Tíminn - 03.06.1969, Blaðsíða 8

8
TIMINN
ÞRIÐJUDAGUR 3. júní 1969.
NASSERISTAR NA
VÖLDUM íSÚDAN
IÍINIR NÝJU VALDHAF-
AR, sem gerðu byltánguma í
Súdan á hvítiasufnniudiag, virð-
ast traiustir í sessi. Þedir hiafa
handtekið helzbu framámienn
stj ómimólaflokikanna, bannað
stertfisienaii affliria flofckia, banmaS
öl fiunidianhöld og sitöðvað
blaðiaútgáfu aiðna en sínia eig-
itn. Útvarp lamdsikiB er á þeirna
henidi, og efcki er vitað til að
til átaítoa hafd toonrnð. Byltimgin
hefur því genigdð eins friðsiam-
liega fyrir sdig, og hægt er við
að búast.
Ljóst er, að himir nýju vald
hafar eru fylgisimenn Nassers
Eigyptadianidsforseta og hins
„arabísitoa sósiíallisimia“ hans og
því fnetoar vinistrdsinnaðir. Þeir
hafia þanndig tekið upp stjórn
máiiasamband við Austur-Þýzka
tond, og ætdia að liáiba afstöðu
vestræmnia ríkja til deilunnar
fyrir botnd Miðjarðarhafs ráða
þvi, hvort stjómimálasaimbiand
verði tekið upp við þau.
SÚDAN VARÐ sjáWstætt
rí'ki 1. janúar 1956. Það liggur
í Austur-Afríku, beint suður
af EgyptaLamdii. Ibúataian er
senniiiljega eitthvað umn 13
mdiijónir, o-g sfciiptist aðallega
í tvennt: Araiba og svertingja.
Eru Arabar í nokkrum meiri
hiuta, en srvertiinigjiarnir — sem
búia í siuiðurhluta landsins —
hafa um lamgt ánabii átt í
styrjöld við Anaba. Hafia þeir
tonafizt jiafmrétitis við Araba
eða sjáiiflstæðis.
Af þessum söltoum hafa svert
ingjiairmir etofci átt aðgang að
þinigi eða ríifcisistjóm landsiins,
sam situr í höfúðíbongimmi
Khartoum. Þau stjómmáiiaátök
sem átt hiafa sér stað í lamd-
inu, hafa því gerzt meða'l Ar-
aba iinnbyrðis. Svertingjamir
tneysta ekfci Aröbunum, enda
munia þeir vel þá daga, er
Anabarndir í Norður-Súdian
situinduðu einkum þrætasölu.
Hafa kosniiingar ekifci verið
hiaildnar ■ í suðurhluta lianidsdns.
Þegar landið fékk sjáifstæði
1956 voru tyieir stjórmmála-
flotokar starfandi' meðal Anaba,
NUP og UMMA, og var nokk-
unt samistanf þeirra á miiid um
sjáíMstæðiisimállið og stjó-rn
lamdisiims fynst ef-tir sjálfstæð-
ið. Sayed Imail et Azhari, leið
togi NUP, sem varð forsætiis-
ráðherna þeg/F'1954, lét af því
embætti í júlí 1956 en við tók
framkvæmdastjóri Umma
ífiokfcsiinis, sem talinm yar betur
fiallimn tdi að tryggja eimimgu
meðal Axabama.
HERINN GERÐI fyrsitu
stjónnianbylltinigu síma 17. nóv-
ernber 1958, og var leiðtogi
byitimgarmiainraa Ibnahim Abb-
oud hersihöfðiinigl Herstjórn
var í iandinu fnam tii hausits-
ims 1964, en þá urðu nokkur
miannaslkipti. Það var þó ekki
fyrr en rnæsta vor, 1965, að
kosið var til sénstaks þimigs og
eftir lamga stjórmarkneppu var
loks myraduð ný rílkisstjórn.
Vanð Sayed Ismiaii ei Azhar-i,
NUP-leiðtoginn, forseti Æðsta
ráðsins, sem fór með f-ram-
kvæmidiaivaldið í lamidinu, en
Muihammad Ahmed Mahgoub,
ledðtogi Umma-flotoksins, varð
forsætisráiðhenra í júní 1965.
Var uim að ræða samsteypu-
stjórm NUP og Ummrn, en himrn
síðamiefnidd hafði 85 þingsæti
og NUP 56. Kommúnistar
höfðu 11 þimgsæti, en 60 þimg
sæti voru ósetin, þar sem ekki
var kjöráð í suðunMute latnds-
ins.
Það var síðan þessi ríkis-
stjórn, sem féll frá völdum í
byltiinguinmi á hvítasummudag.
BRÁTT KOM í ljós, að
stjónniamdi byltiegiariinianr var
hershöfðdniginn Jaafar al-Nim-
eiry, sem er 35 ára gamiall, en
skoðanir bams eru taildar mjög
benigdar himum „Arabísfca sós-
íaiiisma" Naissers Egyptatamds
forseta.
