Alþýðublaðið - 12.07.1996, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 12. JÚLÍ1996
m e n n i n c
■ Á morgun opnar í Listasafni Kópavogs
yfirlitssýning á verkum
Sigurðar Örlygssonar listmálara
Einhverjar f ígúr-
ur ákveðnarfígúr-
ur fjölskyldan
- nýjustu myndirnar eru nokkurs konarfjölskyldual-
búm, segir Sigurður Örlygsson sem heldur upp á
starfsafmæli og stórafmæli.
Sýningin í Listasafni Kópavogs -
Gerðarsafni, sem opnar á morgun,
laugardag, er stór yfirlitssýning yfir
25 ára starfsferil Sigurðar Örlygs-
sonar.“Sýningin er eiginlega tví-
þætt: annars vegar er yfirlit, nokk-
urn veginn í tímaröð, yfir 25 ára
starfsferilinn, hins vegar nýjar
myndir,“ segir Sigurður í samtali
við Alþýðublaðið. „Á sýningunni
verða um það bil fjörutíu gömul
verk og 25 ný. Tilefni þessarar stóru
sýningar er tvöfalt: ég á 25 ára
starfsafmæli og verð fimmtugur
núna í júlí. Þetta er hátiðarár."
Konan með brauðið - 1996. 80 x
105 cm, olía og akrýl.
„Ég er mjög ánægður með yfir-
litssýninguna, þetta kemur miklu
betur út en ég hélt. Ég var farinn að
halda að ég væri einskonar geðklofi
sem málaði útum allar trissur - en
þegar ég sé verkin í tímaröð átta ég
mig á að það á sér stað mjög ákveð-
in þróun. Það er mjög erfitt að út-
skýra þróunina í fáum orðum.
Fyrstu verkin einkennast af míní-
malisma, það eru einlitar geómetr-
ískar myndir, en smám saman fara
lífrænni form að gera vart við sig.
Verkin þróast út í það að verða fíg-
úratív, landslag kemur íyrir í þeim,
en síðan endar þetta eiginlega í fjöl-
skyldualbúmi.
í nýjustu myndunum er fjölskyld-
an mín áberandi: foreldrar, böm og
kona. Verkin verða stöðugt inn-
hverfari. Það má eiginlega segja að
ég hafi snúið myndavélinni við, að
ég hafi snúið
henni að sjálf-
ummér.
/ sýningar-
skránni er
óvenjulegt,
mjög persónu-
legt, œvi-
ágrip...
„Það er mjög
persónulegt já
- ég ætlaði
meira að segja
að fara enn
dýpra í saum-
ana, en hætti
við það. Það
má líklega segja að þetta sé ákveðið
táknmál, og að þar séu skilaboð til
ákveðinna aðila. Semog til allra
sýningargesta auðvitað. En mín
myndlist er alltaf að fara meira og
meira inná við, og einkalífið verður
nátengdara listinni. Þegar ég bytjaði
að mála fígúrur, voru það einhveijar
fígúrur. Smám saman urðu þetta
ákveðnar fígúrur, og nú síðast fjöl-
Sigurður Örlygsson: Það má eiginlega segja að ég hafi snúið mynda-
vélinni við, að ég hafi snúið henni að sjálfum mér.
skylda mín.
Ég byija að gera sjálfsmyndir fyr-
ir tæpum tveimur árum síðan, svo
fara myndirnar að hafa meiri og
meiri meiningu. Kannski helst fyrir
sjálfan mig og fjölskylduna, líklega
er ekki fyrir alla að skilja meining-
una. En ég reyni náttúrlega fyrst og
fremst að mála góð málverk.“
Alþýðublaðið leitaði álits Halidórs
Björns Runólfssonar listfræðings
á myndlistar-
manninum Sig-
urði Örlygssyni:
Sigurður Ör-
lygsson er með
reyndustu málur-
um af kynslóð-
inni sem kom
fram uppúr 1970; hann er gamall í
hettunni. Sigurður er stórtækur;
honum lætur einkar vel að mála
stórt.
