Tíminn - 16.03.1969, Qupperneq 7

SSJNJfUDAGUR 16. marz 1969.
TIMINN
19
» ' " • • '7’i • JSájS

a :

' ' ■ • < :::V ••::
•• -
'■ > !
nmmmm
~...

.'ANS'-V.V.N'AV.SV.-.V,
Frumbyggjar Ástralíu eru hestamenn góðir. Hér er einn þeirra að temja villihest, sem gripinn
hefur verið inn á auðninni.
mm

mM

Þótt iðnaður fari sífellt vaxandi í laudinu, eiga Ástralíumenn enn þriðjung af allri ullarfram-
Gunnar Filseth skrifar frá Ástralíu:
IDNBYLTING FYRIR
DYRUM í ÁSTRALÍU
— Astetailíumeinm. bafia fram
itfifl. þeæa byggt aflkomiu. síina
fyrst og fremst á siaiuðfjánrækt.
En riú er þeitta miiikiið að breyt
ast. í þegsu stóra taimdi er að
befjast iðnbyil'timg, siem breytir
■ÚJtiláÆli laimdisins og hátbum íbú-
ainina. Saiuiðfjáirirækltiin er -ena
öruiggur situðininiguir fyrir efna-
'hiag þjóðairiininiar, en engan veg-
imn eini ginumdvöOll'uir hians.
Eiittlhvað þessu Jfbt mæltiist
John Goi'toa, forsætiisiráðiheirira
á biliaðaíii'ainmiafiuimdii við opmun
stórrar lainidlbúimaðainsýimiinigiair í
Perth. Þar var m.ia. sýnámigar-
sauðfé, siem ihiafiði verið vaiið
séinstakl'ega úr fjáineáigu Ásitira-
ÍHíulbúa sem teilur 165 miilljón-
ir. Þótt við séum sitadidir á bún-
laiðarsýntagu er eklki nætt um
iianidbúcnað, heldiur um eámu-
'gröft og iðnað. Forsætásráð-
hema er mýkomiinm úr viiku
fieirð milM nýnra verksimiðja og
máilmivinmislustöðva. Mikil bj;art
sýni rikir á fiumdinum. eims og
yriiriljeilbt um þessar muadir þeg-
iar AstraMumienu ræða um þá
'uippiga'mgistímia, sem ná eru í
mámurekstni oig iðci'aði.
Em sauðfjárbæniduimSr, sem
koma á sýntaiguina, eru ekki
jiafin bjiantsýmir. — Ég hef
másst mili 7 og 8 þúsumid f jár,
sagir eiinn þeárma, sem áðux
fyxr átti hjörð, sem taMi
20.000 fjár. Hiainn ræðir þumig-
iiega um ihima miikilu þurríka,
siem geysa í ÁstnaMu, og toall-
ar þá aðaiplágu landsmiamna.
Saiuðfjánbóndi getnr ektoi skii-
ið au'glýsámgar fierðastorifistof-
aonia, sem prísa sóisfcimslaimdið
Ástnalíu, einltoum efcki þau ár-
in, er sótordiagamár mJáigast að
vera 365 á ári.
Nýiega er afstaðið eiitt :af
fjónum miikium þurrfcatímabil-
um, sem orðið hafa í Ástraiíu
á þessarj öld. Það stóð í mæst
um 3 miánuði á stórum iamds-
svæðum og leiddi tii þess að
15—20 mii'jónir sauðfjár og
nofckrar miiijónir Stórgripa
féliiu, eða þetim varð að siáitira.
í Ástralíu er sóiiin gjiafmi'ld,
enhún er Mtoa harðstjóri .
f þetta sinm voru Ástrailíu-
imenin betur undir þurrtoana
búnir en oft áður, sagði eimm
biaðamaniniainin'a. Fyrir aðetas
tíu áruim hefðu siítoir þurrk-
ar orðið þumigt áfiaii fyrir efna-
hag lamidsiis, sem fcomið befði
niður á öilium iamdsmöininum
Á þeiim ttoma hefðu fyrirsagn-
ir blaðammia verið þammig, að
