Vísir Sunnudagsblað - 11.08.1940, Blaðsíða 5

VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
5
LEYNDARDÓMAR HAFSINS.
Öráðnar gátur um örlög skipa.
Hér á myndinni sést þegar veriS er að slæSa tundurdufl, sem reka
burt af duflasvæíSunum og hrekjast svo um öll úthöfin fyrir veöri
og vindum. Líklegast þykir, aö „Anglo-Australian“ hafi rekist á
þessháttar tundurdufl og farist meö þeim hætti.
Það er komið nokkuð á þriðja
ár frá því að breski verslunar-
flotinn — og raunar má taka
dýpra í árinni, og segja að allur
heimurinn — hafi staðið ráð-
þrota og forviða frammi fyrir
atburði einum er þá gerðist, en
sem með tillili til tækninnar,
þótti útilokað að gæti ált sér
stað. Og öldur undrunarinnar
risu þeim mun bærra, sem slík-
ur atburður hefði þótt ósenni-
legur og fráleitur i reyfarasögu,
en sem þrátt fyrir alt átti sér
þó stað — öllu maunlegu viti og
visindalegri þróun til háðungar.
Skij) hvarf skyndilega af haf-
fletinum, án þess að til þess
spyrðist upp frá því.
Að menn hverfa skyndilega
án l>ess að sjást framar eru dag-
legir atburðir í skuggahverfum
amerísku stórborganna, jafnvel
i London og Singapore. í
skýrslu lögreglunnar i New-
York, sem út kom i ársbyrjun
siðasta árs, er þess getið, að
fimmtíu manns bverfi þar á
hverjum einasta degi án þess að
menn hafi liugmynd um bvert
eða hvernig þeir liafi horfið.
Lögreglan viðurkennir að flest
l>essara mannahvarfa standi í
sambandi við glæpi. En auk
l>essa hverfa úr New-York
fjöldi manns er síðar fyrirfinn-
ast einhversstaðar annarsstað-
ar, þar sem þeir hafa ásett sér
að byrja nýtt lif. Þetta sýnir i
rauninni það, að lögreglueftir-
litið með fólksflutningum er
ekki sambærilegt við það eftir-
lit, sem víðasthvar þekkist í
Norðurálfu. — Það er því al-
gengt fyrirbrigði, að menn
hverfa án þess að sjást nokkurn-
tíma framar og án þess að
nokkurar sagnir fari af hvarfi
þeirra.
Eln að heilt skip skuli liverfa
á þenna liátt —------?
Við skulum snúa okkur að
málefninu. Þann 8. dag mars-
mánaðar 1938 lét 5400 tonna
stórt flutningaskip „Anglo-
Australian“ að nafni og í eigu
eimskipafélagsins Lawther
Latta & Co. í London, úr liöfn
i Cardiff á vesturströnd Eng-
lands, áleiðis til Vancouver í
kanadiska fylkinu British Co-
lumbia, þangað er það hafði
venjulegar áætlunarferðir. —
Flutningur skipsins var ýmis-
konar varningur, skipstjórinn
var einn þaulreyndasti skip-
stjóri sem eimskipafélagið liafði
á að skipa, og á skipinu sigldi
tuttugu manna áhöfn — alt van-
ir og duglegir sjómenn.
Þann 14. mars sendi skipið,
er þá var komið i námunda við
Azor-eyjarnar síðasta skeytið
sitt. Það skýrði nákvæmlega frá
livar það var statt — á hvaða
lengdar- og breiddargráðu — og
gat þess loks að alt væri í stak-
asta lagi. Þetta skeyti var síðasla
fréttin og raunar síðasta lífs-
táknið sem af skipinu barst. Frá
14. mars hefir ekkert lil þess
spurst — það liefir sópasl burt
af haffletinum i einni svipan — -
áður en nokkurri skeytasend-
ingu varð við komið.
