Alþýðublaðið - 25.10.1996, Page 7

FÖSTUDAGUR 25. OKTÓBER 1996
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
7
B es s
Dagur78
Fimmtudagurinn 17. október
Eg veit ekki hvort það er galli, en
Sóleyjargatan er svolítið út úr. Ég læt
aka mér í vinnuna á morgnana, ek í
gegnum Garðabæ og Kópavog, renni
mér framhjá kirkjugarðinum, sneiði
Reykjavík meðfram flugvellinum,
skýt mér inn í borgina við hornið á
Hljómskálagarðinum og er kominn. I
eftirmiðdaginn læt ég aka mér sömu
leið til baka. Ef Korní hefur fundið
eitthvað að gera fyrir mig er mér
vanalega ekið út Sóleyjargötuna, inn á
Hringbraut, framhjá Þjóðminjasafn-
inu, eftir Suðurgötunni og út á flug-
völl. Upp í vél og út á land. Það má
eiginlega segja að ég komi aldrei til
Reykjavíkur. Ég ferðast um útjaðar
borgarinnar, strýkst við húð hennar.
Ég hætti mér ekki að miðjunni, niður í
bæ, niður á Austurvöll þar sem ég
vann. Ég veit að þetta er vesaldómur.
Ég veit það. Og ég er að vinna í hon-
um. Þriðja hvem dag legg ég af stað
með þeim ásetningi að ganga yfir
Austurvöll, yfir fomar slóðir. Fyrsta
daginn sneri ég við fyrir framan Frí-
kirkjuna. Ég fann hvemig fólk horfði
á mig. Forsetinn á gangi, hugsaði það.
Ég lét eins og ekkert væri, hélt áfram
að ganga eins og forsetinn á gangi. En
því nær sem kom miðbænum dró' úr
mér mátt. Hvað átti ég að gera ef ein-
hver viki sér að mér? Spyrði mig hvað
klukkáti væri? Benti á þinghúsið,
hristi hausinn og vildi taka upp spjall
um fjárlögin? Byði mér upp á kaffi á
einhverju kaffihúsinu? Ég ræð við
svona situasjónir úti á landi. Þai em
allir ókunnugir og prógrammið skipu-
lagt út í hörgul. Eg er forsetinn og hin-
ir eru þegnarnir. Ég þarf ekkert að
hafa fýrir hlutunum, ég spinn á staðn-
um og stend mig vel. En niður í bæ
hlýtur þetta að vera erfiðara. Þar er ég
ekki bara forsetinn heldur líka Olafur
Ragnar. - hinn Ólafur Ragnar, þessi
sern-föik'ináh Ht'ú: Og hvað geri ég ef;
það ávarpar hann? Verð ég hann?
Reyni ég fyrst að vera forsetinn ég en
veit ekki fyrr en hann brýst fram og
fer að segja einhverja helvítis vit-
leysu? Eða vil ég vera forsetinn en
fólkið hlær bara að mér. Segir: Láttu
ekki svona Óli. Hvað geri ég þá? Læt
þá ekki svona lengur? Verð ekki for-
seti? Hætti að vera herra ég sjálfur og
verð bara ég sjálfur? Það er enginn
vandi að vera forseti innan um fólk
serp maður þekkir ekki. Það veit ekki
hvereg er og ég get því svo sem ráðið
því sjálfur hver ég er. En fólk sem veit
hver ég er - mun það kaupa það að ég
sé forsetinn? Ég veit það ekki. Ég ætl-
aði að athuga það í dag og komst nið-
ur að Iðnaðarbankanum. Þá gekk ég á
móti manni sem horfði beint á mig.
Mér fannst hann ekki vera að horfa á
forsetann sinn og sneri við.
