Morgunblaðið - 27.11.2003, Blaðsíða 2

2 C FIMMTUDAGUR 27. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ








































































































NÚR VERINU Úr verinu Kringlunni 1, 103 Reykjavík, sími 5691100, netfang verid@mbl.is Útgefandi
Árvakur hf. Umsjón Hjörtur Gíslason, fréttastjóri hjgi@mbl.is Auglýsingar sími
5691111 netfang augl@mbl.is Bréfsími 5691110 Prentun Prentsmiðja Árvakurs hf.

 





   

 











  

  

 
 
 

 

!" 
# 


$

 

% 
 

   


&  

  

$ 
 

# 
' 
 

(
 
 

)  

*  
  *
  +,  

-.  

 

!

 


(  
  (!

*#  
 

 
/
  
  

0 


 

   
 

&!


1 

1






/#


 
-








 
 




 *
#
 



 2
* 
# 
 

3
 #


0














 


 

 

 


 



 































!"# $ 

% &
 '
() "*+ $






 












 








 

 




!


"
 
 #
$ 





N
eikvæð ímynd sjávarút-
vegsins er ein stærsta
ógnin sem steðjar að
greininni í dag. Þetta
kom fram í fjölmörgum
erindum á ráðstefnu Útvegsmanna-
félags Norðurlands um stöðu og horf-
ur í sjávarútvegi á Norðurlandi sem
haldin var á Akureyri fyrir skemmstu.
Flestir framsögumenn ráðstefnunnar
voru sammála um að eitt brýnasta
verkefni greinarinnar væri að bæta
ímynd greinarinnar, m.a. til að laða
ungt fólk til starfa svo greinin fái að
eflast og þróast í framtíðinni.
Sjávarútvegur er snar þáttur í at-
vinnulífi Norðurlands. Úthlutaðar
aflaheimildir í fjórðungnum í heild eru
um 102.500 þorskígildistonn á yfir-
standandi fiskveiðiári, eða ríflega
fjórðungur af heildarúthlutun afla-
heimilda á landinu öllu. Þar af eru
16.500 tonn á Norðurlandi vestra,
76.000 tonn á Eyjafjarðarsvæðinu og
10.000 tonn austan Eyjafjarðar.
Jón Eðvald Friðriksson, fram-
kvæmdastjóri Fiskiðjunnar Skagfirð-
ings, vék í máli sínu á ráðstefnunni að
umræðu um íslenskan sjávarútveg.
Taldi hann að neikvæð og ábyrgðar-
laus umræða um sjávarútveginn væri
stærsta ógnin sem að greininni steðj-
aði og reyndar stafaði greininni meiri
ógn af Alþingi en öllu Kínaveldi.
Jón sagði að þótt hið ytra umhverfi
sjávarútvegsins hafi verið hagstætt
síðustu ár, væru erfiðir tímar fram-
undan með harðnandi samkeppni og
sterkri stöðu íslensku krónunnar
vegna stóriðjuframkvæmda. Jón sagði
því mikilvægt að skapa tækifæri til
nauðsynlegra breytinga innan sjávar-
útvegsins og aðstæður til að stjórn-
málamenn og þeir sem starfa innan
greinarinnar geti snúið bökum saman.
Fyrst þurfi að eyða óvissu um fisk-
veiðistjórnunina með því að festa nú-
verandi kerfi í sessi til 15 til 20 ára.
Eins að hætta við upptöku auðlinda-
gjalds, enda skjóti það skökku við að
leggja sérstakan skatt á eina atvinnu-
grein á sama tíma og verið væri að
létta skattheimtu á fyrirtækjum al-
mennt í landinu. Auk þess þurfi að af-
nema hlutaskiptakerfið í núverandi
mynd í góðri samvinnu við fulltrúa sjó-
manna.
Þarf tækifæri til að eflast
„Íslenskur sjávarútvegur getur átt
bjarta framtíð ef við gefum greininni
tækifæri til að eflast og þróast og laða
til sín ungt og vel menntað starfsfólk.
Við þurfum að leggja áherslu á ábyrga
umgengni við auðlindina, meðal ann-
ars með auknum rannsóknum. Við
verðum að nýta fengsæl fiskimið með
öflugum veiðum, framsækinni vinnslu
og öflugu markaðs- og sölustarfi,“
sagði Jón.
Guðbrandur Sigurðsson, forstjóri
Brims, sagði á ráðstefnunni að þrátt
fyrir ákveðna stöðnun í útflutningi
sjávarafurða frá Íslandi væru fjöl-
mörg tækifæri til vaxtar fyrir íslensk-