Hann hefur tekið stórstígum
breytingum frá fyrstu tíð og því er
mjög spennandi að sjá yfirlitssýn-
ingu á verkum hans. Tilað byrja
með var Sigurður geómetrískur mál-
ari, en í seinni tíð hefur hann smám
saman veri að fikra sig útá fígúratí-
va línu. Með mjög „mónúmental"
einkennum; það er enginn maður
sem málar stærri fleti en hann. Fyrir
það er hann mjög þekktur. Hann
hefur sýnt mjög víða: allt frá Sví-
þjóð til Kalifomíu. Uppá síðkastið
hefur hann færst yfir á mjög súrreal-
íska hnu.
Það má segja að hann marki sér
sérstakan bás í íslenskri myndlist;
hann hefur aldrei verið mjög
þjóðlegur í list sinni. Ef hann leitar
til náttúrunnar, er það yfirleitt tilbú-
in náttúra. Það er nær lagi að segja
að hann hafi verið alþjóðasinni.
Fyrst undir sterkum áhrifum frá
Bandaríkjamönnum, seinna þýska
skólanum.
Brot úr sýningarskrá
Æviágrip
1946 28. júlí fæðist ég í Hafrafelli við Múlaveg í
Reykjavík, þar sem nú er skrifstofuhús Húsdýra-
garðs Reykjavíkur, sonur hjónanna Örlygs Sigurðs-
sonar listmálara og Unnar Eiriksdóttur, sem stofnaði
og rak verslunina Storkinn í mörg ár.
1967 Fer í janúar til Frakklands til að skoða stærstu
sýningu til þessa á verkum Picassos. Ég varð heill-
aður og ákvað þá endanlega að leggja myndlist fyrir
mig. Um haustið hef ég nám við Myndlista- og
handíðaskólann. Þetta er fyrsti skólinn sem ég kann
vel við mig í, frjálst andrúmsloft, skrautlegir kennar-
ar og skemmtilegir, en einn vil ég nefna öðrum
fremur, sem áhrif hafði á mig á þessum tima, en
það var skólastjórinn, Hörður Ágústsson.
1970 Ráðinn vaktmaður á sýningu Listahátíðar á
grafíkverkum Edvards Munchs í nýbyggingu Iðn-
skólans á Skólavörðuholti. Ég skoðaði Munch mjög
vel allar nætur og höfðu verk hans mikil áhrif á mig
og sá ég þeirra áhrifa gæta löngu síðar í verkum
mínum. Þá um sumarið fæ ég vinnustofu í MHÍ og
smakka fyrst brennivín.
1974 Fer til New York og er við nám í Art Student’s
league. Skólinn var ekki merkilegur, en það var
borgin hins vegar, með öllum sínum söfnum og
galleríum. I New York var stórkostlegt að vera. Ég
fór flest kvöld að hlusta á djass. Greinilegt var, að
gullöld í myndlist, sem hófst eftir seinna stríð, var
að líða undir lok.
1978 6. mars fæðist dóttir mín Theódóra Svala.
Sýning á Kjarvalsstöðum í september, þar sýni ég
klippimyndir, málverk og myndir unnar með silki-
prenti.
Nú hefst erfiður kafli. Ég flyt með sambýliskonu
minni og dóttur til Svíþjóðar eftir sýninguna og yfir
til Danmerkur árið eftir. Áfengisneyslan jókst, sam-
búðin var erfið og afköstin á myndlistarsviðinu nán-
ast engin. Það besta við Danmerkurdvölina voru
kynni mín af Ólafi Gunnarssyni rithöfundi.
1980 Flyt til íslands. Byrja sem stundakennari við
MHÍ og hef haldið því áfram með hléum til dagsins í
dag.
1981Sýning í Djúpinu og Gallerí Langbrók á món-
óþrykkjum unnum í samvinnu við Ómar Skúlason.
Tek þátt í sýningunni Vetrarmynd á Kjarvalsstöðum.
Sambúðarslit.
1982 Kynnist konu minni, Ingveldi Róbertsdóttur,
og dóttur hennar Ingveldi Steinunni. Skoðunarferð
til New York. Tek þátt í sýningu Listmálarafélagsins
á Kjarvalsstöðum og Listvöku á Akureyri.