ærtla hefði mátt, að Ástralía
væri að fiarast — og það hefði
ekki. verið svo fjarri lagi. En
nú urðu fiestir okfcax ekki íyr-
ir mieiri óþægimdum en þeim,
að við gátum ekki vöfcvað garð-
ana í fcrimigiim húsin okkar.
Róttæfcar breytingiar hafa
orðið síðustu áratugi í Ástraiíu
sem fyrrum var fyrst og fremst
laa'dbúniaðarlainid. Þessi þróun
hefur orðið örari þar en víðast
hvar ánnars staðar. Sá útlend-
iinigur, sem man eftto- fáu öðru
úr iandafræðitím'unum em
myodum af kengúrum og sól-
hrúmum immfilytjemidum að störf
um við sauðahjarðir síniar úti
á víðáttunmi, á ofit efltir að
verðla XMdraMffi, þegar hamin
ibemiur til Ástraiíu.
Fyrir heimsstyrjöiidina bjó
íærira fóifc á iamdsvaéði, sem
er jafn stórt og Bandairíkin
(án Aiastoa), en í Imodúnaborg
eámini og tala fæðdnga fór læfck
andi. Iðnaður var á mjög lágu
sitfiigi, og í iaindinu bafði aldrei
vefið framiieidd vél I bifireið
eða véikinúið verkfæri af
mokfcru tagi Ástralía varð þá
að möngu iieyti aðeimis eyja úti
fyrir strömdum Bretlands
þótt hún værá 2000 miiur í
burtu. Og fiLestir íbúacima heðu
svarað „brezfcur“ fineanur em
„ásbraiisbur“, hefðu þeir verið
spurðir um þjóðenm. Astralía
var eins og bamn, sem héit eér
dauðahaldi í piisfiaid _ móður
simmar, Bretiamds. Öfluigur
fHotd Breba vax ibúumum ör-
ugg vöxm, svo efcki þurftu þeir
að hafia áhyggjur af ágamgi
arunarra þjóða. Sauðaihjarðirn-
ar voru þeinra auðlindir, og ó
þær settu þeir ailt sitt traust
og höfðu efckd frefcari áhyggj-
ur af framitíðtami.
Ástraliu fyrir stráð hefur ver
ið lýst sem syfjuiiegum en
molbalieguim afiktona á hjara
venaldar, em strlðið vafcti þjóð-
ina af dvaiianum. Japanir
burndu emdi á þetba tímaibil í
sögu þjóðarimnar, þegar þeir
tóltou brezku filoibastöðina I
Simgapore, sem átti að vera
ósigramdiL Samgöngur rofinuöu
að heita mátti mifHi Bretliands
og Ástralíu. Öryggis- og hlut-
leysistilifanfagim var horfim.
Nú urðu landsmemn að standa
á eigin fótum, ef þeir áttu áð
geta verið sjáifstæðir í breyrti-
iegum hejmi, þar sem hættur
voru sífeiit á næsta leiiti. Þeir
byiggðu upp iðnaðimn, og efitir
strí'ðið hófiuist þeir handia um
firamfcvæmdir á mitoiili berferð
í því sfcyni að fá inmflytjemd-
ur itál lamdsims. ,
„Byggjum laindið eða för-
umst“ og „Við verðum að fyito
lamdið fóíki“, svo hljóðuðu
nýju slagorðin. — Við höfum
í mjesta togi 25 ár tii að rétt-
læiba það, a® við höfurni setið
svo lengli etair að þessari heims
álfiu. Ef viið gerum ekki eitt-
hvað til að byggja hana og
efla atvimnuvegi og lífskjör,
eigum við á hætbu að missa
hana. Þessu lýsti Anbhur Oai-
weii imnlflLytjiendamiáliaráðheirra
yfiir, þegar iinnfilytjendastiraum
urfam hófist 1946. Það var
