Alþýðublaðið - 13.07.1995, Blaðsíða 3

FIMMTUDAGUR 13. JÚLÍ1995
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
s k o ð a n
Af framsóknargenum...
„...þar sem ég sit hér norður á Laugum í Reykjadal
í Suður-Þingeyjarsýslu og anda að mér hinu
þingeyska lofti. En þetta víðfræga loft er auðvitað
framsóknarloft. Staðreynd sem við hinir höfum
yfirleitt ekki hátt um. En núna finn ég glögglega
að framsóknargenin í mér frískast öll við inntöku
þessarar eðallofttegundar. Allir vita að
framsóknarmennska er genalægur sjúkdómur,
ekki banvænn að vísu en ólæknandi..."
Maður yfirgefur ekki börnin sín
jafnvel þó að þau séu brekaböm. Þetta
sagði afi minn gjaman þegar hann var
kominn í þrot í pólitískum rökræðum
við bamabam sitt og var kurteislega
bent á að eðlilegt framhald af rökum
hans væri að hann léti af þeim ævi-
langa sið að kjósa Framsóknarflokk-
inn.
Pallborðið |
Þetta rifjast upp fyrir mér þar sem
ég sit hér norður á Laugum í Reykja-
dal f Suður-Þingeyjarsýslu og anda að
mér hinu þingeyska lofti. En þetta
víðfræga loft er auðvitað framsóknar-
loft. Staðreynd sem við hinir höfum
yfirleitt ekki hátt um. En núna finn ég
glögglega að framsóknargenin í mér
fnskast öll við inntöku þessarar eðal-
lofttegundar. Allir vita að ffamsóknar-
mennska er genalægur sjúkdómur,
ekki banvænn að vísu en ólæknandi
og verður aðeins haldið niðri með því
að minna sjálfan sig í sífellu á að
maður sé hugsandi vera (homo sapi-
ens).
Beiting þessa móteiturs er óvíða
erfiðari en hér í Þingeyjarsýslu. Hér
stofnuðu þeir samvinnuhreyfinguna.
Hér réði Jónas frá Hriflu ríkjum sem
konungur væri og stjómaði með til-
skipunum. Þegnamir hlýddu. Hér á
andinn óðöl sín öll sem á jörðu verða
fundin, eins og Sigurður frá Amar-
vatni orti svo karlmannlega fyrr á öld-
inni. Þá aðeins tæplega tvítugur að
aldri. Þau óðöl hafa síðan að mestu
verið setin af framsókn og sjóndeild-
arhringur Þingeyinga herpst nokkuð
sem von er. Sú íjarsýni sem einkenndi
frumherjana um og upp úr síðustu
aldamótum hefur hopað fyrir nær-
sýnni sjónarmiðum og efniskenndari.
En það verður víst mörg hrömunin
með aldrinum.
Hitt verður aldrei af Þingeyingum
skafið að þeir em með skemmtilegra
fólki heim að sækja. Það er á við heil-
an háskólakúrs að ferðast milli bænda
og ræða við þá um landsins gagn og
nauðsynjar. Þannig var, að ég var við
veiðar í Laxá í Mývatnssveit á dögun-
um og leit við í leiðinni hjá gömlum
kunningja mínum, öldruðum bónda af
gamalgrónum þingeyskum merg.
Skipti það engum togum að hann setti
mig niður við eldhúsborðið og hellti
upp á mig kaffi. Settist síðan gengt
mér og hóf tveggja tíma fyrirlestur.
Fyrri hlutinn fjallaði um Kfshætti hús-
andarinnar, með kynlífshegðun hennar
og viðhald stofnsins í brennidepli.