an sjávarútveg. Til að nýta þau yrði
greinin hins vegar að breyta úr því að
vera framleiðsludrifnar fiskveiðar í að
vera markaðsdrifinn matvælaiðnaður.
Leggja yrði meiri áherslu á fram-
leiðslu á ferskum og kældum fiski og
fjárfesta meira í þekkingu og starfs-
fólki en áður hefur verið gert. Taldi
Guðbrandur að eftir tíu ár yrðu fjórar
meginstoðir í sjávarútvegi hér á landi,
en auk núverandi starfsemi yrði grein-
in byggð á fiskeldi, líftækni og erlend-
um verkefnum.
Úlfar Steindórsson, stjórnarfor-
maður líftæknifyrirtæksins Primex
ehf. á Siglufirði, sagði á ráðstefnunni
að sjávarlíftækni hefði alla burði til að
verða blómstrandi iðnaður á Norður-
landi, enda væru þar rekin öflug sjáv-
arútvegsfyrirtæki sem hafi sýnt vilja
til að taka þátt í uppbyggingu þessa
iðnaðar með því að leggja til hráefni og
þekkingu til framleiðslunnar og fjár-
magn til reksturs. Þá ætti sér nú stað
mikil uppbygging grunnþekkingar í
Háskólanum á Akureyri og ljóst að
skólinn ætti eftir að gegna lykilhlut-
verki í þróun iðnaðarins í framtíðinni.
Eins væru fjölmargar rannsókna-
stofnanir og rannsóknasetur með að-
setur eða útibú á Norðurlandi.
Úlfar sagði að einn af veikleikum
sjávarlíftækniiðnaðarins hér á landi
væri hversu mannauðurinn er tak-
markaður, enda iðnaðurinn að stíga
sín fyrstu skref. Eins væri skortur á
þolinmóðu fjármagni í greininni, enda
ljóst að fjárfestar þurfi að bíða í tölu-
verðan tíma áður en fjárfestingar fari
að skila arði. Engu að síður væru klár-
lega tækifæri til staðar og því mikil-
vægt að byggja á þeim grunni sem fyr-
ir er. Til þess þurfi að stuðla að auknu
samstarfi aðila, bæði rannsóknastofn-
ana og fyrirtækja en ekki síst á milli
einstakra svæða hérlendis og erlendis.
Hafa ekki efni á mistökum
Í erindi Kristjáns Þórs Júlíussonar,
bæjarstjóra á Akureyri, kom fram að
sjávarútvegur, matvælaframleiðsla og
tengdar greinar skipa höfuðsess í at-
vinnulífi Eyjafjarðar og nálægra
svæða. Þá væru einnig útibú frá rann-
sóknastofnunum atvinnuveganna á
Akureyri. Sagði Kristján því eðlilegt
að ætla að vilji pólitíkusa stæði til þess
að standa vörð um höfuðatvinnuveg
landsbyggðarinnar. Þrátt fyrir þá
augljósu staðreynd hafi hinsvegar að
minnsta kosti þrír stjórnmálaflokkar
sett mál sitt fram með þeim hætti að
helsta bjargráð byggðanna í landinu
sé fólgið í því að rústa núverandi fisk-
veiðistjórnunarkerfi.
Kristján benti á að eftir að kvóta-
kerfinu var komið á hafi allt umhverfi
sjávarútvegsins gjörbreyst. Nú er svo
komið að margar útgerðir skila hagn-
aði af sinni starfsemi. Því væri það ósk
sín að farið verði að líta á þessa at-
vinnugrein sem hvern annan atvinnu-
rekstur án inngripa stjórnmálamanna.
„Íslenskt samfélag hefur ekki efni á
því að gera nein mistök á því sviði sem
sjávarútvegurinn er. Talsmenn lítt
grundaðrar tilraunastarfsemi í þess-
um efnum hófu í aðdraganda kosninga
hættulegan leik. Sá leikur beindist
beinlínis að því að skerða afkomu-
möguleika fjölda starfsmanna og fjöl-
skyldna þeirra hér á okkar svæði,“
sagði í erindi Kristjáns.
Kvótinn áhrifa- og ógnvaldur
Magnús B. Jónsson, sveitarstjóri á
Skagaströnd, velti á ráðstefnunni fyrir
sér áhrifum breytts sjávarútvegs á
byggðir landsins. Þannig hefði kvóta-
kerfið oft verið talið einn helsti áhrifa-
og ógnvaldur í byggðaþróun. „Margir
eigendur útgerða litu svo á, og enn eru
til útgerðarmenn sem halda í þá siða-
reglu að þeir og byggðin sem á bak við
þá stendur hafi þennan rétt sameig-
inlega. Kvótinn eigi að tengjast byggð-
