Vísir - 19.07.1978, Qupperneq 10

10
VISIR
VÍSIR
Otgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjóri: Davlfi Gufimundsson
Ritstjórar: Þorsteinn Pálsson ábm.
ólafur Ragnarsson
Ritstjórnarfulltrúi: Bragi Guðmundsson. Fréttastjóri erlendra frétta:
Guðmundur Pétursson. Umsjón með helgarblaði: Arni Þórarinsson. Blaða-
menn: Berglind Asgeirsdóttir, Edda Andrésdóttir, Ellas Snæland Jónsson,
Guðjón Arngrímsson, Jón Einar Guðjónsson, Jónína Mikaelsdóttir, Katrin Páls-
dóttir, Kjartan Stefánsson, Oli Tynes, Sæmundur Guðvinsson. Iþróttir: Gylfi
Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson. Ljósmyndir: Gunnar V. Andrésson,Jens
Alexandersson. Otlit og hönnun: Jón Oskar Hafsteinsson, Magnús Ölafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson Askriftargjald er kr. 2000
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson á mánuði innanlands.
Auglýsingar og skrifstofur: Síöumúla 8. Verö i lausasölu kr. 100
Simar 86611 og 82260 • eintakifi.
Afgreiðsla: Stakkholti 2—4 simi 86611 Prentun Blaöaprent h/f.
Ritstjórn: Siðumúla 14 simi 86611 7 linur
Sardínur og
sperrileggir
Austfirðingar hafa í þrennum kosningum kosið mann
að vestan, Sverri Hermannsson á Alþingi. Hann sendi
Sigurlaugu Bjarnadóttur frá Vigur flýtisskrif á gagn-
vegum með Morgunblaðinu fyrir nokkrum dögum. Þar
vék hann m.a. að ungum sperrileggjum í Sjálfstæðis-
f lokknum, sem hann kallar svo, og afstöðu þeirra til út-
hlutunar byggðasjóðspeninga.
Flýtisskrif þetta sýnir ágætlega hvernig þingflokkar
geta einangrast og slitnað úr tengslum við þau
stefnumið, sem þeir eru kjörnir til að fylgja fram. (
sumu tilliti geta þingf lokkar minnt á sardínur í dós, þó að
einstakir þingmenn fari um eins og hákarlar væru.
Afstaða þingflokks Sjálfstæðismanna til
Framkvæmdastofnunar ríkisins er sígilt dæmi um þetta.
Á vinstri stjórnar tímanum var talið nauðsynlegt að
skapa þingmönnum aðstöðu til þess að útdeila peningum
eftir flokkspólitískum iögmálum til uppbyggingar úti á
landi. Þetta var gert með því að breyta um nafn á at-
vinnujöfnunarsjóði stjórnarinnar og kalla hann byggða-
sjóð jaf nframt því sem sérstakir eftiriitsmenn stjórnar-
f lokkanna voru settir á bankastjóralaun til þess að gæta
hagsmuna þeirra við peningaskömmtunina.
Sjálfstæðisflokkurinn og Alþýðuflokkurinn börðust
hatrammlega gegn þessu f lokkspólitíska eftirlits-
mannakerfi. En þegar Sjálfstæðisflokkurinn komst til
valda í rikisstjórn voru kjötkatlarnir of volgir til þess að
sardínurnar í þingflokknum stæðust þá freistingu að
halda áfram vinstri stjórnarstefnunni um flokks-
pólitíska úthlutun peninga til uppbyggingar úti á landi.
Landsfundur Sjálfstæðisflokksins tók á hinn bóginn
aðra afstöðu en þingflokkurinn. Hann samþykkti að
horfið skyldi frá þessu flokkspólitíska úthlutunarkerfi.
Sennilega hafa ungir menn haft forystu um þessa álykt-
un því að i flýtisskrifi sínu til Sigurlaugar í Vigur segir
Sverrir Hermannsson:
„Eins og þú veist ríða húsum hjá okkur í Sjálfstæðis-
flokknum nokkrir ungir sperrileggir, sem aldrei hafa
migið í saltan sjó og þora ekki inn fyrir Elliðaár eða
suður f yrir Kópavogslæk. Þeir hafa ekki nennt að kynna
sér stefnuna, sem Sigurður frá Vigur og fleiri garpar
Sjálfstæðisflokksins hófu til vegs á sjötta og sjöunda
áratugnum.