Viku eftir að „Anglo-Austra-
lian“ sendi siðasta skeylið, lagði
heill floti herskipa af stað í leit
að liinu horfna skipi. Það var
leitað dag eflir dag á allri þeirri
leið er hugsanlegt var að skipið
Iiefði lagt leið sína um, en hvergi
sást neitt er bent gæli í þá átt,
að þar befði skip sokkið, engin
spýta og ekkert flak var sjáan-
legt, engin flík og ekki neitt.
„Anglo-Australian“ var að eilífu
hoi'fið.
Almenningur í Bretlandi stóð
frammi fyrir ráðgátu. Allar
hugsanlegar getgátur um hvarf
skipsins koniu fram, en ekki ein
einasta þeirra fékk leyst hin
huldu örlög þess. Það var óliugs-
andi að óveður hefði grandað
„Anglo-Australian“, því að allan
þenna tíma var hið ágætasta
veður á þessum slóðum. Hópur
manna í London hélt þvi fram
að loftsteinn hefði hrapað beint
niður á skipið og slöngvað þvi
niður i hafdýpið. Að vísu hafði
ekkert skip fjær eða nær Azor-
eyjunum veitt loftsteinshrapi
neina eftirtekt, en það útilokar
þó engan veginn að það liafi get-
að átt sér stað. Sumir héldu því
fram að skyndilegur hvirfilbyl-
ur hafi sökt skipinu og enn voru
aðrir sem álitu að sjóskjálfti
hefði grandað því. Sjórétturinn
taldi loku skotið fyi-ir uppreist,
þar eð áhöfnin öll var skipuð
gömlum, vönum og ábyggileg-
um sjómönnum, sem höfðu siglt
í fjöldamörg ár á „Anglo-Austr-
alian“ undir stjórn þessa skip-
stjóra. Einasta skýringin sem
sjórétturinn gat sætt sig við, og
enda líklegust var, var sú, að
skipið hefði rekist á tundurdufl
frá heimsstyrjaldarárunum, er
hefði verið þar óvart á reki og
sprengt hið breska kaupfar í
loft upp, tuttugu árum eftir að
styrjöldinni lauk. Þessi tilgáta
er að þvi leyti ekki ósennileg, að
undanfarin ár hefir fundist til-
tölulega mikið af þessum hættu-
legu „eftirlegukindum“ sem
tundurdufl nefnast, víðsvegar
um Atlantshaf. Hinsvegar má
enganveginn treysta á, að þessi
tilgáta sé réttari en aðrar, enda
þótl hún sé sennilegust, því það
hefir-ekkert fundist og ekkert
upplýst í þessu máli er geti benl
til orsaka slyssins. Hinsta stað-
festing þessa dularfylta harm-
leiks var útborgun vátryggingar-
upphæðarinnar, 490 þúsund
punda, er Lloyds varð að greiða
Lawther Latta & Co. fyrir liið
horfna „Anglo-Australian“.
I Cardiff, í London, í Man-
chester, í Liverpool og nokkur-
um fleiri bæjum eða borgum
sitja sorgmæddar ekkjur og
fjölskyldur þessara liorfnu sjó-
manna af „Anglo-Australian“.
Og þrátt fyrir alt það öryggi sem
nútímaskip eru útbúin með, og
þrátt fvrir itrekaðar fullvissan-
ir um, að slys sem þetta gæti
ekki borið að höndum („Anglo-
Australian“ var t. d. útbúið
tveimur loftskeytatækjum af
fullkomnustu gerð), þá verður
ekki komist hjá þeirri staðreynd,
að skipið hvarf og hefir aldrei
komið í ljós framar. Þetta
skyndilega hvarf skipsins er
þeim mun dularfyllra, sem það
er svo einstæður atburður i
sögu siglinganna, að eitt einasta
hliðstætt dæmi er til um áþekkt
atvik, síðastliðin þrjátíu ár.
Þetta hliðstæða skipshvarf var
hvarf breska farþegaskipsins
„Waratah“.
Það var árið 1909, að „Wara-
tah“ hvarf á leiðinni frá Durban
til Höfðaborgar án l>ess að
nokkur hefði minstu hugmynd
um með hvaða móti það skeði
eða hver ástæðan til slyssins var.