Vísir - 18.09.1977, Síða 5

5
Hann kom gangandi
norður Þingholtsstrætið/
tuttugu árum yngri en
hann leit út f yrir að vera.
Jakkinn hans hafði ein-
hverntíma verið þokkaleg
flík, en langt var síðan.
Sömu sögu er að segja um
buxurnar, þær höfðu ein-
hverntíma verið dökk-
gráar terlynbuxur með
broti og hvaðeina. Nú
voru þær óhreinar og
orðnar þunnar á hnjánum
og á rassinum. Ljósgulur
nærbolur kom í stað
skyrtu.
Hann var í reimalaus-
um, gömlum og slitnum
kuldaskóm og talaði við
sjálfan sig. Maður á tæp-
um miðjum aldri, dökkur
yfirlitum, sköllóttur,
sveittur og reikull í spori.
Hann stöðvaði fyrsta
manninn sem hann
mætti. Sá var á leið inní
verslun og hafði greini-
lega heyrt bónina, sem
borin var upp nokkrum
sinnum áður. Hann tók
upp sígrettupakka, að
segja má áður en hann
var beðinn um það, tók
úr honum eina sígarettu,
kveikti sjálfur i henni og
rétti síðan manninum.
Nokkur þakkarorð, og
leiðir skildust — annar
fór inní verslunina, en
maðurinn gekk áfram
norður Þingholtsstrætið
og tottaði sígarettuna.
Skyndilega beygði hann
inní húsasund, fór inná
sig og kom með brúnan
bréfpoka uppúr brjóst-
vasanum. Tappinn var
tekinn úr og hárvatnið
teigað. Klukkan var að
verða tíu fyrir hádegi og
kominn tími til að fá sér
vænan sopa af portúgal-
anum. Hann leit í kring-
um sig eftir að hafa
stungið f löskunni inná sig
aftur, sneri baki að göt-
unni og pissaði. Svo hélt
hann áfram.
Á horninu á Þingholjs-
stræti og Bankastræti
fór hann yfir götuna og
gekk í flasið á ungri konu
með barnavagn. Hann
lyfti hendi og reyndi að
segja eitthvað, en hún
vildi greinilega ekki
hlusta á það. Hann horfði
ekki á eftir henni, en rölti
niður Bankastræti. Síga-
rettan var búin. Næsti
maður sem stansaði við
orð hans gaf honum aðra
sigarettu. Þetta ætlaði
bara að verða góður dag-
ur. En þær manneskjur
sem hann rakst næst á,
vildu hinsvegar ekki eins
mikið með hann hafa.
Þær gengu áfram eins og
hann væri ekki til, voru
jafnvel hálf hræddar við
hann. Hann sem aldrei
gerði flugu mein.
Móts við Bernhöfts-
torfuna mætti hann vini
sínum. Gaf honum slurk
af portúgalanum og fékk
í staðinn sígarettu. Þeir
ræddust við um stund en
var ekki mikið niðri fyrir
og kvöddust því brátt af t-
ur.
Hann fékk sér sæti á
bekk fyrir neðan Torf-
una, mitt á milli Mennta-
skólans og Bankastrætis-
ins. Hann varð einu sinni
stúdent frá Menntaskól-
anum. Ágætur skóli. En
það var langt síðan. Eftir
háiftíma, nokkra sopa af
hárvatninu og jafnvel
smá hænublund, stóð
hann upp og rölti niður á
Torg. Hann var nýsestur
á bekk við Gtvegsbank-
ann þegar hann kom auga
á virðulegan mann, eldri
mann og vel klæddan.
Þetta var augljóslega
maður sem hann bar
mikla virðingu fyrir, því
hann stóð þegar upp,
reyndi að bera sig vel og
gerði sig líklegan til að
stöðva hann. Jafnvel
bugtaði sig pinulítið. Það,
eða orð hans báru engan
árangur. Maðurinn gekk
framhjá eins og hann
hefði ekki séð hann, þó
svo hann hefði þurft að
taka skref til hliðar til að
.komast leiðar sinnar.
150 manns
„1 Reykjavik eru fleiri fylli-
byttur en i nokkurri annarri
borg sem ég hef komið i”, er al-
geng röksemd, þegar verið er að
tala um áfengisvandamál okkar
Islendinga. „Annarsstaðar sést
ekki vin á nokkrum manni”.
Þegar islendingar tala um sjálf-
an sig miða þeir alltaf viö fólks-
fjölda, þannig aö þetta má til
sannsvegar færa.
Eftir þvi sem næst veröur
komist eru um 150 svokallaðir
útigangsmenn i Reykjavik.
Enginn þessara manna er þó
raunverulegur útigangsmaður,
nema hann vilji það sjálfur, þvi
Reykjavikurborg hefur nú i
nokkur ár séð þeim fyrir húsa-
skjóli sem vilja. An endur-
gjalds. Kannski þvi vandamáli
sem þetta fólk á við að striða sé
best lýst með viðtali sem
Helgarblaöiö átti við einn þess-
ara manna fyrir stuttu. Flestir
notfæra þeir sér aðstöðuna sem
Borgin hefur komið upp fyrir þá
i Þingholtsstrætinu, og samtalið
snerist um þá menn sem þar
hafa gist reglulega.
Heilsubótar-
göngur
„Það er misjafnt hvaö hver
hefur fyrir stafni”, sagði mað-
urinn, sem var ekki undir sjáan-
legum áhrifum vins þegar viö-
talið fór fram. „Maður les blöö,
litur i bækur, fær sér heilsu-
bótargönguniðuribæ,hlustar á
útvarp og horfir stundum á
sjónvarp. Annars fæst bara
hver maöur viö það efni sem
honum likar viö.