Astnalíu mauðsymiiegt að verða
fjárhagsíLeigt og stjórmmiáliaiegt
sitórveldi. Aðeims með því móti
gæti fámenin þjóð í svo geysi-
iiega víðáttumiiifclu Larndi varð-
veiibt sjáifistæði sitt til lemgd-
ar.
Þessi 25 ár eru bráðum Mð-
im og órúlegar hreytiingar hafa
orðlið í landinu. Him mákOia út-
þensla, sem edinfcum hefiur' orð-
ið á þessum áraitug, er í þainm
vegimm að tryggja Ástraiíu sess
yngsta stórveldisis í heimimum.
SamhMða þessum ytri breyt-
irnigum er að sbapast mieðal
fólkstas í laadiinu áStröisk þjóð
ennástiifkimáng. Það er _ enm
brezkt svipmót á þjóðiiífi Ástra
Mubúa, ien sá tími er Mðiinn,
að þeir haidi því frarn, að þeir
séu brezfcari en Bretar sjálfir.
íbúannir hafa öðlazt sjáLfsáMt
og þeir eru að reyma að skapa
S'amkemmd sin á milM sem
áströsik þjóð. Þes-si heiimshiuti
var áður samsafin af einamgr-
uðurn bæjum og byggðarlög-
um, sem hvert um sdg var ná-
ibengt Eogiandi. En nú eru
þessir bæix og byggðariög að
samieinast í eina þjóð.
— Ástralía er enin í vexti,
en sá tími náiigast nú, aö hún
verði fulivaxta, segir ræðismað-
ur Norðmanma í M'eltooume,
Edward H. Alstergren. — í
raum og veru ier ÁstifelLía risi,
en það er fyrst mú, að risian-
um er að verða ijóst, hvílik-
um bröfbum hann býr yfta. Og
fyrir aðeins tíu árum hafði
hann tæpast noktona huigmynd
uim afl sátt.
— Eftta að ÖM þessd griðar-
Legu auðæfi fundust í jörðu á
síðustu árum, er vaxt nokfcur
vafi á, að Ástralía er eitt auð-
uigasta iand í heitmi, áiítur
Alstergren. — En þjóðta er
rótt að byrja >að; nýta þessi
auðæfi. Hún á langa leið fyr-
ta höndium, áöur en ödi tæki-
færta, sem landdð befur að
bjóða, eru fuilmýtt.
Em íbúannta hafa nú byrjiað
og það vei. Samfcvæmt opta-
berum skýrsliuim hefiur iðn-
firamleiðsliam m'etaa en tífiald-
azt á síðiustu 30 árum. Ásitra-
llía er orðirn eitt af öflugustu
iðnaðarl'öaiduim hefais, og eru
um 70.000 iðnfyrtatæki í Land-
inu. Laoidismienn framiieiða mú
t.d. flugvéi'ar, skip og stórar
di'eselvélar, og auk þess flóton-
ar firamieiösl'Uvörur og vélar,
svo sem geúslavtafca ísótópa og
nafimaginsheiiia.
Næstum háif mifHjón bíla
eru smíðaðta árlega í landinu
og Ástral'íumienn eiga ílnú
rmesba bílaeigin alira þjóða,
einn b£l á hverja þrjá íbúa.
Efam Hðurinn í uppbyggtaigu
iðnaðarims er Snowy Moun-
tains áætlumin, sem einnig hef-
ur verið mefrnd edtt af sjö
tæfcniuaidrum hetons. Hér er
um að ræða vtafcjunarfram-
kvæmidir, sem hófust undta
stjórn ttonskra veirkfræðfaga
árið 1949, en verður ekfci lok-
ið fyrr en 1975. Þá munu raf-
stöðvar á þessu svæði fram-
leiða 4 miiljónir kílówatta raf-
miagms og ouk þess verður stór
um landsvæðum tryggt öruggt
Framhald a bls. 22
íeiðsiu heims.