Tíminn - 03.07.1969, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
FIMMTUDAGUR 3. júlí 1969
r-
7
TÍMINN ræðir við
Guðmund Gunnars-
son verkfræðing um
lax- og silungsveiði
og aukna ræktun
á því sviði
í ám og vötnum
Fiskivegur i SveSjufossi í Lafigé.
Lax- oig silLumigsveáðiitíimiiran
ea' miú mýlega hafinm ag staniga-
veiði er orðin toostniaöansaimiari
támstumdiairaja en motklkinu sámm'i
fymr. Sta ngajveiðimenm hafa
hiomflt á þaS með eftirsjá að
sSfleQfllt flieiri útiliemd'imigar sæikjia
í íslem2jkar ár til laxveiða, en
filestum ía’i'eindimgium er orðið
oáviðia að stumdia þessa dýru
íþrátit. VeiðLmienm enu jafmivell
fiamnir að gera því stoána, að
immiam skammis sá'trji erlenidir
menai eimir að iaxveiði á stomig
hér á Lamdi. í surnar erm þeigar
allLmamgar ár leigiðar ei'iendium
mönmium einigömigiu. Uraa staraga
veiðimenm iULa þeimri tilllhuigisum
að toomiatst í flramitíiSLnmi toamm-
stei ðOIis ekiki til a@ sbumda
þessa íþrátt, sem þeim er svo
hiuigLeikim., úti í ísHemztori máifit
úmu, en úitfliendLnigiar venða eim
ir um að mj'óta þessara gaeða
lamdisins ototoar. Þeiir haigsa
mangir befldiur 'touildiaiiega tiíl
bæmidia og anraarma veiðieiigend a
sem snúa batei við gömllum oig
góðum vi'Sstoiptavinium ag kjása
fremiur að leigja erlenidium að-
illtuim sem bafa tök á að borgia
betur. — Nýlega hitfium við að
máli miamm, sem er sammíærð-
ur mm að fmamtíöin þumfi emig-
am vegimm að veira svana svönt
fyrir íslenatoa sibaoigveiöimenm.
Þessi maður er Gmiðmiumdiur
Gummiarssan, þyggimgaiveirtofræð-
imigur, sem hefiur hanma® Laxa-
stiga í allllmiaíngair fc á umdian-
fönmum ánumt, ag hefmr í sam
bandi vi@ þa@ staif sitt fcynmat
vel fistoeldd og fisteimætobammáil
um hér á landd. Hiamm fiullflyrðir
að aiu'ðveldlega mnegi aiutoa lax-
og siliuimgsveiði í ám, vötnium
og sj'ó bém a@ miiklum mmm og
þanmig balda verði á veiðileyf
um og Leigu á ám ag vötmum
niðrL Leiðdmn'ar till þessa enu
a@ sleppa miikihu in'eina af
gönguseyðum em gemt hefiur ver
i@ hiimgað til, en það gefiur vei@i
eigemdium ömuggan og góðam
arð, og í öðim Daigi aið lengja
veiðisvæðim með gerð laxa-
stiiga í ám, því að ekiki viljum
við að veiðitnenm þurfi að
stamda hLið við 'hdiið við ármar.
Olmþagarýmd er stamigaveiði-
mianmiinium maiu'ðsymi., því það
að vema eimn með sjiáilfium sér
ag m/áttúruinmi laðar hainn elktoi
hvað sízt að þessami íþrótt. Sto'ifl-
yiði til fiátoeldis emu hdm átoj'ós-
aniLegoiStu hér á lamdi, að sögm
Guðmiuindiar. En jarðhiitasvæði
ag hentugt fióður svo sem fistoi
mjöl o.fl. enu fyrir hendi í
liamidirau og vaildia því að fistki-
nætot ag fLstoeldi er ódýrara ag
auiðveLdama í fmaimtovæmd en í
fiLesbum öðmum löndium. Hér
fier á efitir útdráttum úm viðtali
Tfemans við Guðmiumd um huig
miymddr hans.
— Þótt veiðiá'nmar virðist
fiuillsetraar í dag, sagði Guð-
rmumdmr, — emu þær emigan veg
lmm fiufliinýttar. Bæmdiur og
veiðieigeodiur virðast etokd haffia
toomið raægiiega aiuga, að það
bomgar sig að rætota upp áirmiar.
