Pressan - 11.01.1990, Blaðsíða 5

oe&r ..isi .fl' íUQBbuímmil
Fimmtudagur 11. jan. 1990
Þátttaka Þróunarfélagsins í sameiningu Kristjáns Siggeirssonar
og Gamla kompanísins gagnrýnd
vegna hagsmunaárekstra
SAMKEPPNINNAR
Tvö rótgrónustu húsgagnafyr-
irtækin á markaðnum, Kristjón
Siggeirsson hf. og Gamla komp-
aniið, runnu saman i eitt 21. des.
sl. og ber nýja fyrirtækið nafnið
GKS. Hvort fyrirtæki um sig lagði
fram tæpar 30 milljónir i hlutafé
við samrunann en Þróunarfélag
íslands hf. kom inn með 500 þús-
und króna hlut. Gunnlaugur M.
Sigmundsson, framkvæmdastjóri
Þróunarfélagsins, tók jafnframt
sæti i stjórn GKS, en það hefur
vakið gagnrýni samkeppnisaðila
á húsgagnamarkaðnum sem eiga
i grimmilegri samkeppni. Segja
samkeppnisaðilarnir að seta
Gunnlaugs i stjórn GKS komi i veg
fyrir að önnur húsgagnafyrirtæki
treysti sér til að leita aðstoðar h já
Þróunarfélaginu og leggja reikn-
inga sina og markaðsáætlanir
fyrir stjórnendur þess.
I fyrstu var húsgagnafyrir-
tækið Axis hf. með í viðræð-
um KÁESS og Gamla komp-
anísins um sameiningu, en
eigendur töldu sig við nánari
athugun ekki eiga samleið
með fyrirtækjunum og
ákváðu að hverfa frá. Axis hf.
sameinaðist svo EE-hús-
gögnum sem sérhæfir sig í
framleiðslu skrifstofuhús-
gagna. KÁESS og Gamla
kompaníið hafa hins vegar
róið á söm'u mið og átt í
hörkusamkeppni og því þykir
merkilegt að þau skyldu ná
saman. Heimildir herma aö
KÁESS hafi átt á brattan að
sækja undanfarið, en eins og
fyrr segir sameinast fyrirtæk-
in á jafnréttisgrundvelli með
jafngildum hlutafjárframlög-
um.
Stuðpúðinn
Af hálfu KÁESS kemur
Hjalti Geir Kristjánsson
inn í stjórn hins nýja fyrirtæk-
is og er formaður stjórnar en
Jón P. Jónsson er fulltrúi
Gamla kompanísins í stjórn.
Heildarhlutafé nemur rúm-
um 60 milljónum kr. En hver
er ástæða þess að Þróunarfé-
lagið kemur til skjalanna
með smáhlut upp á 0,7% þeg-
ar slíkt býður upp á gagnrýni
annarra fyrirtækja á hús-
gagnamarkaðnum og aug-
sýnilega er ekki um sérstaka
nýsköpun að ræða í atvinnu-
lífinu með sameiningunni?
Gunnlaugur M. Sigmundsson
framkvæmdastjóri svarar
því:
,,Við lögðum fram 500 þús-
und og ég gekk inn í stjórnina
undir lok síðasta árs til þess
að hjálpa þessum fyrirtækj-
um að starfa saman. Við er-
um nokkurs konar stuðpúði á
milli þeirra," segir Gunnlaug-
ur.
Megintilgangur Þróunarfé-
lagsins skv. samþykktum
þess er að örva nýsköpun í at-
vinnulífinu og efla arðsama
atvinnustarfsemi. ,,Sam-
þykktir okkar gera m.a. ráð
fyrir því að við tökum þátt í
stofnun, endurskipulagningu
og sameiningu fyrirtækja. Og
þarna vorum við að vinna að
sameiningu fyrirtækja," segir
Gunnlaugur.