Hann fyiigdi því fordæmi
miangra byltingarleiðtoga í þró
uniarxiíkjum, að láte virtan ó-
breyttan borgara, sem ekki tók
þátt í bylltimigiummi, sdtja í
æðsitu pólilfcísku stöðunni. Sjáif
ur hefur hamn öll vöM í sínum
höndum.
Strax á hvítasuinnudag sfcip-
aði hane þaniniiig Abu Bakr Aw
adiuHah, sem er vimsitrisimeað-
ur lögfræðiinigur og var áður
fyrr fonseti Hæstaréttar l'aeds-
ims, sem forsætisiráðherina og
utaníkisráðherra. H-efur hanm
nú skipað fjölmenina ríkisstjóm
— rúmlega 20 ráðh-enra — og
eru fllestir þeirra óbreyttir
bomganar. Þó enu h-erfio-ringj ar
í þedm embætbum, sem þykja
þýðimgiaimiiltoil — svo sem emb-
ætti inmianrílkisráðhenra og
samigömgumálaráðlherra.
EN RÍKISSTJÓRNIN hefur
ekki hin naunvenutegu völd í
lanidinu. Þau yru í höndum 10
nnanna byltingarráðs, og Nim
eiry hershöfðingi er forseti
þess. Forsætisiráðhenrann er
edmi óbneytti bongarinn í bylt-
iragarráðimu.
Næstir Nimeiry að vöidum
eru taldix komia Fanuk Osmam
Á hvítasummudag bánust þær
fréttir, að þess hafd verið
foraifiiSt af Alexander Tvai’d-
ovsky, ritstjóna Novy Mir, að
h-anm siegðd af sér. U-nddr stjórn
Tva-rdóvslky hefur Novy M-ir
verið frjáMyndaistia bó-k-
menntarit í Sovétrífcjuinum.
Það mum hafa vendð stjórn
riithöfuindasambandsdn-s, sem
gefuir út biaðið, er bað um af
sögn hams, Samtímiiis bánust
jum það fréttir, að tvö þekkt
fa-jáiislynd skáM — Jevgení
Jevtúsenkó og Vasílí Afcsjónov
h-afi verið reknir úr ritstjórin
æsfculýðslbímardMins Yunosti.
Ekltoi eru tali-n tengsi á m-iili
þessana tveggja mála.
Fyrir rúmri vitou hófu Biafra
menn skyn-dilega lioftárásir á
flugvelli í Nfgertu. Tótost þeim
að eyðileggja no-fctorar herflug
véilar. Kom brátt í ljós, að á
bak við loftárásirnar stóð Sví
inm Carl Gustaf von Rosen,
greifd, ásamt fjórum öðrum
sænstouim fiu'gmöninum. Notuðu
þeir liitlar fluigvélar tii árás-
arana og virtuist mjög Mttnir.
Sænstoa ríkisistjórnim fordæmdi
mjög þátttöku þessara Svía
í styrjöldiinmii, þar sem hún er
hlutliauis í þeirrá dediu. Von
Rosen á viðburðarrítoa ævi að
baki sér, og haran vair mieðai
fynstu fluigmianraannia sem gáfu
kost á sýér tdl hjálparfluigs til
Bi'afra. Segir hann sjáifur í við
taii, að bann hafi ákvéðið loft
árásirmar á Nígerfu þ-egar
hann hafi séð Nígeríu‘menn
stráfella konur og börm f loft
árásurn. Segiist harnn eiraungis
gera árásir á hernaðarieg skot
Érk. TadJð er að tiilfcoma
gvélia'rana Biaframegin í
sitvriðldiinmi getd enn dregið
hana mjög á laniginm.
A mánudag i síðuistu viku
lauk ferð Apollo 10 tii tungls-
ins og tótost hún í fllestu eam
Carl Gustav von Rosen og ein flugvolanna, sem hann notar i Biafra (UPI)
VIKAN SEM LEIÐ
kvæmt áætiíUin. Er nú taiið, að
ekkert sé því til fyrinstöðu,
að Apollo 11 haldi til turagls-
inis i næsta mánuði. en þá
eiiga tveir geimfarar að fara
niilður tii tuimglsámis í tonglferj
urnin-i og ga-nga út á yfiirb-O'rð
turaglsiims. Er áætlað að það
verði fyrsta af mörgum turagi-
ferðuim Ba-ndaríkjamiannia.
Um hvíbasunniuina sendi Kín
verska alþýðulýðveldið Sovét
ríkjuraum tilboð um samniraga-
viðræður um nýjam landamæra
samning miild rfkjarana. Er i
bréfinu, sem þykir hÓ-gvært.
bent á, að Kina hafi samdð u-m
landamæiii sín við öl vdðkom-
andi ríki raemia Indliand og Sov
étriíkin. Þytoi-r þetba tiilb-oð, gerð
þess og tónm, benda til þess
að reyradir diplómatar séu aft
ur kom-nir til valda í uten-ríkis-
ráðunieyti Kína, en R-auðu vairð
liðarnir hertóku það l menm-
inigarbyltimiguinnd.
