Nýja dagblaðið - 03.11.1933, Blaðsíða 3

Nýja dagblaðið - 03.11.1933, Blaðsíða 3
N Ý J A DAGBLAÖI8 3 NfJA DAGÍBLAÐIÐ Útgefandi: „Blaðaútgáfan h/f“ Ritstjóri: Dr. phil. Jtorkell Jóhannesson. Ritst j ómarskrif stofur: Laugav. 10. Símar: 4373 og 2353. Afgr. og auglýsingaskrifstofa: Austurstræti 12. Sími 2323. Framkv.stjóri: Vigfús Guðmundsson. Áskriftagj. kr. 2,00 á mánuði. { lausasölu 10 aura eint. Prentsmiðjan Acta. Þóttust menn -■ Ymsum bæjarmönnum er það minnisstætt frá þvi í sum- ar, um það bil, sem úrslit kosn- inganna voru að berast hingað hver fögnuður ríkti þá í herbúðum íhaldsforkólfanna. ! Hverjum nýjum þingroanni var fagnað hér af flokksmönnun- um líkt og þeim tapaða syni er sneri heim eftir mikið svína- drafsát í framandi landi. Var sízt að undra þótt íhaldið fagnaði mönnum eins og Gísla Sveinssyni og Eiríki Einars- syni. Hefðu víst fáir trúað því fyrirfram, að þannig myndi slampast á snærið. Við svo óvæntan og hæfilegan liðsauka þótti flokknum, að sízt myndi örvænt um hina heldri fram- bjóðendur, og á tímabili var því trúar, að íhaldið myndi fá hreinan meirihluta. Þótti þá ekki dragast mega að gera nauðsynlegan undirbúning, svo að hin nýja íhaldsstjóm þyrfti ekki að tefja sig á því að hugsa fyrstu dagana. „Plön“ íhalds- ins voru í stuttu máli þau, að reka menn eftir því, sem henta þætti úr opinberum stöðum, ná yfirráðunum í bönkunum og gera kaupfélögin upp. En dýrð manna eins og Lúðvíks C. Magnússonar og Eggerts Claes- ; sen skyldi verða mikil. Þannig liðu hundadagamir í sælli von um magt og mikið veldi. En þá heyrðist vestan frá Djúpi mikill skellur. Jón Auð- unn var fallinn og valdavonni úr sögunni í bili. Þá var næst að reyna að knýja fram vetrarkosningar. Líkur voru þá til, að veður myndi hamla kjörsókn í strjál- býlinu og þá var íhaldsmeiri- hlutinn nokkumveginn vís. En einrng þar brást íhaldsflokkn- um bogalistin. Hann fékk ekk- ert sumarþing og engar vetrar- kosningar. Og til hvers voru þá hinir nýju liðsmenn? Nú er eins og Jón Þorláks- son og liðsmenn hans sé eitt- hvað farið að ráma í það, að „kosningasigurinn", sem mest var gumað af í Mbl, hafi ekki verið eins mikils virði og þeir héldu. En Jón ætti að vera ró- legur. Hann hefir reiknað skakkt áður. Og Mbl.-liðið ætti ekki að láta það „fara í taugamar" á sér (sbr. Morgunbl. í gær), þó að fulltrúar bænda og verka- manna kæri sig ekki um að íhaldið ráði öllu í landinu. Muna bara eftir því næst að halda ekki kosningaveizlumar of snemma, svo að ekki bætist timburmenn ofan á vonbrigðin. Fjártnál Reykjavíkur Eftir Eystein Jónsson alþingismann. „Skattalækkun“ íhaldsmanna. Nú hefir verið drepið á ,spai'naðarframkvæmdir“ íhalds manna, og hversu þeim hefir tekizt að koma á jöfnuði tekna og gjalda bæjarsjóðsins. Er nú eftir að minnast þess atriðis, sem íhaldsmenn telja sig hafa mjög ákveðnar skoðanir um, en það er lækkun opinberra gjalda. íhaldsmenn segjast berjast fyrir slíkri lækkun. Sá maður, sem nú fer með stjóm bæjarmála í Reykjavík fyrir íhaldið hefir stundum haldið mjög „hjartnæmar“ ræður um þörfina á slíkri lækkun. En hvernig eru svo framkvæmd- inrar ? Heildarupphæð útsvaranna hér í Reykjavík hefir farið hækkandi, en ekki lækkandi undanfarið. Er það auðvitað í beinu sambandi við það, að bein útgjöld hafa aukizt, og að skuldasöfnuninni