Ef 1000—löOO gömigiuseiðum
er sileppt í laxveiðiá má búast
vdð, að þeim löxum, sem í hana
gamga niæsba ám fjölgi um a.m.
k. 100 og það samia ám fiæst
Leyfi til að fijöLga um eimia
stönig í ánni, sem í mönguim
tiLf'eflllum hæktoar leiguina ti'l
bæmda um 100.000 tor. Vernð á
göniguseiðum er fmá 18—25 tor.
svo kostniaðuminm er fná 18—
35.000 'tonónur, þar vdð bæfi'st
að vísu vinma við að sileppa
seiðumum í ámnar. Hver rmaður
getum því séð, að hém er um að
mæða auiðtetoið fié.
Þá ætti að byiggjia Laxasitiiga
í möngum ám og Leragijia þanm
ig vedðisvæðin. Þammiig fjölgar
veiðistöðunum em það gerir
staagaveiði í þeim efitimsóknar-
verðami, aaik þess sem uppeldis
skiiyrði fiStosiras batna.
Aðgei'ðir ■ sem þessam toæmu
til méö að skapa stærmi mamk-
að fymir veiðieigemdur. Og ég
tel alveg óhætt að auiglýsa ís-
ler.zkar laxveiðiár mieira en
gert hefiuT' verið. Þáð"ér eðli-
legt, að bændur Leigi þeim
veiði, sem bezt bjóða. Fraim-
boð og eftimspunn Mjáta að
ráða verðinu.
Guðmundur Gunnarsson
ELnmig tel óg skymsamlLegit að
hætfca smiátt o-g smiátt við meta
veiði. Það em öru'ggtega amð-
bærma að teiigja árnar til stamiga
veiði en að seflija úr þeirn neta
fisk. í Ölfiuisá eámmi imætti
fijölga stömgum um 70—100 ef
netaveiði yrði hætt. En þetta
stenef mætti ektoi stíga ailt í
einu ef forðast á verðffali á
veiðileiguinmii.
— Er miLtoið um fistoelldi hér
á landi?
— Ætli ekiki séu firamiteidd
yfiir 200.000 gönigUiseiði á ári.
Reynislam sýrair að oa. 10. hvemt
seiði skilar sér afitur í áraa, þar
sem því er siieppt, svo ef öllum
þessum seiðum er sleppt þýðir
það fjöliguh um 20.000 laxa.
Sjö eldisstöðvar emu á Landdmu
og eimmdig hafia Ármesiragar Malk-
hús, en imilkiu víðar emu Stoifl,-
ymði fymir fisltoeMi.
Þegar ég hef fiemðaat um
laindið hef ég haft aaigium t«pdm
fiymir hugisaimlegum eflidisstöð-
um ag toomizt að raum um að
þeir emu mifldlu fflieimi em óg
hafiði matokru sinrai getað giert
mér í huigamlumd. Víða nálægt
j'amðfliitasvæðum eru voiligar
Lauigar 10—20 sfci'ga heitar em
sfllílkt vaitn er eimmitt ákj ósan-
liegt til fistoeldds. Mamgir j'axð
eiigendar haía eQdki veiltt þvi
aithyigfli, að vatmdð í laugum,
sem þeir áfllíti IkiaM'avemimsl, er
í raura ag veru mium beitama.
Ég máðlegg ölflum, sem eiiga
lamd f krimigum jarðhitasvæði
alð toaupa sém hiltamæli og hafa
í taiga möguleitoa á fistoeldi.
— En þamf eQslki talsverða
flsuraniáttu til að stumda fiisteeldi?
— Vissalega þarf bana. Og
þefldkingin er það dýrmætasita
sem við ei'gum 1 þesisum efra-
uim, og hama eiigurn við. Ýms-
ir hafia náð gó'ðum ámamigri í
fistoeldi, ag Átoi Hákaraamsom,
stöðvarstjómi við eflddsstöð mík-
isims í Kalfliafirðd, er eimistalkur
tmaður, sem oikikum helzt vom-
amdi á hér á l'andi. Við erum
öruiggfliega toomnir yfir örðuig-
asta hjiaUamm hwað fisikeldi
snemtir.
Bn fyrdr byrjendmr gæti ég
tmúað að heppilegt væri að
byrja a fistoeldii sem tómsturada
iðja, er sdðam með aukioni
rieynsLa gæti þmóazt og orðið
umffamigsmeiri Mikið em þegar
ummdð ef menm læra að þetokja
átejásanlega stað; ag aðstæður
fymir þessa ræiktum. Þeigar
fram i sætoir er raaitmi mikifls
virði ag að hafia það f sér að
vtba að maður er að mækta.
— Hvaða fióður er raotað til
fiskielM'is?
