Pressan - 10.01.1991, Blaðsíða 8

8
FIMMTUDAGUR PRESSAN 10. JANÚAR 1991
ÚRÁDSÍA,
DÝR YFIRSTJÓRN
Ofi FERBAGLERI
STJÚRNENDA
Forysta Sölumidstödvar hraðfrystihúsanna hefur þurft
að takast á við óánœgju innan samtakanna. Óánœgjan
er rakin til nokkurra þátta. Þar vegur þyngst gagnrýni á
kostnað við yfirstjórn, ferðalög forystunnar, lúxusbíl fyr-
ir stjórnarformanninn og hversu langt œðstu starfsmenn
eru komnir frá framleiðendunum. Þá er markaðsstefna
félagsins gagnrýnd og eins eru uppi áleitnar spurningar
um hvort Sölumiðstöðin á enn þá tilverurétt. Með breytt-
um tímum, ekki síst í samgöngum og samskiptum, á
hvert frystihús auðvelt með að vera í beinum tengslum
við viðskiptamenn erlendis.
Nokkrir af viðmælendum PRESSUNNAR sögðu að
bruðl þeirra sem sitja á toppnum sé ofmikið. Ferðagleði
og lúxusbílar á kostnað Sölumiðstöðvarinnar séu alls
ekki viðeigandi og því síður þolandi. Ekki síst þar sem
topparnir sjáist nœr aldrei hjá framleiðendunum og ekki
nóg með það heldur sé erfitt að ná sambandi við þá,
sama hvort menn komi til Reykjavíkur eða freisti þess að
ná tali af toppunum í gegnum síma.
Fridrik Pálsson forstjóri og Jón
Ingvarsson, stjórnarformaður Sölu-
miðstöðvar hraðfrystihúsanna,
segja sumt af þessari gagnrýni rétt-
mætt en annað út í hött.
STJÓRNARFUNDIR í PARÍS
OG HAMBORG
Stjórn SH hélt tvo stjórnarfundi
erlendis síðastliðið haust. Annar
þeirra var í París og hinn í Hamborg.
Tæplega tuttugu menn fóru héðan á
fundina, það er aðalstjórn og vara-
stjórn ásamt æðstu starfsmönnum.
Nokkrir af þeim sem gagnrýna
þessa ráðstöfun segja þetta dæmi
um bruðl og óráðsíu.
„Mér þykir kostnaðurinn við
rekstur þessa fyrirtækis vera mikill.
Enda er það farið að teygja sig um
alian heim. Það getur aldrei verið
svo að allar deildir, allar skrifstofur
og allar verksmiðjur séu reknar
með hagnaði. Að viðhalda öllu
þessu bákni kostar sitt. Eflaust kali-
ar þetta á mikinn ferðakostnað
stjórnendanna," sagði fram-
kvæmdastjóri á landsbyggðinni.
„Þetta voru gagnlegir fundir. Um-
boðsmenn okkar, um allan heim,
mættu á þessa fundi. Við vorum um
tuttugu sem fórum héðan. Ég held
að það sé sama hverjir sjá um að
selja fiskinn, það þarf að funda með
þeim. Því sé ég ekkert óeðlilegt við
þessa fundi. Ég get ekki sagt að það
hafi verið bruðl í kringum þetta. Að
minnsta kosti flugum við allir á
þrælaklassa bæði út og heim,“ sagði
einn þeirra sem voru á stjórnarfund-
unum sem haldnir voru í París og
Hamborg.
Menn nefndu fleiri ferðir. Opnun
skrifstofu í Tokyo, ferðir til Moskvu,
Englands og annarra staða. Þeir
sem bentu á tíð ferðalög um heim
allan sögðu að sömu menn sæjust
aldrei í fyrirtækjunum sem eru
óneitanlega fyrsti hlekkurinn í starfi
Sölumiðstöðvarinnar.
Nýlega var keyptur nýr bíll fyrir
Jón Ingvarsson. Fyrir valinu varð
dýrasta gerð af Range Rover.