Dagur79
Föstudagurinn 18. október
Að vera forseti er eins og að vera
jólatré. Á jólunum er maður settur upp
og allir dást að manni og dansa jafnvel
kringum mann. Eftir jóiin er allt
skrautið tekið af manni og maður lát-
inn gossa út á svalir. Þar liggur maður
- ekki jólatré heldur grenitré. Þannig
líður mér í dag. Ég er ekki í opinberri
heimsókn. Það eru engar opinberar
móttökur, engar opinberar skyldur,
ekkert opinbert. Engin hátíð og ekkert
skraut. Ég er grenitré - ekki út á svöl-
um en dálítið út á þekju.
Dagur 80
Laupardagurinn 19.október
Ég hef verið eitthvað niðurdreginn
undanfarið. Korní hefur dregið upp
eitt og eitt viðvik. Ekkert stórt. Mest
svona forsetanum fært fyrsta eintak af
Sögu saltverkunar á Fáskrúðsfirði.
Forsetinn brosir á meðan mynd er
smellt af honum að taka við bókinni.
Hann stendur stífur og teygir sig eftir
bókinni. Maðurinn á móti er einnig
stífur og heldur á bókinni. Þannig
standa þeir meðan ljósmyndarinn
smellir af sex til átta myndum. Svolít-
ið kjánalegt. Það er eins og maður tírni
ekki að láta forsetann fá bókina en
haldi fast í hana. Svo loks þegar ljós-
myndarinn er búinn fær forsetinn bók-
ina, maðurinn fer og forsetinn lætur
Korní koma bókinni fyrir - bók sem
ðabæku rnar
'. .• - í
\ V-
.....-.......
enginn vill lesa og enginn á. Ég á ekki
þessar bækur. Ríkið á þær. Og ríkið
les ekki bækur. En hvað um það. Ég
er búinn að vera niðurdreginn undan-
farið og það batnaði ekki þegar Siggi
Guð. hringdi í morgun. Hann spurði
hvort ég væri til í að þrýsta á Friðrik
um að fella niður virðisaukaskattinn af
kosningaskuldunum. Ég þvertók fyrir
það. Mér fannst út í hött að eini mað-
urinn á íslandi sem væri undanþeginn
sköttum færi að væla niður í fjánnála-
ráðuneyti yfir skattbyrði. „Finnst þér
það við hæfi?“ spurði ég Sigga. „Ja,
spumingin er ekki um hvort þetta sé
við hæfi heldur hvort þetta sé nauð-
synlegt," svaraði Siggi og það kom
þessi tónn í röddina hjá honum. Ætli
menn læri að beita honum í lögfræði-
deildinni? Að laganemar fari í radd-
beitingu hjá Gunnar Eyjólfssyni á
sama tíma og guðfræðinemamir fara í
söngtíma að læra að tóna? „Siggi
minn, ég verð að gæta að virðingu
embættisins, ég get ekki lagst svona
lágt,“ sagði ég. „Ef þú sérð um virðis-
aukann skal ég sjá um hitt,“ sagði
hann þá og lagði á. Ég velti þessu íyrir
mér. Sagðist hann ekki ætla að sjá um
allt saman fyrir kosningar? Sagði hann
mér ekki að hafa engar áhyggjur? En
hvað gerðist? Það á að selja mig á bók
og meira að segja konuna mína á
mynd. Ég þarf að þeysast um allan
heim að kynna einhvem vaming. Ég
þarf að hringja í Friðrik. Ég þarf að
gera allt. Hann gerir ekkert nema
segja mér hvað ég á að gera. Er það
rétt? Er ég ekki forsetinn? Er ég for-
setinn? Hvem get ég spurt?
Dagur81
Sunnudagurinn 20. október
Þegar ég leit í spegilinn í morgun
fannst mér ég vera tjarlægur. Ég stóð
fyrir ffaman spegilinn, horfði á mig og
velti fyrir mér hvað ég væri að hugsa.