inni og vera henni til framdráttar.
Þessum útgerðarmönnum hefur farið
fækkandi og þeir eiga líklega ekki
mikla möguleika í framtíðinni vegna
áhrifa hlutabréfamarkaðar og síauk-
innar hagkvæmnikröfu,“ sagði Magn-
ús og vísaði til þess að arðsemiskröfur
frá óþolinmóðum hluthöfum hafi sett
mikinn þrýsting á sjávarútvegsfyrir-
Neikvæð ím
helsta ógn
Norðlenskir útvegsmenn veltu fyrir sér stöðu, ógnum og tækifærum í sjávar
ráðstefnu sem haldin var á Akureyri á dögunum. Helgi Mar Árnason sat ráðst
um að neikvæð ímynd sjávarútvegsins er talin standa eðlilegri þróun greina
Togaraútgerð er kjölfestan í sjávarútvegi Norðlendinga. Þriðji hver togari á m
NÝR bátur bættist í bátaflotann á
Skagaströnd nú í nóvember. Þá kom
til heimahafnar í fyrsta sinn Alda HU
12 en hún er í eigu þeirra bræðra
Árna og Sigurjóns Guðbjartssona.
Alda HU 12 er nýsmíði af Viking
1135-gerð. Hún var smíðuð af Sam-
taki í Hafnarfirði fyrir Vík sf. sem er
útgerðarfélag þeirra Árna og Sig-
urjóns. Alda er mæld 14,88 tonn og er
hún búin öllum nýjustu siglingar- og
fiskleitartækjum sem svona bát geta
prýtt. Meðal annars er Alda búin
bógskrúfu sem gerir mjög auðvelt að
andæfa bátnum á línu- og netaveið-
um.
Í stuttu spjalli við Sigurjón Guð-
bjartsson kom fram að þeir bræður
eru engir nýgræðingar í útgerð. Hafa
þeir gert út eigin báta allt frá árinu
1965 og er þetta í þriðja sinn sem þeir
láta smíða fyrir sig bát. Fyrir áttu
þeir tvo báta en seldu annan, Viking
800, með sama nafni til að geta nýtt
kvótann af honum á Ölduna. Hinn
bátur þeirra bræðra er í dagakerfinu
og hann ætla þeir að gera út áfram.
„ Ætli þetta verði nú ekki sá síðasti
sem við látum smíða fyrir okkur. Við
erum orðnir svo gamlir,“ sagði Sig-
urjón en þeir bræður eru báðir rétt
rúmlega sextugir. „Við ætlum að
reyna að hanga í þessu svona 10 ár
enn og langar bara til að láta fara
eins vel um okkur og hægt er þann
tíma,“ bætti Sigurjón við. Það ætti
ekki að vera vandi fyrir þá Árna og
Sigurjón að láta fara vel um sig um
borð því allur frágangur bátsins er til
fyrirmyndar og um borð eru öll þæg-
indi sem hægt er að ætlast til að séu
um borð í fiskibát. Aldan verður gerð
út á línu og mun fara í sinn fyrsta róð-
ur fljótlega.
Morgunblaðið/ÓB
Nýr bátur á Skagaströnd
HAMPIÐJAN er nú að
setja á markað hér
fyrstu smáfiskaskilj-
urnar úr plasti, en sjáv-
arútvegsráðuneytið hef-
ur gefið út leyfi til
notkunar þeirra við að
skilja smáfisk frá við
togveiðar. Þessar skiljur
eru framleiddar í Noregi
en Hampiðjan er með
umboð fyrir þær hér.
Hampiðjan framleiðir
einnig svokölluð skilju-
og leiðinet sem fylgja
skiljunni, sem í raun er
sett saman út tveimur ristum auk leiðinetsins. Tben í Hafnarfirði mun sjá um
dreifingu á ristinni og leiðbeiningar um uppsetningu á þeim.
Plastristarnar eru miklu meðfærilegri en járnskiljur sem hafa verið not-
aðar til þessa. Þær skilja smáfiskinn ekki síður frá, þær eru mun léttari og
geta bognað, þannig að hægt er að taka þær inn á tromlu. Fyrir vikið er slysa-
hætta við notkun flexiristarinnar, sem svo er kölluð, miklu minni en með járn-
ristinni. Viðamiklar tilraunir hafa verið gerðar á undanförnum mánuðum
með notkun plastristanna, meðal annars um borð í rannsóknaskipinu Árna
Friðrikssyni og minni togbátum. Að sögn Guðmundar Gunnarssonar, þróun-
arstjóra hjá Hampiðjunni, hefur útkoman verið mjög góð og líklegt að plast-
ristarnar leysi gömlu járnristarnar að miklu eða öllu leyti af hólmi.
Nýjar smáfiskaskiljur
að koma á markað