1983 Tek þátt í sýningunni Gullströndin andar. Fer í
áfengismeðferð.
1984 17. febrúar fæðist dóttir mín Unnur Malín.
Sýning í Ásmundarsal. Er formaður Félags íslenskra
myndlistarmanna og fer til Færeyja og set upp sýn-
ingu á 17 íslenskum málurum í Þórshöfn. Áhuginn á
sígildri tónlist er endurvakinn, einkum á óperum og
stórum hljómsveitarverkum. Erfiðleikar í umgengni
við móður og systur hefjast. Þessir fjölskylduerfið-
leikar beina smám saman list minni á nýja braut.
Kaupi hús að Laugavegi 140, með fjárhagslegri að-
stoð móður minnar.
199114. september fæðist dóttir mín Valgerður.
Sýni í Gallerí Listmunahúsið ásamt Grétari Reynis-
syni og Jóni Axel Björnssyni. Sýning í Galleri G-15.
Fer til Barcelona og sýni þar með Jóni Axel Björns-
syni og Tolla i Casa Golferich. Tek þátt í sýningunni
„Trójuhesturinn" á Akureyri. Nú fara verulegir erfið-
leikar að gera vart við sig. Myndasala nánast engin,
skuldirnar hlaðast upp. Leiðir skiljast með mér og
systur minni. Allt þetta hvílir þungt á mér og verður
þess vaidandi að lítil framþróun á sér stað í listinni
næstu ár.
1995 Samsýning í Listasafni Kópavogs. Seinni
hluta ársins fer mér aftur að ganga vel að mála.
Húsbréf
Innlausnarverð
húsbréfa
Frá og með 15. júlí 1996 hefst innlausn á
útdregnum húsbréfum í eftirtöldum flokkum:
1. flokki 1991 - 18. útdráttur
3. flokki 1991 - 15. útdráttur
1. flokki 1992 - 14. útdráttur
2. flokki 1992 - 13. útdráttur
1. flokki 1993 - 9. útdráttur
3. flokki 1993 - 7. útdráttur
1. flokki 1994 - 6. útdráttur
1. flokki 1995 - 3. útdráttur
Innlausnarverðið er að finna í DV, föstudaginn
12. júlí.
Upplýsingar um útdregin húsbréf liggja frammi
í Húsnæðisstofnun ríkisins, á Húsnæðis-
skrifstofunni á Akureyri, í bönkum, sparisjóðum
og verðbréfafyrirtækjum.
□£h HÚSNÆÐISSTOFNUN RÍKISINS
f I HÚSBRÉFADEILD • SUÐURLANDSBRAUT 24 • 108 REYKJAVÍK • SÍMI 569 6900
Afmæliskveðja til
Karvels Pálmasonar
Karvel Pálmason, fyrr\>erandi alþing-
ismaður, Traðarstíg 12 í Bolungarvík,
verður sextugur á morgun, laugar-
daginn 13. júlí.
Víkinginn Karvel Pálmason þarf
ekki að kynna fyrir lesendum Alþýðu-
blaðsins. Hann er Vestfirðingur í húð
og hár, af duglegum sjósóknurum
kominn og upp alinn í hinum vest-
firska veruleika í þrautseigri og erfiðri
baráttu við óblíð náttúruöfl. Sjálfur
kynntist hann af eigin raun lífskjörum
alþýðufólks til sjávar og sveita við
Djúp; hann sótti sjó, verkaði fisk,
sinnti löggæslu, kenndi börnum og
unglingum og öðlaðist þannig innsýn í
hugarheim Vestfirðinga og mikla
reynslu, sem komið hafa honum til
góða á lífsleiðinni. Honum voru ung-
um falin ábyrgðarstörf í félagsmálum.
