Morgunblaðið - 24.01.2001, Blaðsíða 2

FRÉTTIR
2 C MIÐVIKUDAGUR 24. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Hann hefur síðan fóðrað þorskinn
með loðnu og steinbítsafskurði sem
fellur til í frystihúsi Þórsbergs hf. á
Tálknafirði. Meðalþyngd þorsksins
var um 2 kíló þegar hann var settur í
kvíarnar en var um 4,5 kíló þegar
honum var slátrað í byrjun þessa
mánaðar.
Magnús segist þannig hafa slátrað
um 17 tonnum af fiski og telur að
vöxturinn sé meiri en við náttúru-
legar aðstæður. Send hafi verið sýni
úr kvíunum til aldursgreiningar en
ekki hafi fengist niðurstöður úr
þeim ennþá. „Fiskurinn sem við
létum í kvíarnar fyrst, eða í byrjun
júní, hafði vaxið töluvert hraðar en
sá sem síðar fór í eldið eða um
miðjan júlí. Þetta er ágætur vöxtur á
svo stuttum tíma og sennilega er
vöxturinn og þyngdaraukningin
mun meiri en gerist í náttúrunni.
Augljóslega býðst þorskinum ekki
nógur matur í sjónum. Hvort það
hefur verið þannig frá ómunatíð veit
enginn. Ég hef að minnsta kosti ekki
séð mikinn mun á til dæmis lifur í
þorski frá því ég hóf að koma nálægt
fiskveiðum. Ég get því ekki séð nein
rök fyrir því að fiskurinn hafi haft
það miklu betra hér áður fyrr.
Þorskurinn er með afbrigðum
gráðugur fiskur og getur étið mikið
á skömmum tíma. Hann nýtir sér
sveiflur í fæðuframboði og étur gríð-
arlega mikið á vissum árstímum eða
þegar mikið er af fæðu, líkt eins og
hann nýti magann eins og forðabúr.
Það hefur þó ekki þýtt að beita
loðnu fyrir hann á króka, hann lítur
ekki við henni þegar hann er frjáls.
En ef hann hefur bara loðnuna, líkt
og í kvíunum, þá virðist hann vera
ótrúlega matgráðugur.“
Kvótinn meira en tvöfaldaður
Þorskurinn sem slátrað var úr
kvíunum fór allur til vinnslu og segir
Magnús að gæði hans hafi verið
mjög góð. Hann segir að sá þungi
sem veiddur var í dragnótina sé
dreginn af kvóta skipsins og því hef-
ur hann meira en tvöfaldað kvótann
með eldinu. „Það er kjörið að nota
loðnuna til að fá meiri þyngd í
kvótann. Verðmætaaukningin er
hinsvegar nokkuð meiri en þyngdar-
aukningin. Nýtingin er betri af stóra
fiskinum en smáa fiskinum, auk þess
sem það er hærra kílóverðið fyrir
flök af stórum fiski en smáum.“
Magnús segist hafa reynt að fóðra
þorsk með þessu hætti áður og
hyggur á frekari tilraunir. „Ég hef
verið að þreifa mig áfram og því má
eflaust kalla þetta tilraunastarfsemi.
Við reyndum þetta einnig árið 1999
en jukum magnið töluvert í fyrra.
Ég skildi eftir um 350 fiska í kvíun-
um núna, svona til að sjá hvernig
þeim reiðir af og reikna með því að
gera þetta aftur. Við vitum ennþá
tiltölulega lítið um það hvernig er
best að þessu staðið, til dæmis þurf-
um við að vita betur hvernig á að
fóðra fiskinn og hvort að máli skiptir
hvenær hann er veiddur. Líklegra er
heppilegra að veiða hann fyrr á
árinu en við gerðum nú.“
Verið reynt áður
Magnús segir þessar tilraunir sín-
ar ekkert einsdæmi, margir hafi
reynt þetta áður, bæði á Austfjörð-
um og Vestfjörðum. Hann segir að
margir hafi fylgst með eldinu en
áhuginn hafi þó ekki verið mikill.