Loks þegar þeirri stefnu er gefið afl með fjármagni,
sem hófstaðmarki undirforystu Bjarna Benediktssonar
1965 með stofnun atvinnujöfnunarsjóðs, þá taka þessi
ungmenni út úr sér túttuna og væna þingmenn um glaepa-
starfsemi og halda þvf fram að þeir útdeili skattpening-
um almennings að eigin geðþótta."
Þetta f lýtisskrif er ágætt dæmi um það, hvernigheilu
þingflokkarnir geta lokast inni eins og sardínur í dós.
Það er f ramsóknarstef na að útdeila opinberu f jármagni
eftir flokkspólitískum styrkleikahlutföllum. Tap Sjálf-
stæðisf lokksins í alþingiskosningunum í síðasta mánuði
má m.a. rekja til þess, að of margir þingmenn flokks-
ins hafa ánetjast framsóknarstefnunni. Sverrir
Hermannsson hefur gert það að því er varðar Fram-
kvæmdastofnun ríkisins.
Sperrileggirnir i Sjálfstæðisf lokknum, sem Sverrir,
Hermannsson kallar svo hafa fylgt kórréttri stefnu í
þessum efnum. Flokkspólitíska eftirlitsmannakerfið í
stjórnsýslunni heyrir til liðinni tíð. Það var hluti af
haftakerf inu, sem samrýmist ekki frjálsum stjórnar-
háttum nútíma lýðræðisþjóðfélags. Það færi því vel á
því, ef sperrileggirnir riðu þannig undir þingflokk sjálf-
stæðismanna i þessu máli, að landsfundarsamþykktir
verði teknar fram yfir kvörtunarbréf á gagnvegum.
Blaðamennirnir Gunnar Salvarsson og
Óskar Magnússon skriffa:
Margir nýir ráð
herrar setjast í
flosmjúku stólana
Andlit hverrar rikisstjtírnar eru
ráOherrarnir. ÞaO er þvi eOIilegt
aO sú spurning sem brennur á
vörum fólks sé, hverjir veröa
ráöherrar i næstu stjórn? Auö-
vitaö hefur þaö ekki veriö rætt
ennþá opinberlega f flokkunum
en eflaust mikiö um þaö hugsaö
enda um æöstu stööur i þjtíö-
félaginu at ræða. Hefur forystu-
mönnum flokkanna jafnvel ver-
iö núiö þvi um nasir aö löngun
þeirra i „flosmjúka ráðherra-
sttíla” ráöi feröinni I stjórnar-
myndunarviðræðum.
Ekki ætti aö saka aö reyna aö
átta sig á þvi hverjir eru lik-
legastir ráöherrar hjá hverjum
flokki án þess þtí endilega aö
taka miö af þvi hvaöa rikis-
stjórn sé liklegust enda erfitt
um þaö aö segja á þessu augna-
Uiki.
Reynslan ráði
Alþýöuflokkurinn stendur
frammi fyrir þvi vandamáli, aö
þingflokkurinn er aö mestu
skipaöur mönnum sem ekki
hafa setiö á þingi áöur og hafa
þvi litla reynslu I þingstörfum.
Benedikt Gröndal er aö sjálf-
sögöu efstur á blaöi og Kjartan
Jóhannsson varaformaöur
næstur enda þótthann hafi ekki
veriö á þi ngi á öur. A ö þeim töld -
um er liklegast aö Alþýöuflokk-
urinn muni láta reynsluna ráöa.
Þá koma varla aörir til greina
en Sighvatur Björgvinsson og
BragiSigurjónsson. Bragi hefur
áöur veriö þingmaöur en datt út
1971. Hannhefur þó af og til set-
iö sem varamaöur siöan. Sig-
hvatur hefur setiö á þingi siöan
1974. Aö öllu samanlögöu er þtí
Sighvatur talinn liklegri.
Taliö er vist aö Vilmundur
Gylfason muni ekki sækjast eft-
irráöherradómienda þótt menn
tali mikiö um hann sem dóms-
málaráöherra. Sem sagt Bene-
dikt, Kjartan og Sighvatur.
