Pressan - 05.07.1990, Blaðsíða 13

Fimmtudagur & júlí 1990
13
Mál um kynferbisáreitni geölœknis fellt niöur hjá saksóknara
Samkvæmt niðurstöðum ríkissaksóknara er
ekki ólöglegt að geðlæknir stofni til kynferðissam-
bands við sjúkling sem leitar meðferðar vegna geð-
rænna vandamála. „Konan var sjáifráð gerða
sinna,“ segir saksóknari.
EFTIR BJÖRGU EVU ERLENDSDÓTTUR MYNDIR EINAR ÓLASON
Geðlæknirinn starfaði um tima við Landspítalann, en þar er stærsta geðdeild landsins.
Sidanefnd lœkna úrskuröar vítur
Landlœknir enn meö máliö í athugun
Umboösmaöur Alþingis fjallar um mál
geölœknisins
Siðanefnd lækna var ekki á sama
máli og vítti geðlækninn, en stjórn
læknafélagsins ákvað samt að halda
úrskurði nefndarinnar leyndum.
í fyrra skýrðu fjölmiðlar frá því að
geðlæknir við sjúkrahús í Reykjavík
hefði verið kærður fyrir kynferðis-
lega áreitni við sjúklinga sína. Málið
var kært til landlæknis og síðar
rannsakað hjá Rannsóknarlögreglu
ríkisins og endaði hjá ríkissaksókn-
ara þar sem það féll niður. Aðalkær-
andinn sætti sig ekki við niðurstöðu
saksóknara og afhenti Umboðs-
manni Alþingis málið og þar er þaö
ennþá.
Jafnframt var málið kært til siða-
nefndar Læknafélags íslands sem
nýlega úrskurðaði í því. Samkvæmt
heimildum PRESSUNNAR úrskurð-
aöi siðanefnd vítur á geðlækninn,
stjórn læknafélagsins ákvað í fyrra-
dag að birta úrskurðinn ekki opin-
berlega. Geðlæknirinn starfar nú er-
lendis.
Læknir þessi hefur starfað sem
geðlæknir í mörg ár og komið víða
við sögu. Hann hefur meðal annars
starfað með Samtökum um sorg
og sorgarviðbrögð og boðið fram
aðstoð sína við Kvennaathvarfið í
Reykjavík. Geðlæknirinn hefur því
sinnt sjúklingum sem þurfa á aðstoð
að halda vegna þess að þeir hafa
orðið fyrir kynferðislegu ofbeldi.
Kvartanir vegna framferðis lækn-
isins hafa komið frá fleiri aðilum, en
þegar málið kom fyrir Rannsóknar-
lögreglu ríkisins var kona nokkur
talin raunverulegur kærandi máls-
ins. Saksóknara þótti ekki ástæða til
þess að fara áfram með málið á
grundvelli þessarar kæru. Ekki þótti
heldur ástæða til þess að fara fram á
frekari rannsókn af hálfu RLR.
Geölæknirinn lét af störfum og
missti lækningaleyfið um stundar-
sakir meðan á rannsókn málsins
stóð. Eftir að niðurstöður ríkissak-
sóknara lágu fyrir sótti geðlæknir-
inn leyfið aftur og fékk nýja stöðu,
að þessu sinni við annað sjúkrahús.
Lækningaleyfi mannsins og sér-
fræðileyfi eru því áfram í fullu gildi.
Siðanefnd Iækna
Á fundi Læknafélags íslands í
fyrradag var tekin ákvörðun um að
birta ekki úrskurð siðanefndar opin-
berlega að sinni, hvað sem síðar
verður. Stjórn læknafélagsins
ákveður það í hverju einstöku tilviki
hvort birta eigi úrskurð nefndarinn-
ar. „Stjórnin sá ekki ástæðu til þess
að svo stöddu, og ég get hvorki stað-
fest né neitað því hvort um áfellisúr-
skurð hafi verið að ræða," segir Páll
Þórðarson, framkvæmdastjóri
Læknafélags íslands.
Siðanefnd lækna hefur haft málið
til meðferðar hátt í ár, eða frá því í
júlí i fyrra. Þó ekki hafi fengist upp-
lýsingar um úrskurðinn hjá lækna-
félaginu hefur PRESSAN það eftir
öðrum leiðum að læknirinn var vítt-
ur. En þó að úrskurður siðanefndar
hafi að vissu leyti verið geðlæknin-
um í óhag hefur nefndin líklega tek-
ið tillit til niðurstöðu ríkissaksókn-
ara sem felldi málið niður.
Ekki misnotkun
En hvernig stóð á því að málið féll
Rikissaksóknaraembættiö lét mál
geðlæknisins niöur falla.
niður hjá ríkissaksóknara, þrátt fyr-
ir að vitað væri að fleiri aðiíar hefðu
kvartað yfir lækninum?