„Að undanförnu hefur hins vegar
verið töluverð umræða um fiskeldi
og því aldrei að vita nema menn sýni
þessum hluta þess meiri áhuga. Það
er töluverð vinna við þetta, bæði við
að koma fiskinum lifandi í kvíarnar
og eins að fóðra hann. Nútímamað-
urinn er hins vegar þannig gerður
að hann vill síður leggja á sig mikla
vinnu ef hann sér ekki árangurinn
strax. Það er hins vegar aldrei að
vita hver þróunin verður og ég hef
trú á því að menn eigi eftir að skoða
þessa möguleika frekar,“ segir
Magnús.
Magnús Kr. Guðmundsson skipstjóri landar um 17 tonnum af þorski sem hann hefur
fóðrað í kvíum frá því í sumar.
Morgunblaðið/Birgir Þórbjarnarson
Þorskkvótinn meira
en tvöfaldaður
MAGNÚS Kr. Guðmundsson, skip-
stjóri á Tálknafirði, hefur fóðrað
þorsk í eldiskvíum frá því sl. sumar og
segir hann þorskinn hafa þyngst mun
hraðar en við náttúrulegar aðstæður.
Ætla má að með fóðruninni hafi sá
þorskkvóti sem lagður var í verkefnið
meira en tvöfaldast og verðmæti fisksins aukist enn meira. Magnús veiddi um
5.000 þorska í dragnót á dragnótabátnum Jóni Júlí BA í júní og júlí á síðasta
ári og flutti lifandi í kerjum um 6 sjómílna leið í þrjár kvíar í Tálknafirði og
voru frá 1.200 og upp í 2.500 fiskar í hverri kví.
Tilraunir með
fóðrun á þorski
í Tálknafirði
Þorskurinn var háfaður upp úr kvíunum um borð í Jón Júlí BA þar sem honum var slátrað.
Morgunblaðið/Birgir Þórbjarnarson
TILRAUN norska risafyrirtækisins
Pan Fish til að kaupa stóran hlut í
fiskimjölsverksmiðjunni Havsbrún í
Fuglafirði í Færeyjum mistókst.
Hlutinn í verksmiðjunni, sem var fal-
ur, 38% var seldur færeysku félagi
þrátt fyrir að undirrituð hefði verið
viljayfirlýsing um kaup Pan Fish á
honum. Kaupverð á þessum 38% var
um 1,2 milljarðar króna.
Það var færeyska útgerðarfyrir-
tækið Varðin sem átti umræddan
hlut, en hann var seldur til móður-
félags fiskimjölsverksmiðjunnar,
Föroya Fiskavirking. Það á nú 74,1%
hlutafjár en afganginn á danska fyr-
irtækið Brödrene Bylling.
Ein af ástæðum þess að Pan Fish
hafði augastað á Havsbrún er sú að
verksmiðjan framleiðir fóður fyrir
laxeldi og á hlut í mörgum laxeld-
isfyrirtækjum í Færeyjum, en Pan
Fish er eitt stærtsa laxeldisfyrirtæki
heims.
Pan Fish náði ekki
að kaupa Havsbrún
Kristinn H. Gunnarsson, stjórnar-
formaður Byggðastofnunar, sagði að
rekstur rækjuverksmiðjunnar á
Kópaskeri væri afar mikilvægur fyr-
ir atvinnulífið á staðnum. Það væri
mat Byggðastofnunar að nauðsyn-
legt væri að hún yrði rekin áfram.
Vonast væri eftir að staðan í rækju-
iðnaðinum væri að batna og að rekst-
ur Geflu gæti gengið upp.
Keypti fyrir 15 milljónir
Stærstu hluthafar í Geflu eru
Hólmsteinn Helgason ehf., Ásgeir
Kristjánsson, Öxarfjarðarhreppur,
Raufarhafnarhreppur og Byggða-
stofnun sem keypti hlutafé fyrir 15
milljónir.
Kristján sagði erfitt að spá fyrir
um hvað væri framundan í rækjuiðn-
aðinum. „Það er lítið framboð á hrá-
efni og það hefur verið dýrt. Afurða-
verð fór heldur lækkandi allt síðasta
ár. Það er lítil hreyfing komin á sölu
nú á nýju ári. Það er því erfitt að spá
um framhaldið, en maður vonar að
botninum sé náð.“
Engin vinnsla er núna í gangi hjá
Geflu, en Kristján sagði að 15–20
manns væru við vinnu hjá fyrirtæk-
inu þegar unnið væri á einni vakt.