Bóndinn fræddi mig á þvf að nátt-
úrufræðingar væru sífellt að áætla
stofnstærðina og gerðu það með því
að telja hreiður fuglsins. Þóttu bónda
þetta með fádæmum léleg vinnubrögð
þar sem ljóst lægi fyrir að helmingur
stofnsins væri kynvilltur (samkyn-
hneigður er seinni tíma orð). Seinni
stundina notaði hann síðan til að sýna
mér fram á sannfræðina í verkum
Laxness. Sat þama gegnt mér og þuldi
upp úr sér heilu kaflana úr verkum
höfuðskáldsins. Kafaði síðan í hyl
minninganna og sýndi mér fram á að
þessi atburður, þessi einstaklingur
væru augljóslega fyrirmyndin að
þessu eða hinu hjá Halldóri. Já, þetta
var gaman.
Hvað segirðu um pólitíkina? spyr
ég svona eins og til að leggja mitt af
mörkum í spjallinu. Og það skipti
engum togum, að það var eins og mý-
vargsský legðist yfir andlit gamla
mannsins. Ég tala aldrei um pólitík,
sagði hann svo. Þú veist að ég hef allt-
af kosið framsókn.
Þetta er því miður raunasagan um
margan Þingeyinginn. Um leið og
minnst er á stjómmál breytast þeir úr
homo sapiens í andleg nátttröll sem
standa steingerð í sólskininu. Hinn
genalægi sjúkdómur heltekur þá. Við
þögðum um stund, gamli maðurinn og
ég-
Annars er bjart framundan í bú-
skapnum, sagði hann síðan allt í einu.
Nú ráðum við Þingeyingar loksins aft-
ur. Hvemig þá, segi ég. Sjáðu til, segir
hann. Landbúnaðarráðherra er Þingey-
ingur, eins er með nýjan formann
Bændasamtakanna, framkvæmda-
stjóra þeirra, búnaðarmálastjóra og að-
stoðarmaður ráðherra er sonur hans.
Og þegar ég segi Þingeyingur meina
ég Suður-Þingeyingur. Sagði sá gamli
og glotti. Ég vona að þeir standi sig,
bætir harm við.
Djúpt undir titrandi rödd gamal-
mennisins heyri ég kvíða. Löng veg-
ferð hefur kennt honum að vandi fylg-
ir vegsemd hverri. ■
Höfundur er leikari og situr í
framkvæmdastjórn Alþýðuflokksins.
Besta fornbókabúð lands-
ins er í Hafnarstræti 4.
Þar rekur Bragi Kristjóns-
son Bókavörðuna, ungum
og öldnum bókunnendum til
óblandinnar ánægju. í fyrra-
dag birti Bókavarðan auglýs-
ingu í Dl/þarsem fram kom
að margt öndvegisritið er nú
á boðstólum. Ein bók hlaut
að vekja sérstaka athygli -
eða öllu heldur umsögnin
sem fylgdi. Hún var svona:
„Reyfarinn I ^tolnum flíkum
e. Berta Ruck'tsumir halda
að bókin sé um Þjóðvaka, en
það er ekki rétt)". Langminn-
ugur kunningi Alþýdublaðs-
ins rifjaði upp að afi Braga,
ísleifur Gíslason hagyrð-
ingur og kaupmaður á
Sauðárkróki var þekktur fyrir
óvenjulegar tilkynningar á
auglýsingatöflu bæjarins.
Ein var svona:
Olíubrúsi einn er fundinn,
úti lá 'ann.
Komi nú og hirði hundinn,
hver sem á 'ann.
að er ýmsum umhugs-
unarefni afhverju
Kristinn H. Gunnarsson
fulltrúi Alþýðubandalagsins
í fjárlaga-
nefnd Alþing-
is studdi ekki
beiðni Þjóð-
vaka um að
fá áheyrnar-
fulltrúa í
nefndinni. Gísli S. Einars-
son Alþýðuflokki og
Margrét Frímannsdóttir,
hinn fulltrúi Alþýðubanda-
lagsins í fjár-
laganefnd,
studdu Þjóð-
vaka í málinu,
en máttu sín
iítils gegn
traustum
meirihluta stjórnarliða sem
höfnuðu málaleitan þjóð-
vakamanna. Kristinn er einn
helsti stuðningsmaður
Steingríms J. Sigfús-
sonar í formannsslagnum í
Alþýðubandalaginu, en ein-
sog kunnugt er hefur Stein-
grímur uppá síðkastið farið
að tala um sameiningu
vinstrimanna - í fyrsta skipti
á pólitískum ferli sínum.