„Það getur vel verið að fyrirtæki
af þessari stærðargráðu eigi að út-
vega stjórnarformanni bíl. Gott og
vel. Jón Ingvarsson þarf ekki langt í
vinnuna og því skil ég ekki hvers
vegna hann þarf rándýran lúxus-
jeppa. Það má fá góðan bíl sem kost-
ar aðeins helming á við þennan,“
sagði einn þeirra sem gagnrýna
stjórnina fyrir bruðl.
EINANGRA SIG FRÁ
FRAMLEIÐENDUNUM
í máli forsvarsmanna nokkurra
frystihúsa kom fram að þeir eru
ósáttir við hversu lítið samband yfir-
menn SH hafa við framleiðendur.
„Það er erfitt að ná sambandi við
þá og það heyrir til undantekninga
ef þeir koma út á !and.“
„Það er ekki bara að þeir sjáist
ekki hjá okkur. Það er einnig erfitt
að ná tali af þeim í síma. Ég tel að
þeir séu að einangra sig.“ Þetta eru
orð framkvæmdastjóra í tveimur
frystihúsum, hvors í sínum lands-
hlutanum.
Nokkrir þeirra sem rætt var við
segja að vegna þess hversu tengslin
séu lítil viti þeir ekki hvaða hljóð er
í viðskiptavinum erlendis.
VERÐUM AÐ FÁ SEM MEST
„Það er skylda okkar að reyna að
fá hæsta verð fyrir afurðir okkar
hverju sinni,“ sagði Þorsteinn Péturs-
son framkvæmdastjóri Kaldbaks á
Grenivík.
Kaldbakur hefur sagt sig úr Sölu-
miðstöð hraðfrystihúsanna. Þor-
steinn segir að framtíð fyrirtækisins
ráðist af því hvernig tekst til með
sölu á afurðum og að þeirra mati sé
ekki heppilegt að vera innan SH nú
þegar gott verð fæst fyrir fisk víða
um heim.
Hann sagði að vegna langtíma-
samninga sem SH gerir komi verð-
toppar seint til aðildarhúsanna.
Hann sagði að þegar markaðurinn
er erfiður komi sömu langtíma-
samningar sér oft vei. Þorsteinn
sagði að þar sem verð er nú hátt telji
hann það skyldu forsvarsmanna
Kaldbaks að leita fanga annars stað-
ar en hjá SH. Ef verð á mörkuðun-
um fellur sagðist Þorsteinn ekki vita
hvað gert verður. Hann útilokar
ekki að sótt verði um aðild að SH að
nýju eða jafnvel leitað til annarra út-
flytjenda.
„Við í minni fyrirtækjunum verð-
um að reyna að fá sem hæst verð
fyrir hvert kíló. Við erum ekki í
sömu aðstöðu og Útgerðarfélag Ak-
ureyringa og Grandi, að geta gert
þetta af hugsjón. Markaðsverð fyrir
frystar afurðir hefur verið á uppleið
og ég held að toppnum sé náð,“
sagði framkvæmdastjóri lítils frysti-
húss.
Sami maður heldur áfram:
„Stundum er SH með hæsta verð og
stundum ekki. Minni aðilar ná oft
jaðarmörkuðum með góðu verði.
Þegar SH nær toppverði þá dreifist
það á alla og því kemur lítið í hlut
hvers og eins.“
ÓÁNÆGJAN í VESTMANNA-
EYJUM
„Við báðum um skýringar á ýms-
um málum og fengum þær,“ sagði
Björn Úlfljótsson, framkvæmda-
stjóri Vinnslustöðvarinnar í Vest-
mannaeyjum.
Stjórn Vinnslustöðvarinnar ákvað
að ganga úr Sölumiðstöð hraðfrysti-
húsanna um áramótin en sú ákvörð-
un var dregin til baka eftir fund með
yfirstjórn SH í Vestmannaeyjum
strax eftir áramótin.
Björn Úlfljótsson sagðist ekki vilja
ræða deilumálið í fjölmiðlum. Hann
sagði að það sem deilt væri um yrði
skoðað á næstunni. „Það er bara
milli okkar og þeirra og á ekki
heima í fjölmiðlum,” sagði Björn.
Hann útilokar ekki að sama staða
geti komið upp um næstu áramót,
bæði hvað varðar Vinnslustöðina
og eins önnur frystihús um allt land.