Leyndarmólin
fyrir
Þróunarfélagið
Fjölmörg fyrirtæki í land-
inu standa að húsgagnafram-
leiðslu og nokkur eru í út-
flutningi. Samkeppnin er
hörð í þessum bransa og því
hafa mörg fyrirtækjanna vilj-
að leita til Þróunarfélagsins
um aðstoð. Til þess þurfa þau
að leggja fram miklar upplýs-
ingar um fjárhagsstöðu, sölu-
áætlanir og afkomu. Heimild-
ir okkar herma að mikillar
óánægju gæti meðal fyrir-
tækjanna með þátttöku Þró-
unarfélagsins í GKS þar sem
þau treysti sér þá ekki til að
leggja öll sín „leyndarmál"
fyrir félagið sem á þar orðið
hagsmuna að gæta og eigi
þar að auki stjórnarmann í
einu stærsta húsgagnafyrir-
tæki landsins. Hér sé um al-
varlegan hagsmunaárekstur
að ræða. Ekki síst í Ijósi þess
að það var ríkið sem upphaf-
lega stóð að stofnun Þróunar-
félagsins og á 29% í félaginu.
„Þróunarfélagið hefur þá
stefnu að taka með virkum
hætti þátt í stjórnun fyrir-
tækja sem það á aðild að
og þátttaka í einu kallar
ekki sjálfkrafa á þátttöku í
öðru." Gunnlaugur M. Sig-
mundsson, framkvæmda-
stjóri Þróunarfélagsins.
Helstu eigendur auk ríkisins
eru Iðnþróunarsjóður, Iðn-
lánasjóður, Fiskveiðasjóð-
ur, Landsbankinn, Stofn-
lánadeild, Búnaðarbank-
inn, Iðnaðarbankinn, SIS,
Lífeyrissjóður VR að við-
bættum 100 fyrirtækjum og
einstaklingum.
Þróunarfélagið á hlut í alls
14 fyrirtækjum sem það hef-
ur aðstoðað með einum eða
öðrum hætti. Hér er þó yfir-
leitt ekki um gróin sam-
keppnisfyrirtæki að ræða
heldur fyrirtæki sem standa
að nýsköpun í atvinnulífinu
og stunda rannsóknir í þágu
þess.
Gunnlaugur svarar gagn-
rýni á þátttöku Þróunarfé-
lagsins í GKS með eftirfarandi
orðum: „Þróunarfélagið hef-
ur frá upphafi haft þá stefnu
að þátttaka í einu félagi kall-
aði ekki sjálfkrafa á þátttöku
í öðru máli þó það mál væri
að öllu leyti eins og hið fyrra.
M.ö.o. þá nýtir félagið sér
stöðu sína sem sjálfstætt
hlutafélag til þess að sam-
þykkja eða synja málum án
fordæmisverkunar. Ef menn
eru óhressir með þetta og
telja að það valdi árekstrum
þá verður bara að hafa það.
Þróunarfélagið á hlut í 14 fé-
lögum og hefur þá stefnu að
taka með virkum hætti þátt í
stjórnun þeirra," segir Gunn-
laugur.
Reiði ,,Pólverja"
á ísafirði
„í þessari hlutafjárþátttöku
felst einkum seta í stjórn við-
komandi fyrirtækis en við
höfum markað okkur þá
stefnu að veita ekki dóttur-
fyrirtækjum félagsins fjár-
hagslegar ábyrgðir þannig að
þátttakan takmarkast aðeins
við hlutafjárframlag og
stjórnarsetu," segir hann.
Gunnlaugur segir að áður
hafi komið til árekstra vegna
hlutafjárþátttöku Þróunarfé-
lagsins í samkeppnisfyrir-
tæki. Þróunarfélagið átti 39%
hlutafjár til skamms tíma í
Marel hf. en sá eignarhlutur
minnkaði með tilkomu nýrra
aðila í desember sl. Það á þó
eftir sem áður einn mann af
fimm í stjórn Marels. Þegar
Þróunarfélagið gekk ti! liðs
við Marel voru Marel og Póls-
tækni á ísafirði einráð á
markaðnum. Þátttaka Þróun-
arfélagsins í Marel skapaði
mikla reiði eigenda Póls-
tækni á sínum tíma og lokuðu
þeir öllum dyrum á stjórn-
endur Þróunarfélagsins
vegna þessa. Nú fyrir áramót-
in tók svo Marel yfir Póls-
tækni við sameiningu með
um 52% hlutafjár í fyrirtæk-
inu. Ut frá því mætti ætla að
Þróunarfélagið hafi veðjað á
annan aðilann í samkeppn-
inni sem um síðir varð ofan á
og Marel er nú komið með
meirihlutann eftir samein-
ingu fyrirtækjanna á dögun-
um.
