Stjömubíói), sem byggð
er á vinsælum tölvuleik. Og innihald-
ið: suður-amerískt bananalýðveldi,
vondir einræðisherrar, gíslar, áætlanir
um heimsyfirráð, hermenn til að
bjarga úr klípu og vitaskuld er Van
Damme sjálfur hugsuðurinn á bakvið
alltsaman.
Kannski flokkast það undir endur-
skilgreiningu á hugtakinu gagnnjósnir,
en hér verður staðhæft að hver sú
kvikmynd sem státar af Van Damme
sem hugsuði af einhveiju tagi er bein-
línis strax konún í heilmikil vandræði.
Og vandræði - svo undarlega sem
það nú hljómar - eru einmitt það
hetjulega hlass sem leitast er við að
létta af herðum vinar vors með því að
kynna fimm nýjar hetjur til sögunnar
og ganga svo fýlktu liði til orrustu.
Veltið fyrir ykkur þessari óhugnan-
legu staðreynd: það líður heill hálftími
áður en Van Damme svo mikið sem
sparkar í nokkum mann.
Van Damme sjálfur einhvemveginn
fær ekki að njóta sín og er nær ein-
göngu notaður sem hugsuður: sem
Brando skapar afturámóti alls ekk-
ert ójafnvægi í myndinni og hvað þá
að hann reyni að stela senunni (sem í
raun er einkar ólíkt honum). Það er
einhver svona hefðarmannslegur blær
yfir öllum atriðunum hvar Brando og
Depp koma saman til funda; hvorugur
reynir að yfirspila hinn heldur velta
þeir og ýta samtalinu milli sín að vina-
legum hætti blakmanna.
Önnur hlutverkaskipan í myndinni
bætir síðan tilaðgera enn á gæðin.
Juan segir Mickler í einu atriði
myndarinnar hvemig hann sængaði
^..^insvegar háttaði nú í eina tíð þannig til að
mennirnir sem gegndu aðalhlutverkum sáu
ekki nokkur vandkvæði í því að athafna sig
hvort heldur sem þeir stóðu blóðið uppí hnén
á vígvellinum eða athöfnuðu sig á skeiðvellin-
um í svefnherberginu; hvorki vífin né vígin
þvældust fyrir þessum mönnum: þeir voru al-
hliða og ósigrandi ofurmenni... u
hjá 1.500 konum í kvennabúri einu, en
það mun vera töluvert nákvæmur
fjöldi þeirra reykvískra kvenna sem
hug hafa á að leggja Depp flatan á
skeiðvelli svefnherbergisins.
Á meðan þessu fer fram situr
Brando íhugull - en jafhframt annars-
hugar; einsog hann sé að rifja upp
með sjálfum sér fýrri affek í kvenna-
málum - og fylgist sposkur með sögu-
þræði frásagnar hins sjálfsörugga mót-'
leikara síns.
Verið getur að þú lítir á Brando og
veltir fyrir þér þessu „mannlega
smjörfjalli"; hann virðist þó fremur
hugsa frekar sjálfumglaður: „srnjör"
(samanber minnisstætt kynlífsatriði í
Last Tango in Paris...).
Hún er augljós ástæðan fýrir því að
Brando tók að sér þetta hlutverk: það
kemur út einsog draumkennd afsökun-
undarleg útgáfa af Síðustu Ekki-Bar-
dagahetjunni (er útaf fyrir sig líkist
einna helst því að fá Lassie til að leika
í endurgerð Uppreisnarinnar á
Bounty). Þetta afkáralega fýrirkomu-
lag er að vísu að stórum hluta útskýr-
anlegt með því að bera saman upp-
runalega tölvuleikinn þar sem hetjan
hefur óteljandi Kf og kvikmyndina -
sem ekki getur leyft sér það.
Þarafleiðandi er Van Damme til-
neyddur að sviðsetja dauða sinn, arf-
leiða fyrmefndar hetjumar fimm að
baráttu sinni og útskýra að því loknu:
,JHugur minn getur verið á einum stað
og líkaminn á öðrum.“ Það er hálfdap-
urlegt til þess að hugsa að leikstjóri
myndarinnar hafði ekki fyrir því að
ráða báða til verksins...
shh / Byggt á The Sunday Times