fylgir auk- in vaxta- og afborganabyrði. Nú er t. d. svo komið, að um 470 þús. króna eru áætlaðar til afborgana og vaxta af lán- um 1933 eða um fimmti hluti útsvaranna. Bezta hug- mynd fá menn um það, hvern- ig íhaldsmenn framkvæma „skattalækkun" sína með því að bera saman ‘útsvarsupphæð ársins 1930 og ársins, sem er nú að líða. Ég tek árið 1930 vegna þess, að það er síð- asta góða árið í síðasta góð- æristímabili, og að ýmsu sér- staklega gott fyrir Reykvík- inga. Það var því eigi neitt sérkennilegt við það, þótt út- svör hækkuðu fram á það ár. Árið 1930 var jafnað niður á bæjarbúa 1,991 milj. kr. auk 5—10% umfram fyrir van- höldum. 1 ár var jafnað niður 2.319 milj. auk 5—10% um- fram fyrir vanhöldum. 1 ár var jafnað niður 2.319 milj. auk 5—10% umfram. Þó höfðu tekjur bæjárins af fasteigna- skatti aukizt töluvert frá því 1930 vegna þess að fasteigna- matið hefir hækkað talsvert síðan þá. Bærinn gerir því kröfu iil því nær 17°U hærri heildarupphæðar i ÚU svörum i ár en hann gerði i góðærinu 1930 Vitanlega þýðir þetta miklu meiri hækkun á útsvörum manna en 17% miðað við 1930, því tekjur eru nú miklu rýrari en þá. Dálitla hugmynd geta menn fengið um „skattalækk- un“ íhaldsins í Reykjavík með því að gera sér ljóst hvað skeð hefði, ef tryggja hefði átt ríkissjóði ca. 17% hærri tekjur í ár en hann hafði 1930. Árið 1930 voru toll- og skatt-tekjur ríkissjóðs um 12,5 milj. I ár eru þessar tekjur áætlaðar 8,7 mil j. að öllum skattalögum óbreyttum. Til þess að ná inn um 17% hærri skatt- og toll- tekjum í ár en 1930 eins og bæjarstjórnaríhaldið ætlast til að bæjarsjóður fái, hefði því þurft að hækka atia skatta og tolla til rik- issjóðs um ca. 68°l0. og er þá miðað við að áætlun teknanna í ár sé nálægt réttu lagi. Af þessu verður það séð, að tekjustofnar almennt hafa rýmað svo geysilega, að skatta- hækkunin hér í Reykjavík miðað við 1930, er gífurlega miklu meiri en 17%, en þó sennilega eitthvað lægri en 68% vegna þess að ríkistekj- urnar eru venjulega varlega áætlaðar og álagningargrund- völlurinn í Reykjavík rýmað minna en annarsstaðar á land- inu. En af þessu verður ljóst, að á sama tíma, sem íhaldið hefir skrafað um þörfina á lækkun opinberra gjalda, hefir það framkvæmt geysilega skatta- hækkun hér í Reykjavík, lík- lega meiri hækkun en íhalds- menn þeir, sem að málunum standa, hafa gert sér grein fyrir. Þannig er samræmið enn milli orða og athafna. Ég hefi nú í grein þessari bent á höfuðniðurstöður rekst- urs bæjarsjóðsins undanfarin ár. Vegna þess hve íhalds- mönnum er annt um að villa á sér heimildir í fjármálum hefi ég ekki getað stillt mig um að bera saman orð þeirra og framkvæmdir. — Álít ég að slíkur samanburður eigi nokkurt erindi til manna einmitt nú. Undanfarið hefi ég átt 1 orðakasti nokkru við ýmsa íhaldsmenn út af fjármálum ríkisins. Hefi ég í þeim við- skiptum lagt sérstaka áherzlu á, að íhaldsmenn gerðu grein fyrir því hversu þeir hyggð- ust framkvæma það, er þeir segjast vilja í þeim efnum, en um það hefir engin greinar- gerð enn sést. Nú hefi ég sýnt fram á, að framkvæmdir íhaldsmanna í fjármálum Reykjavíkur eru all- ar gagnstæðar því, er þeir telja sig vilja í fjármálum yfirleitt. Eðlileg afleiðing af því er vit- anlega sú, að enn verður hert á kröfunum um fullnægjandi greinargerð af hálfu