— Bfllautfióður, svo sem ýtnis
komar fislkúingaingur, loðma og lií
ur úr stómgmipuim o.fl., enrafriem
ur fislámjöl, emliemt þumrfóður
ag vitamiím. Þurmfióðmið er
þægilegast og spamair vimmunfll.
Það ættum við að geta fmam-
leiibt hér heima, og væmi vissu
Lega aithuigandd fyrir firys.tiihús-
in eða sflláturhúsiira, sem stamda
ónatuð imesban hfluta ámsims, að
hefja fmamleiðslu þumnfáðums;
bæðd fd'stei- ag fuigflafióðuirs. Víð
hlöfiuim hráefmi í aflllt fióðum til
fisfloeMás hér á lamdi.
— Þú talaiðir áðan um sð
fisfloeflidisstöð rifldsims í Koflfla-
firði toefði gefiið góða maun.
Hvað um þá gagmirýmii, sem
toamdð hefiur fmam á haraa í
bl'alðaákrilfluim umdanf'arám. ám?
— Ffliestir þeir memm, sem
hún hefium ikomið firiá, haffia
sjáflfir efldtoemt gert í fislfceldlisr
máfluim, enda þem gaignrými
þeirra þess fljósara vott. Ef þess
ir menn hafia álhuga á veiðimiál
rum, væri þeton raær að stamida
með samherjum símaim, en
efldki vintna að því að smndma
þeton öfilium, sam að þessum
mófluim vinina. Bllöðiin æitltu
fimemur að bimta viðtöl við, og
gmednar efitir þá maiemm, sem
maumvemufliega hafia stanfiað að
eMismiáflum otg fiemigið edm-
flivemju áortoað.
— Hafia margÉ' teKastágar
verið reistir liér á iliamdi? Og
hvermig hafla þeir reynzt?
— Þedr eru aHtomargir, sá
Ihæsti er om 13 m. í Sveðlju
flossi í Lamgá. Stigartnir giefia
mjiög góða maum, eff þeár enu
métt byggðir.
Milkdls em uon vert að byggja
ÍLaxasitiiga, þvi að efldki er mæöi
legt að laxámm toamiilst upp ómnar
haran vemðum að floamiast ósfloadÖ
aður. Þess emu diæmi, að ffeSoair
bafa sfcolkfláð uipp fiossa, en
hmagn og swil haifa verfið ómýt
þegar upp var itoamíð.
Afihuiga þairff vei aðsttæðmr,
þar sem stigar emu byggðir, og
ef þess er miofldtour loosfiuc, vefltja
þeirn stað þar sem laxinm veil-
ur sér srjólfiur Leið. Reymff er
að llálba þessi mammvirfloi breyba
svipmióti miáltfiúmummiar sem aflflma
mimmst.
— Hve milkdll toastniaðuir er
við byg'gimigu laxastiiga?
— Það er mjög másj'afinft
efftir aðstæðmim. Sumis sbaðar
flnafa þeim vemið igerðir þam seim
mrjög lítið þumfltd að sprengja
ag þá er toostn'aður fiiltöðjuilega
Mtifll. En fiifl j afinaðar er kostn
aðum á hvemn hæðammiefceT
raállægt 100.000 ilor.
— Á hvaða fiisfloeldi fieflur þú
að við eiiguim að leggja
álherzlu?
— Fyinst og fineimst lax. Það
gefiur Langmiest í aðra hönd
eins og stemidum. Einmiig væri
æSkilegt að mæikta bteiflqju og
umriða. Með því að setja siluuigB
sedði í vötn rmætti bæta þau
að mum. En efloki er hœgt að
búast við að eimsbafldliinigar
sflleppi siiumigsseiðuim í ámar,
því silumigurimm geragur eteki
afibum í sömu ár eir.S og laxtnm,
ag þaranig Mytd tilviljum að
ráða hvemjir feragju hamm. Em
tagsamitegt væa,i að opimibeirir
aðilam réðmst í það eða memm
mymduðu samtök uím slflot. Og
við megurni mimnasí. þess að
sj'ómiran er úitlhagimm fyrnir aillLa
ofldkar vatmafisfloa. Það hefiur
auteizt iraifláð að uin'danfiörmu a@
áhu'gamemm stumduðu veiði á
siluragi og urmiða í sjó við
ströndiraa. Það gætd þvi verið
hagBmumiaim’ál fymir meom seim
eiga land að sjó að aiuflca þá
veiðd með því að sleppa silumigs
seiðuen í ámar.
S. J.