Samkvæmt því sem PRESSAN
hefur heyrt er aðdragandi óánægj-
unnar langur.
„Við förum út með Vestmannaey
vegna þess að við teljum okkur geta
fengið betra verð með öðrum hætti.
Ég hef séð fimm til tíu prósentum
hærra verð annars staðar. Ekki í öll-
um tilfellum. Á verðlagslegum- og
þjónustulegum forsendum fórum
við með togarann út úr SH. Sölu-
miðstöðin talar alltaf um fob-verð.
Ég sé aldrei hvað gerist frá fob til cif.
Það eru einhver gjöld sem þeir eru
að greiða en ég hef aidrei séð hvað
það er. Ég hef grun um að þeir séu
að taka þokkalega þóknun erlendis.
Við sjáum það ekki heldur aðeins
innanlandsverðið."
„Maður lifandi, þetta hef ég heyrt
æði oft,“ sagði Magnús Kristinsson i
Vestmannaeyjum þegar hann var
spurður um þau rök SH-manna að
allir verði að standa saman að varð-
veislu markaðanna í Bandaríkjun-
um, Evrópu og víðar.
Magnús er framkvæmdastjóri
Bergs/Hugins en fyrirtækið, sem
gerir út frystitogarann Vestmanna-
ey, hætti í SH um áramót. Hann er
jafnframt stjórnarformaður ísfélags
Vestmannaeyja en það fyrirtæki
hætti við að ganga úr SH.
Auk gagnrýni á loðnuhrogna-
kvóta, afgreiðslugjald á flökum til
Bandaríkjanna, sambandsleysi við
stjórnendur, að stjórnin ákveði að
setja fjármuni í áhætturekstur, þá
gagnrýndu þeir einnig bruðl í
rekstri.
„Það hlýtur að vera krafa allra
sem að þessu vinna að allt verði gert
með sem lægstum tilkostnaði. Það
hefur margt breyst á síðustu árum
og framfarir í samgöngum hafa ver-
ið miklar. Sölumiðstöðin er ekki
eins nauðsynleg núna og hún hefur
eflaust einhvern tíma verið. Ég held
að þetta sé innihald þeirra spurn-
inga sem menn standa frammi fyrir
nú,“ sagði framkvæmdastjóri með-
alstórs frystihúss á landsbyggðinni.
STÆRSTA FYRIRTÆKI
LANDSINS
Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna
var annað stærsta fyrirtæki landsins
á árinu 1989. Það er reyndar ekki ný
staða hjá þessu stóra og öfluga fyrir-
tæki en Sambandið eitt hefur verið
stærra síðustu ár. Vegna þeirra
miklu breytinga sem orðið hafa hjá
SÍS er óhætt að áætla að Sölumið-
stöðin verði stærsta fyrirtæki lands-
ins. Velta fyrirtækisins er áætluð 20
til 25 milljarðar á þessu ári.
Samkvæmt lögum Sölumiðstöðv-
arinnar er ekki hægt að segja skilið
við félagið nema um áramót. Þegar
fyrirtækin yfirgefa móðurskipið fá
þau sinn eignarhluta á bókfærðu
verði en þar sem Sölumiðstöðin er
stórt og öflugt fyrirtæki má fullyrða
að eignarhlutarnir væru meira virði
væri hægt að selja þá eins og um
hlutafjáreign væri að ræða.
Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna
er samlagsfyrirtæki. Vilji er meðal
nokkurra aðildarfyrirtækja að fé-
laginu verði breytt í hlutafélag. Það
samlagskerfi sem Sölumiðstöðin er
byggð á þykir að mati margra ekki
vera heppilegt fyrirkomulag. Vilji er
meðal hluta eigenda að Sölumið-
stöðinni verði breytt í hlutafélag. Ef
það verður þykjast menn sjá að
ákvarðanataka verði markvissari
og allur rekstur þægilegri. Ef Sölu-
miðstöðinni verður einhvern tíma
breytt í hlutafélag þá getur eignar-
hluti einstakra félagsmanna marg-
faldast í verði.
Sigurjón M. Egilsson