Formaður Verkalýðsfélagsins í Bol-
ungarvík var hann um margra ára
skeið, varaforseti i Alþýðusambandi
Vestfjarða og mikill áhrifamaður á
þingum Alþýðusambands íslands,
meðal annars var hann þar í framboði
sem forsetaefni. Einnig hafði hann
mikil afskipti af sveitarstjómarmálum,
fyrst í Hólshreppi og síðan í Bolungar-
víkurkaupstað eftir að sveitarfélagið
hafði fengið kaupstaðarréttindi. Einnig
sinnti hann fjölmörgu öðru félags-
málavafstri, hefur meðal annars lengi
verið virkur félagi í kirkjukórnum í
Bolungarvík, enda söngmaður góður
eins og fjölmargir hafa fengið að
kynnast. Karvel hefur setið í fjölmörg-
um nefndum og ráðum, bæði í heima-
héraði og á landsvettvangi, og á nú
meðal annars sæti í Flugráði.
Karvel Pálmason hefur ávallt verið
jafnaðarmaður að hfsskoðun og sann-
færingu. Hann var einhver traustasti
fylgismaður hins frækna foringja,
Hannibals Valdimarssonar, og átti
drjúgan hlut að kosningasigri Hanni-
bals árið 1971, en þá náðu þeir báðir
kjöri, Hannibal og Karvel, í einhverri
árangursríkustu kosningabaráttu, sem
háð hefur verið á Vestfjörðum. Það
var ekki síst vegna þess, hve vel þeir
báðir þekktu sitt fólk, Vestfirðingana.
Karvel Pálmason hefur ávallt verið í
nánum tengslum við vestfirskt alþýðu-
fólk, hann nemur rödd þess, þekkir
hugsanir þess og viðhorf og heyrir
hjarta þess slá. Vestfirðingum hefur
alltaf þótt vænt um Karvel Pálmason
og honum um þá. Hvergi líður honum
betur en innan um sitt fólk í fjörðum
vestur. Hann er 24ra karata Vestfirð-
ingur, heill í gegn og hvergi galli á.
Fljótlega eftir að Karvel Pálmason
hóf störf á Alþingi varð hann þjóð-
þekktur maður. Víkingseðli hans, góð
greind, þróttmikil röddin, orðheppni
hans og mælskulist, þrek hans og
kjarkur gerðu hann landskunnan. Kar-
vel Pálmasyni hefur alltaf fylgt hressi-
legur gustur og glaðlyndi, sem kemur
fólki í gott skap og þar að auki hefur
hann mikla kímnigáfu og hefur gaman
af því að gleðja fólk og skemmta því
eins og hann gerði óspart í félagi við
vin sinn, Helga Seljan. Allir þessir
eðliskostir Karvels Pálmasonar og þá
ekki si'st hið mikla þrek, sem hann býr
yfir, urðu honum ómetanlegur styrkur
í þeim miklu veikindum, sem yfir
hann dundu þegar hann var í blóma
lífsins. Flestir aðrir hefðu brotnað í því
mikla vetrarhreti. Karvel bognaði en
þrek hans og lífskraftur sigruðu svo
honum hefur tekist að rétta sig við aft-
ur. Þó þrótturinn hafi ekki orðið sá
hinn sami og var, eru eðliskostirnir
allir óbugaðir; víkingslundin, greind-
in, kjarkurinn, orðheppnin og, ekki
síst, hans góða hjartalag.
Við Karvel Pálmason höfum verið
samferða langa leið. Fyrst sem and-
stæðingar. Svo sem samstarfsmenn.
Síðan sem samheijar. Svo sem vinir.
Því hefði nú einhvern tímann ekki
verið spáð. En það varð svo. Fyrir það
er ég þakklátur.
Ég met það mikils að eiga stuðning
Karvels Pálmasonar og njóta hans
ráða. En ég met vináttu hans þó allra
mest. Það er einhver ánægjulegasti at-
burður í mínu lífi, að samskipti okkar
Karvels Pálmasonar skuli hafa þróast í
vináttu milli okkar. Ég þakka honum
það.
Um leið og ég sendi Karvel innileg-
ar hamingjuóskir á afmælisdaginn og
veit að ég mæli þar fyrir munn allra
gamalla og nýrra samstarfsmanna
hans í Alþýðuflokknum, ekki síst
Vestfirðinga, vil ég þakka honum og
henni Mörtu vináttuna og óska böm-
um þeirra og barnabörnum til ham-
ingju með föður sinn og afa.
Sighvatur Björgvinsson