Embættismaður ríkissóknara,
Egill Stephensen, hefur eftirfar-
andi að segja um málið:
,,Það verður að líta á þetta sem
eina kæru, þó einhverjar skýrslur
frá fleiri aðilum hafi fylgt með, en
þetta var allt meira eða minna með
nafnleynd. Okkar mat var að lögin
næðu ekki yfir þetta, þar sem um
enga nauðung eða misnotkun í
starfi var að ræða, þó svo að fram-
burður konunnar hefði verið réttur.
Konan var sjálfráð gerða sinna á all-
an hátt. Það var heldur aldrei sann-
að að kynferðislegt samband hefði
átt sér stað og læknirinn neitaði því
algjörlega," segir Egill Stephensen.
— Ber að skilja þetta svo að lögin
nái því aðeins til læknis, sem mis-
notar aðstöðu sína með kynferðis-
sambandi við sjúkling, að um beina
nauðung sé að ræða?
,,Það þótti enginn grundvöllur til
kæru í þessu sambandi, en sönnun-
in var líka einstaklega erfið í þessu
máli. í fyrstu var ekki einu sinni ljóst
hvort konan sem kærði vildi vera
eiginlegur kærandi, þar sem hún
neitaði að gefa skýrslu og sendi bara
inn greinargerð um málið. Þegar
refsiverð brot eru kærð verður fólk
að búast við því að þurfa að vitna og
koma fram undir nafni," segir Egill
Stephensen hjá ríkissaksóknara.
Brást dómskerfið?
Heimildamenn blaðsins sem
studdu við bakið á kærendum (sem
starfsmaður ríkissaksóknara hefur
viðurkennt að hafi eiginlega verið
tveir, þó önnur kæran hafi verið
minni háttar) gagnrýna vinnubrögð
rannsóknarlögreglunnar og telja að
hún hafi ekki skilað viðhlítandi
árangri til ríkissaksóknara.
Sigurbjörn Víðir Eggertsson,
sem afgreiddi málið af hálfu rann-
sóknarlögreglunnar, segir að málið
hafi verið á sínu borði frá 30. des-
ember 1988 til 6. apríl 1989, eða í
rúmlega þrjá mánuði, áður en það
var sent ríkissaksóknara. „Eg veit
ekki hver endirinn varð, en málið
var rannsakað með allmörgum yfir-
heyrslum og talað við mikið af
fólki," segir Sigurbjörn.
Stuðningsfólk kærenda, sem
meðal annars er fólk úr heilbrigðis-
stétt og aðstandendur Kvennaat-
hvarfs og Stígamóta, segir að kon-
urnar sem hafa orðið fyrir kynferð-
isáreitni af völdum mannsins eigi
erfitt fyrir og séu í einstaklega veikri
aðstöðu til þess að sækja mál sitt.
Fyrir einhverjar þeirra hafi það ver-
ið algjörlega útilokað.
Hvernig missir læknir
starfsleyfið?
Heilbrigðisráðherra er sá eini sem
getur svipt lækni starfsleyfi sínu,
enda er hann sá aðili sem veitir
leyfið. Þetta getur gerst með
þrennum hætti; vegna
dómsúrskurðar, að ráði landlæknis
eða að eigin frumkvæði ráðherra.
En samkvæmt áliti yfirmannsins
sem réð lækninn er ekki trúlegt að
samstarfsmenn læknis setji sig ofar
dómstólum og dæmi mann sem
saksóknari hefur ekki viljað kæra.
„Ég réð þennan lækni þegar hann
hafði náð í starfsleyfi sitt aftur. Hann
var ráðinn hér til bráðabirgða en
hefur nú sagt upp og er hættur
vegna þess að honum bauðst betri
staða annars staðar. Maðurinn er vel
menntaður, hafði unnið hjá mér áð-
ur og ég hafði ekkert nema gott um
hann að segja. Á meðan hann starf-
aði hjá okkur rækti hann öll sín störf
af alúð og samviskusemi og enginn
kvartaði við okkur. Við litum svo á
að málið væri rannsakað. Við erum
ekki dómstóll yfir neinum manni
sem hefur réttindi og ég myndi telja
að það væri að leggja mann í einelti
ef honum væri neitað um vinnu án
þess að neitt hefði sannast á hann.
Það eru sjálfsögð réttindi manns
með starfsleyfi og góða menntun að
fá að vinna."
En hvað ef siðareglur lækna og
landslög stangast á? Hver er staða
sjúklinganna í slíkum málum?
„Ég þekki ekki úrskurð siða-
nefndar í málinu og veit ekki til þess
að neitt hafi sannast á manninn.
Svona mál eru vandmeðfarin því
innan geðlæknisfræðinnar erum
við að meðhöndla einstaklinga með
truflað raunveruleikaskyn. Þetta
gildir almennt án þess að ég leggi
neinn dóm á þetta sérstaka mál,"
segir fyrrverandi yfirmaður geð-
læknisins.