Hann sagði ekki ljóst hvenær verk-
smiðjan færi í gang að nýju. Það
gæti m.a. ráðist af niðurstöðu rann-
sóknar á ástandi rækjunnar í Öxar-
firðinum, en ástandið þar hefur verið
slæmt.
„Það hafa verið mjög miklar
sveiflur í rækjustofninum í Öxarfirði
frá því veiðar hófust í kringum 1974.
Í haust var ástandið það slæmt að
það var ekki opnað á veiðar. Fyrir
tveimur árum veiddum við um 1.500
af rækju í Öxarfirði, en aðeins 500
tonn á síðustu vertíð,“ sagði Krist-
ján.
Byggðastofnun
kaupir fyrir 15
milljónir í Geflu
BYGGÐASTOFNUN og Raufar-
hafnarhreppur hafa gerst hluthafar í
rækjuverksmiðjunni Geflu hf. á
Kópaskeri, en Fiskiðjusamlag Húsa-
víkur hefur selt sinn hlut. Kristján Þ.
Halldórsson, framkvæmdastjóri Geflu, segir að búið sé að tryggja áframhald-
andi rekstur fyrirtækisins. Hann vonast eftir að hægt verði að hefja rækju-
vinnslu í verksmiðjunni á næstu vikum.
Áframhaldandi
rekstur tryggður
NFPC hefur að undanförnu keypt
rúmlega milljón hluti í FPI eða
6,81% hlutafjár og á nú 1.503.765
hluti eða samtals 10%. Clearwater
hefur bætt við sig 625.000 hlutum
og á samtals 1.977.200 hluti eða
13,19%. Hlutur FPI hefur verið
seldur á 9 dollara að undanförnu og
hafi fyrirtækin greitt það verð hafa
þau lagt fram samtals um 14,8 millj-
ónir dollara, rúmlega 1,2 milljarða.
Buðu í allt
hlutafé fyrir ári
Fyrir rúmu ári bauð NEOS 144
milljónir dollara í alla 16 milljón
hluti FPI eða 9 dollara á hlut. Vict-
or Young, framkvæmdastjóri FPI,
sagði í samtali við Verið í desember
sl. að um fjandsamlega tilraun til
yfirtöku hefði verið að ræða. Þá
voru í gildi lög á Nýfundnalandi
sem kváðu á um 15% hámarkseign-
araðild einstaklinga eða félaga í fyr-
irtækjum í fylkinu og hafnaði stjórn
fylkisins að afnema eignaskylduna
fyrir árslok 1999, þegar tilboð
NEOS rann út. Því varð ekkert af
yfirtöku NEOS auk þess sem hug-
myndir samsteypunnar féllu í
grýttan jarðveg í fylkinu. Þar vó
þyngst að Barry Group yrði nær
allsráðandi í veiðum á rækju,
krabba og þorski á Nýfundnalandi
yrði yfirtakan að veruleika þar sem
fyrirtækið ætti fyrir stóra hluti í
öðrum sjávarútvegsfyrirtækjum í
fylkinu.
Í janúar í fyrra samþykkti hlut-
hafafundur FPI tillögu þess efnis
að afnema skyldi eignarskylduna,
sem var sett 1987.
SH og tvö önnur
fyrirtæki eiga
nú 40% í FPI
TVÖ öflug kanadísk sjávarútvegs-
fyrirtæki, Newfoundland Freez-
ing Plants Corp., NFPC, og Clear-
water Fine Foods Inc., hafa aukið
hlutdeild sína í stærsta sjávarút-
vegsfyrirtæki Kanada, Fishery Products International, FPI, og eiga nú um
fjórðung hlutafjár þess. Barry Group, sem á NFPC, Clearwater og Sölu-
miðstöð hraðfrystihúsanna stofnuðu NEOS-samsteypuna og gerðu tilboð í
allt hlutafé FPI í árslok 1999 án árangurs en SH keypti um 15% í FPI á síð-
asta ári.
Tilraun til yfirtöku
mistókst fyrir ári