Vísir Sunnudagsblað - 06.10.1940, Blaðsíða 3

VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
3
tCoAtUh r_
—GAMLIBATURINN
Sveinbjörg húsfreyja var
komin í allæst skap. Dimmblár
roði þaut um vanga hennar og
augabrúnir hennar hnilduðust
ískyggilega og um leið myndað-
ist djúp og liörð brukka á milli
þeirra, sem náði frá upptökuin
nefsins og liátt upp á ennið.
Hún brá höndum að hold-
miklum síðunum og dró andann
djúpt og titt. Það var auðséð á
öllu l'asi hennar, að hún bjóst
til að liefja lokaárás á andstæð-
ing sinn, sem að þessu sinni var
Helgi bóndi hennar.
— Já, mælti liún svo hvelt og
snögt, að það minti einna mest
á vélbyssuskot. . . Já, það vantar
elcki að þú berir umbyggju og
ástúð fyrir steindauðum hlut-
um, eins og þessu gamla bát-
skrifli. En konan þín .... bún
verður ekki altaf eius mikillar
u mliygg j u og.ás túðar aðn j ó tandi.
Hún má sitja, rauðeygð og hóst-
andi í reykjarsvælunni af fúnu
mórofi og illá þurru þangi. Við
þetta þoklcalega eidsneyti er
lienni ætlað að bita kaffið og
sjóða allan mat....Nei, þú ert
ekki sérlega umhyggjusamur
við konuna þína, Helgi Hall-
dórsson.....En við rollurnar
og að eg nú ekki tali um slein-
dauða bluti, eins og þetta gamla
bátræksni.....
Það var eins og það Var van t.
— Sí og æ var það gamli bátur-
inn.
Og liann Helgi Ilalldórsson
þekti konuna sína of vel til þess,
að bann færi að grípa til gagn-
árásar, þegar bún var komin í
þennan ham. Skipulegt undan-
hald og óvirk mótstaða voru þá
einu ráðin, sem grípandi var
til. Hann drúpti því höfði og
þagði.
Sveinbjörg Iiúsfrej'ja var ó-
venju harðsnúin í hernaðarað-
gerðum sínum í þetta skiftið.
Jafnvel þögn og aðgerðarleysi
andstæðings hennar, esjiaði
hana til að beita sínum skæð-
ustu vopnum til þess ýtrasta.
Roðinn í vöngum hennar varð
erin bláleitari, augabrúnir benn-
ar hnikluðust enn meir, svo
þær líktust mest tveim kreptum
hnefum og lirukkan á milli
þeirra dýpkaði og lengdist, svo
það virtist aðeins tímaspursmál,
livenær bún myndi ná alla leið
upp að bársrótum. Allur svipur
bennar benti til að nú væri stór-
skotahrið í aðsigi.
— Það er þér likt, að virða
ekki konumyndina þína svars,
Helgi Halldórsson. Það er þá
heldur ekki i fyrsta skiftið, sem
þú sýnir lienni lílilsvirðingu.
IJún á slíkt eflaust skilið af þér.
.... En það skal eg láta þig
vita, að eg ætla eklci að láta það
eftir þér, að láta þér takast að
gera mig að heilsulausum aum-
ingjaræfli. Eg er ekki heldur
sú liégilja, að eg tilbiðji dauða
liluti, eða meti þá meira en mitt
eigið líf og heilsu..... Þess
vegna segi eg þér það, Helgi
Halldórsson, að eg fer einíivern
daginn niður í naustið og brýt
þetta bátskrifli í eldinn, með
mínum eigin Iiöndum............
Hvað, sem þú segir......
Helgi kiptist við. Ekki af því,
að honum kæmi þessi síð-
ustu orð konu sinnar mjög á
óvart. Hann liafði búist við þeim
á þessu stigi orustunnar ....
bafði meira að segja oft heyrl
þau áður undir svipuðum kring-
umstæðum. En að þessu sinni
voru þau sögð með óvenjulega
Iiörðum og ákveðnum lireim.
.... Það mátti svo sem búasl
við því af lienni Sveinbjörgu, að
bún stæði við liótanir sínar.
— Þú veist að eg leyfi slikt
aldrei, á meðan eg má nokkuru
ráða. Sá bátur bjargaði líli föð-
ur míns sáluga og fjögurra
manna annara. Og Jiað voru ein
af síðustu orðum bans......
Ilelgi liætti við ólokna setn-
ingu. Hann var búinn að nota
þessi orð svo oft til svars, þegar
lieiður og líf gamla bátsins var
í hættu statt, að lfann bjóst við
að kona sín kynni bana orðið
utan að. Og liann var ekki gef-
inn fyrir að nota fleiri orð en
liægl var að komast hjg.
Nú var það Sveinbjörg, sem
ekki svaraði. Fanst sennilega
ekki laka því. Hún settist á
bækjur fyrir framan eldavélina,
opnaði glóðarholið og tólc að
blása og i>úa í eldinn af svo
miklu kappi að kinnar liennar
þrútnuðu. Svo svelgdist henni á
og bún fékk ákaft lióstakast. . .
Þessi eldiviður . . . hu-hu-hu . . .
þvílíkt rof og skítur . ..