flokksins um afstöðu hans í fjármálum ríkisins og bæjarsjóðs Reykja- víkur. Þýðir nú eigi persónu- legt nart né nöldur um einstök atriði slitin úr samhengi. Menn krefjast ítarlegrar greinar- gerðar og eiga heimtingu á henni. Rússar vísa þýzkuxn verktræðingum úr l&ndi. Enska blaðið Observer frá 15. f. m. hermir, að Rúss- ar hafi sagt upp öllum þýzk- um verkfræðingum í þjónustu sinni og sent þá heim, en ráð- ið franska verkfræðinga í stað- inn. Önnur harferð Sveins Benediktssonar. Framh. af 2. síðu. 1930, og endurskoðendur árin 1931 og 1932 hafa heldur ekk- ert haft að athuga við reikn- inga þelrra ára, en lýst yfir, að reikningarnir væru sérstak- lega nákvæmt og vel færðir. Reikningurinn 1931. Viðvíkjandi reikningnum 1931 og athugasemd Sjávar- útvegsnefndar, vil ég að þessu sinni aðeins taka þetta fram: Verksmiðjustjómin hafði ekki þá og hefir ekki enn, þrátt fyrir ítrekuð tilmæli, fengið stofnkostnaðarreikninga verksmiðjunnar, og gat því ekki gert nákvæman efnahags- reikning yfir byggingu verk- smiðjunnar. Þetta var Sv. B. vel kunnugt og hann hefði átt að telja sér skylt að benda sjávarútvegsnefnd á það, úr því að hann sendi reikningana þangað án þess að við vissum. En þá, eins og endranær leit- aði hann eftir vopnum á okk- ur meðstjórnendur sína. Ann- ars býst ég við að skrifa ítar- legar um þetta atriði sérstak- lega síðar. Sveinn Benediktsson þykist vera góður reikningsmaður og er ákaflega hróðugur yfir út- reikningi sínum um tapið, er hann telur verksmiðjuna hafa beðið af lýsissölu minni haust- ið 1931. Vill hann nú ekki taka sig til og reikna út, hvað mikið verksmiðjan mundi hafa grætt 1930 (reksturstapið varð þá rúml. 65 þús.kr.), ef ég hefði þá fengið að ráða lýsissölunni, en hann ekki með ofurkappi, komið í veg fyrir, að lýsið væri selt, áður en það féll nið- ur úr öllu valdi? Staddur í Reykjavík, 1. nóv. 1933. Setning Alþingis Framh. af 1. síðu. kosningu utan kjörstaðar. En búið var að neita einum manni um aðstoð áður, með því, að það væri ekki leyfilegt, sem rétt er. Meðal annars sagði Haraldur í ræðu sinni, að 6 atkvæði hefðu verið gerð ógild, nokkur sökum þess, að bæjar- fógetinn sjálfur hafði gleymt að skrifa undir, en öimur af því, að vitundarvottana vant- aði. Umræðum um kjörbréfið var frestað og fundi frestað til kl. 1 e. h. í dag. Ur ræðu dr. G-oebbels. „Þrátt fyrir mikla og stóra fórn verðum við að ná rétti olckar á Frökkum. Því annars er heiður okkar í veði, en tak- ist það mun það hafa í för með sér varanlegan frið, þeg- . ar takmarkinu er náð og okk- ur mun þegar árin líða verða þakkað af miljónum Þjóðverja og Frakka“. (Frankfurter Zeitung). SLÁTURFELAG SUBURLAHDS Reykjavik - Simi 1249 (3 linur). Dilkakjöt, nýtt, frosið og saltað. Hangikjöt. Nautakjöt. Niðursuðu- vörur, fisk- og kjötmeti. Áskurdur á brauð, fjölda tegundir o. fl, o. fl. Fjölbreyttasta úrval á landinu. Allt eigín framleiðsla. Heildsala: Lindargötu 39, Reykjavík. Smásala: Matardeildin, Hafnarstr. 15, sími 1211 Matarbúðin, Laugaveg 42, sími 3812 Kjötbúðin, Týsgötu 1, sími 4685 Kjötbúðin, Hverfisgötu 74, sími 1947 Kjötbúðin, Ljósvallag. 10, sími 4879

x

Nýja dagblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Nýja dagblaðið
https://timarit.is/publication/300

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.