Ceausecu, forseti Rúmen-
fu, ítrekaði enm um hvíte-
suranu'na kröf-u sína um að
hernaðarbandalög í Evrópu
yrðu lög'ð nii-ður og Lagði einn
iigað eriient herlið yrði
kallað þaðan. Er talið að hið
síðarm'efn-d'a sé amd-stætt stefmu
Sovétríkjanraa, en í heild bent
á áð yf-irlýsimigar forsetians séu
s-ennál-ega ætl-aðar til að sýraa
samstöðu vegna vænte-nlegs al
þjóðafundar kommúnista, sem
hefst í þessari viku í Moskvu.
Tékkneska stjórnin hefur
mælzt til þess, að iram’ásin í
land heninar verði ekki rædd á
þedm fue-di.
Þýðimgarmikill hluti n-eða-n-
jarðairhr'eyfinigarininar í Naga-
landi hefur ákveðið að hætta
15-ára ba-rá-ttu fyrir sjálístæði
og reyna að kom-ast að sam
komuiagi við Indlandsstjórn
Hefur alltaf af og tii komið til
vopnaðra átafca miliLi her
man-na stjórnarinniar í Nýiu
DehM og uppreisraarmianna með
Hiamiaduiiah, majór, sem er í
byltdnigarriáðimu og aufc þess
iminamrítoLsráðh'erria, og Maigham
oud Hass-ib, sem er samgöngu
máteráðherra.
BYLTINGUNNI hefur ekki
verið illLa tekið KLnigað tdl, eradia
hefur lemgi verið við ih-enni bú-
izt að söign flr'étfaimammnia. fbúar
raorðurhlute Laradsras hafa held
ur ekki sýrat raeima sérsteka
hriflnimgu. M-urau þeir vætan-
Lega bíða og sjá hvað setor.
Affcur á iraóti beradLr ýmisiLegt
til þess að hindr nýju valdhaf
ar hyggi á laraga valdasetu. Fyr
irmyradim er Egypfcaliand, og
mun þegar í athugium áð koma
á í Súdan eiiras flokks toerfi edns
og hjá Nassier og stofna Ara-
bískam sósÆaMstaflokk.
StjómmáUm í Súdan hafa
hingiað til rnótast af trúar-
braigð'afliokkiarmdr meðai Araba.
Triíarftatotoamir eru tveix og
styður ammnr NUP en Mnm
Umrnia. Nú virðast byitiiragar-
menn ætiia að komia með þriðja
aflið inn í stjórrarraál landsios,
arabístoan sósfalisma og þjóð-
-erniiiS'Sbefmu, sem umdamfairiiin 15
ár hefur farið um miestan
hluta Arabaríkja.
Hvað þeir ætla sér laragt í
þessu er ekki eran viteð, því
efcki hefur verið gerð ná-
kvæm greim fyrir fyrirœtiun-
um nýju valdhaiamna. Þeir
hafa aðedns sagst ætla að efla
viðskipti við A-Evrópu, eflla
her sinm tdl bairátto gegn ísra-
el, bæfca líflskjöri'n, taka upp
raánara sambamid við E-gypte-
Lainid og kanna mögui'eikama á
stofnum eims-ftofctos-ríkis. Þá
hafa þeir breytt raafrai lamdsáms
úr ,, Súda-n-lýðveMið“ í „Lýð-
ræðdslLega Súd-a-n lýðveldið.“
ÞA HAFA þeir einniig lofað
réttilátri lausn styrjaidiarinmar
í su-ðri — en sú styrjöid er
ein af hinum gleymdu sbrfðum
heámsiiras, en eragu síður ömur-
Leg fyrir því. Sveirtingjarmir
hafa, að segja iraá, barizt frá*
því Súdan fékk sjálfstæð, en
fáir vedtt þeim athygli eða
lið. Viaindamálið er erfditt úr-,
l'au'smiar, eimis og Biiaframiálið,
og virðist rey-radar ólieysanl'egt
að óbreybtum aðsfcæðum.
E.J.
al Naiga. Eru raú aðeins efitir
hluti uppreisraarmianiraamm'a, og
óvíst að þeir fái mdklu áork-
að, þótt þeir murai njóta stuðn-
irags Kíniverja.
Thieu, forseti stjómiarinnar
í Saigon, þefur undanfarið ver-
ið á ferðalagi til Suður-Kóreu
og Formósu og gagrarýnt nokk-
uð Bandarílrin fyrir að ætia að
semja við kommúnista og fyrir
að halda, að hægt sé að hafa
samsbarf við Kínverja og Norð-
ur-Víetnaimstjóm. Hafa öll um-
mæli Thieu verið tekin sem til
raun ti'l að m-in-nka möguleik-
an-a á samkomulagi L Víetnam-
málinu, og ýmsir fram'ámenn
í Ban-daríkj-unum, m.a. Edward
Kenraedy, háfa gagnrýnt forset-
a.nn og lýst því yfir. að Barada-
ríkjamenn hafi ekki barizt ar-
Framnaid á bls. 15