Mörgum finnsttómahljóð í
því hjali Steingríms og af-
staða Kristins nú verður
áreiðanlega til að auka efa-
semdirnar: Engum dettur í
hug að Kristinn hafi ekki ráð-
fært sig við Steingrím áður-
en hann lagði stein í götu
Þjóðvaka...
Anæsta ári verða 200 ár
liðin frá vígslu dómkirkj-
unnar í Reykjavík. Tímamót-
anna verður minnst með
margvíslegum hætti og
verður áhersla lögð á að
varpa Ijósi á sögulegt hlut-
verk kirkjunnar. Þá verður
gefin út saga dómkirkjunnar,
sem séra Þórir Stephen-
sen færir í letur. Hann er nú
staðarhaldari í Viðey en var
dómkirkjuprestur um árabil.
Afmælisnefnd hefurverið
skipuð til að annast hátíða-
höld og er Markús Öm
Antonsson framkvæmda-
stjóri RÚVþarformaður...
„Sástu þetta Jón? Var þetta ekki Þjódvakageimskipið sem
þaut þarna framhjá okkur7 Það hlýtur eiginlega að vera því ég
heyrði um daginn að Jóhanna Sigurðardóttir væri á leiðinni til
annars sólkerfis að stofna stjórnmálaflokk því þessir heimsku
jarðarbúar kunnu víst ekki nægilega vel að meta stjórnvisku
hennar og málflutning. Meira að segja gamli refurinn, Mörður
Árnason, var orðinn hálfpirraður á fraukunni...
Skúli Magnússon, póst-
maður: Já. Forsetinn og borg-
arstjórinn eiga að hætta við en
aðrar að fara og mótmæla
kröftuglega.
Ragnhildur Hermanns-
dóttir, tækniteiknari: Já, ég
held það vegna mannréttinda-
brota þar á bömum.
Gerður Ingibjörg Gunnars-
dóttir, húsmóðir: Nei, alls
ekki því þær geta barist fyrir
málstaðnum með því að fara.
Bára Kjartansdóttir, tísku-
hönnuður og kennari: Af
hverju ættu þær að hætta við?
Hverjum kemur það við hveijir
fara og hveijir ekki?
Davíð Þór Bjarnason,
starfsmaður Ingólfskaffi:
Engin spurning. Þannig mót-
mæla þær best þeim marmrétt-
indabromm sem framin eru.
Ef til kæmi alvöru hvatning
myndi ég að sjálfsögðu íhuga
málið mjög vandlega.
Katrín Fjeldsted, aðspurö hvort hún muni gefa
kost á sér gegn Friðrik Sophussyni sem
varaformaður Sjálfstæðisflokksins. DV í gær.
Það fasta pláss sem Páll [Pétursson]
hefur á baksíðu [Áiþýðu]blaðsins,
er að þessu sinni helgað leiðtoga
Jómsvfldnga, sem sjálfur
ritstjórinn hefur viðtal við.
Jón Kristjánsson ritstjóri Tímans aö ritdæma
þriðjudagsútgáfu Alþýðublaösins.
Að mótmæla ekki ákærunni
jafngildir því að hann viðurkenni
sekt sína, að hafa sýnt lostafullt
atferli þegar hann átti samneyti við
vændiskonu í bfl sínum í
Los Angeles í lok júní.
Frétt um Hugh Grant. DV í gær.
„Ég kem aftur,“ sagði Sergei
Rjakhovskí, rússneskur
fjöldamorðingi og náriðili, sem
var dæmdur til dauða fyrir nítján
morð fyrir rétti í Moskvu í gær.
DV í gær.
Skiptar skoðanir á skiptu skránni.