Skv. heimildum okkar mun
Kristján Siggeirsson hf. hafa
verið komið í erfiðleika hjá
Iðnþróunarsjóði og Lands-
bankanum sem beittu sér þá
fyrir sameiningu þess og
Gamla kompanísins. Hér er
um rótgrónustu fyrirtækin í
húsgagnaframleiðslu að
ræða, annað stofnað 1909 og
hitt 1919. Hvort þátttaka Þró-
unarfélagsins í samruna
þeirra mun hafa viðlíka áhrif
á húsgagnamarkaðnum og
þátttaka félagsins virðist hafa
gert í málefnum Marels verð-
ur tíminn einn að leiða í Ijós.
Mörg húsgagnafyrirtækj-
anna á markaðnum stunda
mikla vöruþróun og mark-
aðsstarfsemi og telja sig skv.
heimildum okkar síður geta
beðið um fyrirgreiðslu Þróun-
arfélagsins. Að sögn Gunn-
laugs Sigmundssonar telur
hann mikinn ávinning að því
að leiða saman KÁESS og
Gamla kompaníið, sem ára-
tugum saman hafa kroppað
hvort úr öðru augun í harðri
samkeppni. „Hvort það verð-
ur svo neytendum til hags-
bóta er annað mál," segir
hann i samtali við blaðið.
EfTIR ÓMAR FRIÐRIKSSON MYNDIR EINAR ÓLASON
Eignarhluti og stjórnarþátttaka
Þróunarfélagsins í fyrirtækjum:
Silfurberg
Silfurberg kaupir hlutabréf í
íslenskum fyrirtækjum. Eign-
arhlutur Þróunarfélagsins var
20% i upphafi en er nú 10,6%.
Þróunarfélagið á einn mann af
fimm í stjórn og er fulltrúi Þ.l.
jafnframt stjórnarformaður.
Helstu meðeigendur eru Peter
Wallenberg og Curt Nicolin í
Sviþjóð, Jóhann Rönning,
Hagvirki, o.fl. íslendingar.
Hótel Bær hf.
Þróunarfélagið á 20% eign-
arhlut og einn stjórnarmann
af fimrn. Helstu meðeigendur
eru Ferðaskrifstofa Islands hf.
og um 200 einstaklingar og
fyrirtæki. Bær hf. á og rekur
heilsárshótel á Kirkjubæjar-
klaustri.
Tæknigaröur hf.
Þróunarfélagið á 30% í
Tæknigarði hf. og einn stjórn-
armann af fimm. Helstu með-
eigendureru Reykjavíkurborg
og Háskóli íslands.
Tæknigarður á og rekur hús-
næði fyrir Tæknigarð á Melun-
um vestan við Háskólabíó.
Marel hf.
Þróunarfélagið átti 39%
hlutafjár til skamms tíma en sá
eignarhlutur hefur eitthvað
minnkað með tilkomu nýrra
aðila í Marel í des. sl. Félagið á
einn mann af fimm í stjórn
Marels.
Stefnt er að því að halda um
30% eignarhlut. Helstu með-
eigendur eru: Samvinnusjóð-
urinn, Hagvirki, Eimskip og
fjöldi frystihúsa.
Marel hf. er rafeindafyrir-
tæki sem framleiðir „elektrón-
ískar" vogir. Mest af fram-
leiðslunni fer til útflutnings.
Fjölnemar hf.