— Dvelur þú hérna á næturna
lika?
„Já ég sef hérna niðri”
— Hefurðu gert það lengi?
„Ég er búinn að vera hérna i
nokkurn tima samfleytt núna
já, og likar bara vel”
— Af hverju ert þú hér?
„Ég er öryrki”
Vinneyslan, hvernig...?
Viðdrekkum
minnst
„Ja, ef mig misminnir ekki þá
drukkum við Islendingar
minnst af öllum á Norðurlönd-
unum. Ég man nú ekki alveg
hvernig listinn var. Voru það
ekki Finnar sem drukku mest,
svo Sviar, Norðmenn og Danir.
Grænlendingar drukku svo
náttúrulega allra manna mest”.
— En með ykkur hérna?
„Ja, sumir islendingar
drekka hreint ekki neitt. Þeir
eru margir sem gera það. Svo
eru aðrir sem drekka þrisvar
til fjórum sinnum á ári og sumir
eru ennþá blautari”. v
— Hvernig er það meö þig
sjálfan?
„Ég hef tekiö tappa úr flösku
um ævina. Ég hef gert það”.
— Gerirðu þaö oft?
„Ég hef ekki talið þaö — ég
get ekki svaraö þvi öðru visi”.
„ Ekkert
vandamál"
Flestir þessara 150 manna
telja sig ekki eiga við nein sér-
stök drykkjuvandamál að
striða, og þaö er ein höfuð-
ástæöa vandamáls þeirra. Það
er ekki fyrr en menn gera sér
grein fyrir ástandi sinu aö von
er á bata.
Einn fjögurra umsjónar-
manna margumrædds Gisti-
skýlis i Þingholtsstrætinu er
Július Snorrason. Við báðum
hann að skýra frá daglegum
rekstri þess.
Þægilegir menn
í umgengni
„Segja má að þessu sé tvi-
skipt, i daggistingu og nætur-
gistingu. Við opnum hér dag-
gistinguna klukkan niu á
morgnana og lokum siðan
klukkan 7 á kvöldin. Þá opnar
næturgistingin. Viö erum meö
handa þeim kaffi og brauö
tvisvar á dag, i hádeginu og
seinnipartinn. Þaö er selt á
fimmtiu krónur, sem lætur
nærri að vera kostnaðarverð”.
„Næturgistingunni fylgir
kraftsúpa að kvöldi og undir-
stöðugóður morgunmatur á
morgnana sem þeir borga ekk-
ert fyrir. A daginn má svo segja
að þetta sé opið hús, menn koma
og fara. Þó er þaö regla hér að
menn séu ekki mjög drukknir.
þannig að þeir geti ekki unniö
sjálfum sér eða öðrum tjón
Þetta eru annars mjög þægileg-
ir menn i allri umgengni. Þeii
fara yfirleitt alveg eftir settum
reglum. Þeir hlýöa lika alltaf ef
þeim er visað út, og hreyfa ekki
mótmælum þó við veröum aö ná
i lögregluna til að sækja þá.
Stundum eru þeir nefnilega alls
ekki i ástandi til aö hægt sé aö
hleypa þeim úti umferðina, og
vissulega kemur það fyrir að
þeir verða brennivinsdauðir”.
Veðriö hefur
engináhrif
„Þetta eru mikiö til sömu
mennirnir. Að visu detta hér inn
andlit I tvo til þrjá daga sem
maður siöan sér ekki aftur, en
að lang mestu leyti eru þetta
fastagestir. Þaö hefur veriö
mikið að gera hér i sumar, og I
júni, júli og ágúst var að heita
má fulltá hverjum einasta degi.
Og niöri var fullt á nóttunni. Svo
núna i byrjun september datt
þetta niöur”.
„Nei við höfum engar skýr-
ingar á þessu. Veðrið virðist
ekki hafa nein áhrif. Mennirnir
fara á stofnanir annað slagiö,
eins og deild 10 á Kleppi, Akur-
hól, Viðines og fleiri, og getur
jveriö að þau hafi tekið inn
J óvenjulegan fjölda uppá sið-
| kastiö”.
Einn fæddur
1959
„Við erum fjórir sem sjáum
um daglegan rekstur á þessu,
einn i einu. Auk þess er kona á
næturvaktinni sem sér um
morgunmatinn. Hér eru 18rúm,
og á daginn koma um 25 manns
að meðaltali upp. Mest eru þetta
miðaldra menn. Þó var hér i
sumar drengur fæddur 1959.
Sumir mannanna hafa veriö
drykkjumenn frá unglingsár-
um, en aðrir hafa hlaupiö frá
jfjölskyldu og börnum. Margir
;þeirra eru öryrkjar sem allt 1
einu standa uppi aðgeröarlaus-
ir. Þá er byrjað að drekka, og
oftast liður ekki á löngu þar til
þeim er sagt upp húsnæði þvi
sem þeir hafa leigt. Þá koma
þeir hingaö. Hér eru þeir svo i
dálitinn tima. Héöan hafa fariö
fastagestir sem viö höfum siðan
laldrei séö aftur. En oftar er þaö
|þó þannig að þeir eru i burtu i
visir
Sunnudagur 18. september 1977.
i — ----------------------------------------
Þeir menn sem í
daglegu tali eru
kallaðir rónar eða
útigangsmenn eru
um 150 í Reykj avík
Texti: Guðjón Arngrimsson
Myndir: Jens Alexandersson, Einar Gunnar
Einarsson og Þórir Guðmundsson