Fyrirsögn á ítarlegri fréttaskýringu Auðuns
Arnórssonar um símaskrána. Mogginn í gær.
Samuel Bukoro, 100 ára gamall
maður í Uganda, gekk að eiga
12 ára stúlku eftir að hafa átt í
mánaðarlöngu sambandi við hana.
DV í gær.
Herforingjastjórninn í Búrma
er eitt síðasta dæmið í heiminum
um harðsvíraða ógnarstjórn
er kennir sig við sósíalisma.
Forystugrein Moggans í gær.
Jóhannes í Bónus á skildar þakkir
neytenda fyrir að standa nánast
einn í þessum þrautaslag við kerfið.
Elías Snæland Jónsson í forystugrein DV í gær.
Já, ég tel að þetta sé mjög
alvarlegt mál, ef þessar
upplýsingar eru réttar.
Lára Margrét Ragnarsdóttir þingmaður
Sjálfstæðisflokksins, aðspurð hvort
íslenskar konur eigi að endurskoða þátttöku
í ráðstefnunni í Kína. Tíminn í gær.
VntSr á
Vefnum
■ Á meðan kalda stríðið stóð sem hæst
framkvæmdi orkumálaráðuneyti Banda-
ríkjanna ótölulegan fjölda grimmilegra til-
rauna á manneskjum svo finna mætti
út hversu vel þær þyldu geislavirkni.
Það var ekki fyrren árið 1994 sem'hin svo-
kallaða Skrifstofa geislavirknitilrauna á
manneskjum (SGAM) gerði opinberar
skýrslur sínar sem fylla yfír milljón rúm-
metra pláss í fyrmefndu ráðuneyti. Lang-
flestir þeirra sem lentu í þessum leynilegu
tilraunum höfðu ekki hugmynd um þær
hefðu átt sér stað og urðu því fyrir tölu-
verðu áfalli þegar viðbjóðurinn komst upp.
Ógnvænlegur íjöldi tilraunadýranna hefur
að vísu enn ekki haft samband við yftrvöld
— kannski vegna þess að það hreinlega
veit ekki af hlutverki sínu í kalda stríðinu.
Jæja. En nú hefur hin hátæknivædda
SGÁM komið sér upp heimasíðu á Ver-
aldarvefnum (http://ohre.doe.gov/) þarsem
allar mögulegar og ómögulegar upplýsing-
ar em gefnar um tilraunimar og þar munu
úl dæmis nethausar fljótlega reka augun í
þessi kaldrifjuðu skilaboð: „Ef þú heldur
að þú haftr verið þátttakandi í geislavirkn-
istilraununum hafðu þá samstundis sam-
band við hjálparlínuna." Mmmmm. Ætli
þessi þríhenti Bandaríkjamaður sem Villtir
hittu í Þórsmörk um daginn sé eitt af fóm-
arlömbum kalda stríðsins... tak, m.n
v e r ö I d í s a
Skömmu eftir að heimsstyijöldina síðari
lauk var Bretum boðin Volkswagen-
verksmiðjan einsog hún lagði sig sem
lið í endurreisn landsins. Bretar sögðu
pent neitakk! þarsem þeir töldu fullvíst
að bifreiðar með vélina afturí ættu ná-
kvæmlega enga ffamtíð fyrir sér. Bresk
hemámsyfirvöld vildu þó leggja
eitthvað af mörkum til að sýna
hug sinn gagnvart þessu rausnarlega
úlboði og pöntuðu svosem einsog
tuttugu þúsund bjöllur úl að hjálpa
Volkswagen-verksmiðjunni á fætur
á nýjan leik. Breska heimsveldið
hefur vitaskuld mátt líta fffil sinn
fegurri eftir að þessari heimsstyijöld
lauk, verið óskaplega seinheppið
með allt og alla. í fullu samræmi við þá
staðreynd var Volkswagen-verksmiðjan
farin að framleiða fjögur þúsund bíla
uppá hvem einasta dag árið 1959.
Byggt á Isaac Asimov's
Book of Facts.