Þróunarfélagið á 25% hluta-
fjár og einn mann af þremur í
stjórn. Fjölnemar framleiða og
selja rafeindatæki til geisla-
mælinga — byggt á hugmynd
Páls Theodórssonar eðlisfræð-
ings.
Helstu meðeigendur eru Is-
lenska járnblendifélagið, Eim-
skip, B. Simonsen Danmörku
og fjölsk. Páls Theodórssonar.
Malbikunarstöðin
H-Colas
Þróunarfélagið á 25% eign-
arhlut í M.H.C. og tvo menn af
fimm í stjórn.
M.H.C. er 49% í eigu Colas í
Danmörku sem er dólturfyrir-
tæki SHELL International í
Hollandi. Fyrirtækið rekur
malbikunarstöð og oliustöð i
Hafnarfirði.
G.K.S.
Þróunarfélagið á tæp 0,7%. í
húsgagnafyrirtækinu G.K.S.
sem til varð við samruna
Gamla kompanísins og Krist-
jáns Siggeirssonar. Þróunarfé-
lagið á einn mann af þremur í
stjórn. Aðrir eigendur eru
Gamla kompaniið og Kristján
Siggeirsson.
Fiskeldi
Eyjafjarðar hf.
Þróunarfélagið á tæp 40% í
Fiskeldi Eyjafjarðar sem rekur
lúðueldi í Eyjaíirði. Þ.í. hefur
ekki mann í stjórn.
Lifraskilja J.S.
Þ.í. á 50% hlut á móti upp-
finningamanni á einkaleyli að
vél til að skilja lifur frá slógi.
Hampiðjan
Þróunarfélagið á 16 m.kr.
hlut í Hampiðjunni (eignar-
prósenta liggur ekki fyrir) en
ekki fulltrúa í stjórn.
Undirbúningsfélag
Líftæknifyrirtækis
Þróunarfélagið er aðili að
undirbúningsfélagi vegna Líf-
tæknifyrirtækis. Félagið er
með einn mann í stjórn. Helstu
meðeigendur eru Háskólinn,
S.H., iðnþróunarsjóöur Suður-
lands, Vestmannaeyjabær,
Iðntæknistofnun, Ranns.st.
fiskiðnaðarins, Sildarútvegs-
nefnd og Lýsi.
Félag um
framleiðslu
hágæðakeramiks
Þróunarfélagið er aðili að
undirbúningsfélagi um skoð-
un á framleiðslu hágæðakera-
miks og leggur til einn mann i
stjórnun verkefnisins. Helstu
samstarfsaðilar eru Isl. járn-
blendifélagið og Iðntækni-
stofnun.
Geo-Thermal Co.
Búdapest
Þróunarfélagið á 25% eign-
arhlut í fyrirtæki í Búdapest
sem vinnur að „verkefnaút-
flutningi".
Meðeigendur eru Virkir-
Orkint og erlendir aðilar.
Kögun hf.
Þróunarfélagiö á um 71%
hlutafjár og þrjá menn af fimm
í stjórn. Hlutverk Kögunar er
að annast viöhald og þróun á
hugbúnaði fyrir íslenska loft-
varnarkerfið og hefur félagiö
langtímasamning um það
verk.
Meðeigendur eru um 35
hugbúnaðarfyrirtæki.
Iceland Crown
GmbH í Hamborg
Þróunarfélagið á 41% eign-
arhlut og einn mann í þriggja
manna stjórn. Iceland Crown
er verslunarhús í Hamborg
sem stundar alhliða milliríkja-
viðskipti og sölu á íslenskum
varningi. Stærsti meðeigandi
er Iðnlánasjóður með jafnstór-
an hlut.
Tölvusamskipti hf.
Þróunarfélagið á 41,7%
hlutafjár í hugbúnaöarfyrir-
tækinu Tölvusamskiptum sem
framleiðir og selur til útflutn-
ings hugbúnaö til að tengja
saman tölvur og ýmiss konar
búnað svo sem íax-tæki og vél-
ar ýmiss konar. Þ.l. hefur einn
stjórnarmann af þremur. Með-
eigendur eru ýmis fyrirtæki og
einstaklingar.