Spurningarmerki við
Lúðvik
Nafn Lúöviks Jósepssonar ber
eölilega hæst þegar rætt er um
ráöherraefni Alþýöubandalags-
ins. Lúövik er reyndur þing-
maður og var sjávarútvegsráö-
herra I tiö vinstri stjórnarinnar
1971-1974. Þvi má heldur ekki
gleyma að hann er formaöur Al-
þýöubandalagsins.
En þótt Lúövik sé næstum þvi
sjálfkjörinn ráöherra fyrir Al-
þýöubandalagib er þaö ekki
sjálfgefiö aö hann taki sæti ráö-
herra. Fari svo aö Benedikt
Gröndal formaöur Alþýöuflokks
veröi forsætisráöherra 1 sam-
steypustjórn þessara tveggja
flokka, meö eöa án þriöja aðila,
eru verulegar likur á þvi aö
Lúövik kjósi aö halda sig utan
ráðherranna og vera ,,bara”
háttvirtur 2. þingmaður Austur-
lands.
Sennilegt er aö Ragnar Arn-
alds veröi á ráöherralista Al-
þýöubandalagsins og aörir sem
nefndir hafa veriö liklegir
„kandidatar” eru Geir
Gunnarsson, Svavar Gestsson
og ólafur Ragnar Grimsson.
Skipt um alla ráðherra
Verulegar breytingar munu
veröa á ráöherralista Fram-
sóknarflokksins ef til stjórnar-
þátttöku þeirrakemur. Taliö er
alit eins liklegt aö skipt veröi
um alla ráöherra og i stólana
setjist menn sem ekki hafi veriö
ráöherrar áöur.
Stærsta spurningamerkiö
veröur aö setja viö ólaf Jó-
hannesson. Hann hefur sem
kunnugter ekki verið ýkja sólg-
inn I vinstri stjórn, en þaö er
eina hugsanlega stjórnarþátt-
taka Framsóknarflokksins nú,
og þvi stór spurning hvort hann
vilji nokkuö verma ráðherra-
stóla i nafni flokksins. Detti
hann út er næsta liklegt aö
Steingrimur Hermannsson taki
að sér aö fylla hans skarö.
öruggt má telja aö Halldór E.
Sigurðsson og Einar Agústsson
veröi ekki ráöherrar Fram-
sóknarflokksins og afar ósenni-
legt aö Vilhjálmur Hjálmarsson
taki sæti ráöherra.
Ýmsir hafa veriö nefndir sem
arftakar þessara ráöherra, auk
Steingrims sem er talinn eiga
örugga von um ráöherrasæti ef
Framsókn er I stjórn.
Tungur hafa hermt aö leitað
veröi út fyrir þingliöiö I leit að
ráðherrum og þá hafa einkum
veriö nefndir til sögunnar Hall-
dór Asgrimsson, sem féll I Aust-
fjaröakjördæmi og Þórarinn
Þórarinsson sem varö aö lúta i
lægra haldi fyrir flokksbræör-
um sinum i prófkjöri I Reykja-
vik.
Ragnhildur og Albert?
Geir Hallgrimsson getum viö
kallaö fyrsta ráöherra Sjálf-
stæöisflokksins. Ab þvi búnu
hrannast upp spumingamerkin.
Staða Gunnars Thoroddsen og
Matthíasar A. Matthiesen er
talin veik og Matthlas Bjarna-
son sagður hafa lltinn áhuga á
ráðhe rrae mbætti.
Nefndhefur veriö tilsögunnar
Ragnhildur Helgadóttir sem
veriö hefur þingmaöur I árabil
ogforseti neöri deildar Alþingis
sföasta kjörtimabil.
Albert Guömundsson borgar-
fulitrúiog þingmaöurerenn ein
gátan og gæti vel komiö til
greina og þá einkum sem viö-
skiptaráðherra.
Hugleiðingar um ráöherra-
efni Sjálfstæöisflokksins eru
reyndar einna fjarstæöu-
kenndastar. Enda þótt þing-
menn hinna flokkanna séu svo
sem ekki farnir aö beygja sig I
hnjáliöunum til aö setjast i sttíl-
ana, og virðist ekki vera I kall-
færi viö stjórnarmyndun þá er
Sjálfstæöisflokkurinn enn fjarri
því. Ráöherraefni eru þvi
væntanlega slst á dagskrá þar.
ÓM/Gsal
Hvernig sem stjórnin verður: