Tíminn - 04.05.1969, Side 7

SUNNUDAGUR 4. maí 1969.
7
TIMINN
LEIKFELAG REYKJAVIKUR:
Sá sem stelur fæti, er
heppinn i ástum
Dario Fo yrði þó þrátt fyrir
þan-n ómeitontegia skyldieilk'a,
gert iiuBhátt undir höfði, ef
I
Brynjólfur Jóhannesson í hlutverki sínu
eftir Dario Fo
Leikstjóri:
Heigi Skúlason
Leiktjöld:
Steinþór Sigurðsson
Þýðing:
Sveinn Einarsson
>að gáílidiiir einu, bvort held-
uir tweir fyrstu ,,þættirtár“ eða
] „atrdðin“ enu tmetin firá bók-
menntateigu eða frá ,siviiðstegu
\ eða Leitelegu“ eimis og leitehúis-
stjóri orðar það í viðtalii við
i ri'tstjóra teiiks'kráir, þá 'hiltýtuii'
niSursbaðan eiiniægt að vera
sú sama, þ.e.a.s„ að liist- og
steeanmitainaigdildii þeiinra begigja
sé vægiast saigt í rýraira lagi.
Orð þau, sem höifuaiduir leigg-
uir persónum sinum þar í
| miuinm eða aitihafniir lei'kenda á
sviðiinu, vekja hvorki áhuga
\ 'hjá mér né fórviitni né hilát-
' ur. Gerviskegg og viðstöðuiaus
i viiinigusuiganigiur eða .„jafofrum-
| ieg‘ leiifcbröglð og það, a@ láte
dauöa anuni detta ofam á tærn-
, a>r á sér, teuinna ef til viiM að
| teitflia hllláituirtouigar þeinra, sem
- sjaldan hafia í leiikihús eða kviik
; myndahús teomið, en vairla ann
' aiima, nema ef vera skyldi ó-
venijuLeg Mátuirimiiild'ra barna,
iliamgt iinmiain við fenmiimgu.
I-Lversu frábær sem fa'ammi-
i stað'a ledteenda teann að vera,
' ’lwersu snjölL sem sviðsetninig-
in er, hiversu huigvitsöm sem
ölí! l'eitebrögð kunna að vera,
' hversu glæsilegar sem umbúð-
irnar eru, þá verður and'leyisi
höfundar og skopi.eysi eias og
J það lýsir sér í tveáimur fý'rsbu
' ..þáttu’niuim" þrátt fyrdr aillt
ekki ley.nt þegar tii lengdar
lætur.
Hvert ieitebraigð og látbragð,
hreyfing og orð verður að hafa
eiinhverja ni’erkingu eða til-
ganig, hversu óveruilegur, sem.
haon teann nú annars að vera.
Að uadainisiki'ldum þögluim lát-
bruigðsleifc, þá verða orð og
æði e'kki aðskiilim, enda er
ávaJllt hoLilit að mininast þess,
að í U’pphafi var orðið. Eitt
er öðru háð. Orðiliiist oig leite-
list eru samgrómr tvíburar.
Sá sem iimléstir amnan, gerir
lílka hinum mein. Sá sem reyn
ir að koma öðrum fyrir katt-
airmef, er óheppinn í ,,listum“.
Þegar í upphafi þriðja „þátt-
aa-“ færist notekuð fjör í ieite-
inin enda nær Dario Fo mun
fiuliffcammara valdi á nás við-
bmrða, svo og á leitepeiisónuim
sín'Uim.. AMt genigur nú mjög
glatt tiL. Hver atbui'ður öðr-
uim óvæntari, hveri uppátætei
öð’nu hjáteátiiegna, hver leiik-
flækja amoan'i fárántegri nek-
ur aðra. Suimit af þessu má
reteja aLLiar götur aftur tiL
Commedia del'l‘Arte eða jafn-
\ vel lemgra aftur í tímann, a.nn
að teLiur hins vegar tiL notete-
urs skyldtt'eilk-a við Goldoni,
Sacha G-uitry og Counteliine.
honum væri sikipað náikivæm-
lega á sama betek með þess-
uim þnemiur síð'astn'efndu, þvi
verður aifibuir etetei á móti mælt,
að haom býr yfdr talsverðri
hugikvæmnii og kuninábtusemd
á sinu mjög taikmarikaöa sér-
sviði. Þjófar, líte og faliar kon-
ur voru fyrir ýmissa góðra
hlu'ba sateiir alttálittegt finamlaig
og áhUigavent tiil leiikmeninto,
en þvd miður er maður víst
tillnieydidur tiil að vena hófsam-
’tegri í hólinu um það verk.
sem frumsýnt var hjá L.R.
26. apríl. (Enda þótt Dario Fo
skip'ti sikopteite sinuim ekki í
þætti eða atniði, þá hef ég tek-
ið mér það bessaiteyfi að gera
það bæöi lesendum og sjáttf-
um mér til glöggiv'unar.)
Ef ftá eru tattiin nofckur atr-
iði í 3. og 4. þætiti, sem flokka
miætti unídiir ste’emmtdil®g'a v>it-
le.vsu, þá hugsa ég. að ekki
verði hjá því koinizt að filoteka
öltt him atriðin uníilir tóma vit-
leysu svo iafndjúpt sé tékið í
árinni og vera ber. Því heíur
verið hattdið á lofit, að Dario
Fo deiLd á ýmis þjóðféliags-
mein af sika'rpskygigni og háði.
Sú ánáttá, að setja sbimiptt'a á
hö'funda og verttc þeirra, virð
ist vena ailllliífseiig, jant með-
ail lærði'a sem leiika. Stimipittt-
imn sjáfur á að vera nofckons
'koniair trygigiing fyriir listeigildi
og gæðuim, en þar með er etefci
öll sagiao sögð, aí því að ádeiila
og liisitaverte eru sittlhvað eims
og allir hljóta að skiilljá, Það
er efcki nóg að gena ti'lraun
til að brjóta þjóðfélaigisimál ti'l
mengjar, heldur verður að gera
það með snMLidarbnaigði ósviík
ims lisbamianns. Það er nefni-
tega úmmmsLan úr efiniiviðn-
um, sem öllu miáM skiptir. Sá
-veldur seni á hettdur. Ef ein
hverja ádeittu er t.d. að fimna
í vehbuim Fos. þá fer óneifian-
lega ekiki ýkja mitettð fyrir
'henmii a® mér fiinnst.
End-a þótt Steindór Hjörieiifs
son leiiki sfcíniandd veL á köfil-
urn, þá væri ofsagt, að hann
geri hiluibvertei sínu tæmandii
skil. Bate við ærsl bams og
glettni hýr eklktt í nægáLega rí'k-
um nvæli sá íism'eygillegi al-
vöruiþun.gi og djúphyggja, sem
er aðailil' ósviikn'Uisbu skopleik-
ara. Það er leitun að teikara
hér á íslandi, sem kann þá
fiágætu li’S’t að ka'ydda gaman
sitt ineð ‘niátevæmttega réttum
skamm'ti af klökikva, en þó er
samt einn titt, seim við öM könn
umst við. Bezt tekst Steindóri
að lýsa ást sinnii á Dafine. í
þeiirri túÍLcun er hann heiM og
sannU’i'.
Helga Baehmanin fer hér
með nokfcu'ð óvenjuilegt h'luf
verk og að fllestu léyti alttírá-
bruigðttð þeiim við'fangisefinuim,
sem henni hefur verið fattið að
gl-kna \úð hinigað titt. Það hlýt-
ur að vera ánægjuefni og tii-
breyting bæði fyriir leitakon-
una sjá'lfa svo og fyrir áhorf
endur, að vita hivers hún má
sím í skopleite. Það værd oi'
væ.gt að orði kveðttð, að hún
slyppi klakkl'aus't firá þeirri
raun, vegna þess að öll per-
sónusköpun hennar frá þeirri
st'Undu sem hún birtist fyrat
á sviðimu, unz tjiaildlið er dreg-
ið fiyrd'í í leilksloik, er svo sann
ferðuig og prýðitteg, að hvergi
sést á iiiruteka né bttettur. Lima
burður herenar og sviðsfas er
tiL fyi'ii'mynidar. í dýrindis-
sikarti líður þessi dekuirdúktea
um sviðið í annarlegri værð
og vímu og gefur siig á vaid
ti'lifinninga sinna og fireilsbin'ga
af svo barfielegri eimilægn.i og
sjél'fsagðri eðLiisbvöt, að við
getuim ekki arenað en þposað.
Jó:i SiigU'i'björ.nisison búitear
fi járplógsma n.ntt nn fonherta,
AttiollHo af öryiggi og festu
snerpu og' hiteleysi. Þrátt fyr-
iir það V'intmjir hann enigan amn
áLs'verð'an leilkstgiur hér, enda
igefúr hlutverikttð tæplega titt-
eifmii til þess.
hanoessoo sé fléstum ef ekki
öliJliuim hnúibuim kuimnugur á
skopteikasivttðiinu, þá hefur
hann oft notið sin betur en
í ihilultveiiki lækmisiimis, sem lif
iir m.a. á því að lijúiga sjúk-
dómuim í hrekkila'Usl fó'lte.
Sbunduim bregður svo undar-
iega vdð, að hann verður full-
ta.fsanidi og httikandi í taJii.
Guðimuinduir Páiiisson er
kanmsbi e'kiki beinLiíniis afiteit
ur heldur miðlliunigi góðuir.
Hamn er attHtaif samiua- við sig.
Túllkunai'isvið hans jafretakma'r
að og erediranær.
Lýsinig Bi'yndiísar Pétuirsdóbt
ur á eintearitaina AtitiiUos og
áslimiey er bæði tilgerðainlaus
og sarenifærandi. Hún forðast
jafint of sem van i leik sín-
uni. Httiuibverkið sjálfit er reynd
ar þess eðtttts, að það veitir lít-
ið sviigi'úm tiL sitóntáttiþniÆa. Loks
fara Bongar Garðarson og
Kjartan Ragnarsson sæimiitega
með títii Mubverlk og ómerlki
Leg.
Um þýðingiumia er ég etetei
dómbær, þar sem ég hef ekki
fnuimtextaon við henddna. Um
sviðsimymd Steinþórs Siigurðs-
sonar er það hi-res vegiair að
segja, að hún er hrein ger-
semi eims og vænta mátti úr
listisimiiðju hans. Helgi Steúla
son hefur annazt teiibstjóiin og
ber ekki á öðru en hana hafi
irnnit það starf af heivdi af sam-
vizbusemá og nékvæmnd,
Fyrst þeigar ég byrjnði að
lesa vdðtett riibstjóra líeiksfcrár
við leilkhússitjói'ia, en það viM
S'V'O einikennitega tiL, að þatð
er einn og sami tniaíðurimn, þá
hél't ég, að Sveiren Ein'arseon
ætlaði að bregða á glems, en
það reyndist á máisstettimioigi
byiggt, vegna þess að efitir þvi
sem á lest'Urdnn leið, teom í
lij'ós, að spyirttMttmn og L'eilkihúis-
stjórinin rædduist við í nokbuð
hátíðlegum tón og auðsýnditi
hivor öðrum fylílistu virðingu.
Þetta var nefmiiiLe,ga aivöru-við-
tatt og verður öktei anreað aif
því róðið en að Leitehúisisibjór
inn sé haaila ánægður með það
staríf, sem hianin hefur sjáttfur
uinnttð í þágiu íslenzkrar^ leilk
listair S'íðasbtíðín sex ár. Ónær-
gæbn.ari spyriM heifiðí efllaiuist
kuimniað að iégigja aðrar spuimi-
inigar fyriir ieilkhúsistjórarni,
eins oig t.d. hivort það saim
i’ýmd'st þeim „áíkveðnu kiröfium
í vehkefinavaid, sem l'dtehiis'ið
hefiur borið gæfu tl að gera
til sín“ ('hér befur ov’ðaröð ver
ið vifcið örla’bið tii, án þess þó
að breyto mesnkingu orðanma
eða sikoðun lieitehússtjóra) að
sýma 3—4 fairsa (þ.e. Leyntt-
mel 13, Yíirmáte ofiuhheitt,
Sá sem stelur. . . (og Iðmó
revttiain, sem er massta við-
fia'ngsefnd fél'aigsiins?) á hverju
ári eiinis og gert hefiur verdð
á því lieiikári, sem nú er að
enda.
A öði'umi st'að kemst leife-
bússtjórd svo að onði: „Hvað
öðnum v,edkefinum vdðkiemur,
þá ni.vnda ég senniLega velija
þau öll upp á nýt.t (nema
kanmsiki eitt eða bvö), imér eru
þau 'hugsitæð og fiiimnst þau
hafia átt erirndi — upp á nýbt:
en á sínum tíma, í sínra
samihienigd, ékki í dag, í dag
veljum við örenur leiterit, sutm-
part af þvd að búáð er að sýna
þau, sem áðui’ vonu nefínd,
sumipart af því nú er aanað
ártaL.“ Nú er mér spuira, Vwort
venk á borð við Leynimél 13
hiafii verið valáð til enclursýn-
ingar „á sínram tírna, í S'ínu
samlhewgi", eð'a hivort það var
gert vegwa þess, að þá var
.annað ártal“ en þegar það var
firuirmsýnt.
Það er bæði Iijúfit og sfeylt
að viðunbenna að mörg gago-
mérik teibhúsveirfe hafia verið
sýnd á því 6 áira tímabiOii, sem
yfirstjórn Leikfélags Reykja-
víkur hefiur verið í höndum
Sveims Eirea'rssonar, þótit und-
Lmtuðuim þyiki fa'rs aframreiðs'!
arn feeyra úr hófi fraim, einfe
um þó á þessu ieiteárá, sem er
éð iliíða.
Halldór Þorsteinsson.
Enda þóbt Brynijólfiur Jó-
SviSsmynd
ó'