Menn sem hafa náð langt hafa haft á
orði að það sé einmannalegt á toppn-
uni. Fólk hættir að taka þeim eins og
þeir em, hættir að sjá manninn en sjá
bara embættið eða hlutverkið. Þar sem
ég horfði á sjálfan mig í speglinum í
morgun skildi ég þetta. Ég sá ekki
manninn. Ég sá forsetann og velti fyrir
mér hvað hann væri íð hugsa. Hvort
hann væri að velta yrir sér framtíð
þjóðarinnar, tungunrar og menningar-
innar: Hvort hann væri að hugsa upp
ný ráð til að standa vörð um þessi
verðmæti. Hvort hann væri að leita
leiða til að blása kjark í þjóð sína.
Hvort hann væri að hugsa til þess
hvaða þörfu málefnum hann ætti að
leggja lið þennan daginn. Hvað hugsa
menn á toppnum? Hugsa þeir eins og
við hinir? Sjá þeir heiminn með sömu
augum og við? Ekki vissi ég svarið
við þessari spumingu frekar en öðmm
sem hafa leitað á mig að undanfömu.
Ég fór ffam. Á leiðinni niður velti ég
því fyrir mér hvort forsetinn væri enn-
þá í speglinum.
Dagur82
Mánudagurinn 21. október
Það er sama hvaða blað maður opn-
ar og hvenær maður kveikir á útvarp-
inu, alls staðar eru vangaveltur um
hvort Jón Baldvin sé að hætta sem for-
maður, hvað hann æth að taka sér fyrir
hendur, hver taki við. Ég man þá tíð
að ég hefði vitað svarið við þessu öllu.
•Það var þegar ég var í stjómmálum.
Þá vissi maður um minnstu hræringar
í pólitíkinni. Nú er ég forseti. Og for-
setar eiga að hugsa um hlutina í stærra
samhengi. Og fólk segir þeim engar
fréttir af hinum smærri málum. Það
eina seni fólk ræðir við mig er framtíð
tungunnar, menningarinnar, þjóðar-
innar. Það segir mér enginn neitt um
framtíð Jóns, hvað hann er að meina.
Og hvað er hann að meina? Ég hætti
og varð forseti. Hann lætur eins og
hann ætli bara að hætta. Og hvað svo?
Það hlýtur að vera eitthvað sem hangir
á spýtunni. Hann veit um eitthvað.
Hann velti fyrir sér að verða forseti og
hætti við? Áfhverju? Vissi hann um
einhverja betri stöðu? Einhverja stöðu
sem ég hafði ekki heyrt af? Verður
hann kannski framkvænidastjóri hjá
einhverri alþjóðlegri stofnun? Var það
þess vegna sem hann vildi ekki verða
forseti? Vissi hann um eitthvað betra?
Fær hann betra embætti og hlær að
mér? Sit ég eftir á Bessastöðum á
meðan hann spókar sig um í einhverju
glæsilegu embætti úti í heimi? Og ef
hann fær slíka stöðu, hvað líða mörg
ár áður en Islendingur hefur mögu-
leika á öðru slíku embætti? Hversu
margar aldir? Rennir Jón sér út í heim
og tekur af mér embættið? Sit ég eftir
á stökkpallinum og get hvergi stokk-
ið? Jón Baldvin - alþjóðlegur áhrifa-
maður. Ólafur Ragnar - bóndinn á
Bessastöðum.
Dagur83
Þriðjudagurinn 22. október
Jón hætti í dag. Og lét ekkert uppi
hvað hann ætlaði. Talaði illa um Dav-
íð, Framsókn og mig. Talaði eins og
maður sem þyrfti ekki á neinu að
halda, eins og maður sem væri búinn
að tryggja sér gott embætti. Hvað er
að gerast? Og síðar um daginn hætti
Gro Harlem Brundtland. Hvað er að
gerast? Helvítis kratamir, þetta er eitt-
hvert alþjóðlegt plott - sósíaldemó-
kratar allra landa sameinist. Gerum
Gro að framkvæmdastjóra Sameinuðu
þjóðanna. Og Jón Baldvin að... Hvað
ætla þeir að gera við Jón Baldvin?