Helgi Halldórsson bar vinnu-
knýttar hendur að rauðleitum
skegghýungnum á höku sinni og
fitlaði við hann stundarkorn,
eins og hann væri í hálfgerðum
vafa um hvað gera skyldi. Svo
seildist bann til vetlinga sinna,
sem héngu á ryðguðum nagla
yfir eldavélinni. Er liann liafði
náð í þá, tók liann að leysa fitja-
bönd þeirra í sundur með mestu
liægð. Að því loknu gekk liann
út, án þess að kveðja konu sína
... Þau höfðu nú ekki gift sig'
í gær, liann Helgi og bún Svein-
björg.
Helgi gekk niður að naustinu.
Þar stóð gamli báturinn. Hið
sífelda tilefni smáskæra, skyndi-
árása og jafnvel stórorusta, á
liinn friðsama en sauðþráa
Helga Halldórsson, frá hálfu
bins herskáa og sókndjarfa
ríkis, sem einbverra óskiljan-
legra og bálfgleymdra orsaka
vegna, bafði gerstsambandsaðili
lians fyrir röskum tuttugu ár-
um siðan. Já . .. það er margt
einkennilegt í lienni verökl.
IJelgi settist á naustkamp-
inn og Iiorfði yatnsbláum, sljó-
um augum út á spegilsléttan
fjörðinn. Eiginlega var hann á
leið úl með fjörum til að reka
roíluskjáturnar upp úr flæ'§i-
skerjunum. Þær sóttu æfinlega
þangað eftir þaranum og það
varð að liafa gát á þeim, nótt
sem dag, svo þær flæddi ekki.
. .. En það var þetta með gamla
bátinn.’ . ..
Sí og æ skyldi Sveinbjörg vera
að nudda og jagast og skammast
út af honum. Einkennilegt að
benni skyldi ekki enn vera far-
ið að skiljast, að þar yrði vilja
Helga ekki að neinum ráðum
þokað. Fyr kæmi til hjónaskiln-
aðar. Hann var ekki þannig
skapi farinn, að liann brygðist
þvi loforði, sem hann gaf föður
sínum á dej'janda degi. Og þar
að auki. . . . Helga varð það si-
felt meiri metnaðarsök, eftir
því sem Sveinbjörg varð
ákveðnari i kröfum sínum um
að gamli báturinn yrði brotinn
í eldinn, að livika i engu frá
þessu heiti sínu.
Einu sinni átti þessi gamti
bátur sinn þátt í björgun finnn
mannslífa. Honum áttiHelgiþað
mikið að Jiakka, að liann varð
ekki föðurlaus, ])egar á unga
aldri. Nú voru mörg ár liðin frá
deginum er sá atburður skeði,
en Helgi mundi jafnglögt eftir
því, sem það befði skeð í gær.
Það var snemma vors. Hverf-
isbáturinn, fjögra manna far,
sem bændurnir við fjörðinn áttu
í sameiningu, var að koma úr
róðri. Iferpings norðanrok stóð
skáhalt inn eftir firðinum og
báran var hvít í fall. Þeir á
hverfisbátnum sigldu mikið . ..
ef til vill helst til mikið. For-
maðurinn, liann Þorgeir i Bitru,
var lítið fyrir það gefinn að
leyfa af siglingu .... hann var
hálfgerður glanni, en dugnaðar
þjarkur, liann Þorgeir sálugi.
Þegar þeir komu inn á móts við
Heiðarskörðin, skall suðveslan
sviftivindur í öfug seglin bjá
þeim. Það var altaf svo mis-
vinda við Heiðarskörðin i norð-
anátt.
Bátnum bvolfdi, en bátsverj-
ar komust allir á kjöl. Svo fer,
þegar ekki eru uppi dagar
manna.
Þórunn, móðir Helga, hafði
fylgst með siglingu þeirra inn
fjörðinn. Þegar liún sá hvernig
fór, sendi bún Helga í skyndi
inn að Bitru, til að segja tíðindin
og sækja fólk til hjálpar. Sjálf
stökk hún út að Hjáleigunni í
sömu erindagerðum.
Helgi var þá tólf ára að aldri,
léttur á fæti og vanur blaupum.
Hann levfði heldur ekki af sér
á leiöinni inn að Bitru. Hann
gat vart komið upp orðum fyrir
mæði, þegar þangað kom.
Björn gamli, faðir Þorgeirs
formanns var þar einn heima
að karlmönnum til. Er liann
heyrði tíðindin, brá hann við
skjótt og svo hratt fór bann út
mýrarnar, að Helga var um
megn að fylgja honum. Var
Björn þó kominn nokkuð á sjö-
tugsaldur.
Þegar Helgi náði niður að
naustinu, hafði Björn, ásamt
Þórunni, Unni i Hjáleigunni og
syni liennar, fimtán ára að aldri,
sett gamla bátinn á flot og réru
þau honum nú alt hvað orka
þeirra leyfði, út fjörðinn, til
hjálpar hinum nauðstöddu
mönnum. Var mesta furða, live
vel þeim sóttist róðurinn, móli
rokinu, ekki valdara lið en var
við árarnar.
Björgunin tókst giftusam-
lega. Það var víst ekki livað
minst Birni gamla að þakka, að
allir komust heilu og liöldnu til
lands á gamla bátnum, því hann
var þaulvanur sjó frá blautu
barnsbeini og handtakaviss var
hann enn þó aldraður væri.
Síðar um kvöldið fór svo Björn
gamli með sama liði, inn með
firði, lil að gæta að fjögra
manna farinu. Það liafði þá rek-
ið undan vindi upp að fjörunni
og tókst þeim að bjarga því
undan sjó. Helgi fékk að vera
með í þeirri för. Hann dró sjálf-