Gerir Gro hann að framkvæmdastjóra
Unesco? FAO? Eða verður hann for-
maður Alþjóðasambands sósíaldemó-
krata? Eitthvað er það. Afhveiju bauð
ég mig fram? Afhverju beið ég ekki?
Eg er alltaf að lenda í þessu. Afhverju
var ég ekki áfram í Éramsókn? Af-
hverju fór ég í Samtök fijálslyndra og
vinstri manna? Afhveiju gekk ég í Al-
þýðubandalagið? Þetta kom mér svo
sem í forsetastól en hveiju missti ég
af? Hefði ég orðið forsætisráðherra ef
ég hefði verið áfram í Framsókn?
Væri ég nú á leið út í heim í gott emb-
ætti ef ég hefði vahð kratana frekar en
Allaballana? Tók ég vitlausa beygju?
Er ég á blindgötu? Kemst ég ekki
lengra en að verða forseti yfir 250
þúsund manns. Verð ég alltaf yst til
hægri í öftustu röð á hópmyndum? Ef
myndin prentast vel má sjá herra Ólaf
Ragnar Grímsson fyrir aftan manninn
með veíjarhöttinn.
Dagur 84
Miðvikudagurinn 23. október
Ég varð glaður þegar Korní kom
inn á skrifstofu og sagði að ég þyrfti
að fara út á land. Mér veitti ekki af því
að ferðast svolítið opinberlega. Halda
tölu, heilsa fólki, sjá fólk beygja höf-
uðið lítið eitt fram þegar það tekur í
hendina á mér. En ég varð fyrir svo-
litlum vonbrigðum þegar Komí sagði
að við væmm að fara að Flúðum. Ekki
beint nein þungamiðja það. Á leiðinni
velti ég því fyrir mér hvers vegna for-
setinn á engan sumarbústað? Engan
Camp David? Ekkert afdrep írá skark-
ala heimsins til að tala einlægt út um
málin. Afhverju er forsætisráðherra
með bústað á Þingvöllum en ekki for-
setinn? Við stoppuðum á Selfossi og
ég sendi Komí inn í sjoppu að kaupa
eitthvað að lesa. Hann kom með
Sunnlenska fréttablaðið. Hann kann
sig, hann Komí. Kaupir lókal-press-
una. Mynd af mér á forsíðu. Forseti
Islands á Suðurlandi. Gott. Davíð á
baksíðunni. Forsætisráðherra á Sel-
fossi. Enn betra. Ég á forsíðunni en
Davíð á bakinu. Mér datt í hug að láta
bflstjórann rúnta um Selfoss til að at-
huga hvort við rækjumst á Davíð en
hætti við. Við ókum að Flúðum. Þar
voru nokkrar hræður að halda upp á
upphaf enn eins átaksins; Island - já
takk. Við gengum um og skoðuðum
staðinn. Mér kom það nokkuð á óvart
að Finnur Ingólfsson hélt aðalræðuna
og sendi Korní eitrað augnaráð.
Ákvað að missa það út úr mér við gott
tækifæri að Finnur hefði auðsjáanlega
betri umboðsmann. Síðan fómm við
að skoða sveppaverksmiðju. Verða
sveppir til í verksmiðju? Éða heitir
þetta sveppabýli? Það má guð vita.
Mér sýndist þetta vera risastór yfir-
byggður mykjuhaugur og þar sem ég
stóð og horfði á hann velti ég fyrir
mér hvort þetta væri toppurinn á til-
verunni. Áð standa fyrir framan
mykjuhaug á Flúðum og dást að hon-
um. Gott hjá ykkur, strákar, þetta er
einmitt það sem vantar á Islandi,
mykjuhauga. Mykjuhaugar - já takk.
Og á meðan ég hlustaði á sveppa-
bóndann lýsa hvernig sveppimir hans
döfnuðu varð mér hugsað til Jóns
Baldvins. Hann var ábyggilega búinn
að fá eitthvert embætti úti í heimi. Og
mér fannst ég vera einn af sveppunum
þar sem ég stóð þama innan um þá á
Flúðum. ■