Nýja dagblaðið - 13.12.1933, Qupperneq 2

2
fff Ý J A
DAGBLASIÐ
Parcival Síðasti musterisriddarinn
Söguleg skáldsaga.
Nýútkomin í þýðingu Frið-
riks T. Rafnar. Öll sagan
byggist á sannsögulegum
viðburðum. — Aðalpersónan,
Parcival riddari, lifði á
þeim tima, sem sagan seg-
ir. — þetta er bókmennta-
listaverk, sem notið liefir
vinsesldar um allan lieim.
— Góðar riddarasögur liafa
jafnan stytt íslendingum
skammdegiskvöldin — og
svo mun enn vreða.
Fæst hjá bóksölum um
land allt í góðu bandi
Parcival
l
er tilvalin tækifærisgjöf
ungum sem eldri. —
Athugasemd
Herra ritstjóri!
I tilefni af grein, er birtist
í blaði yðar 5. þ. m. og nefnd
er „Innflutningshöftin", leyfir
Iðnráðið sér að biðja um rúm
fyrir eftirfarandi athugasemd.
Það virðist svo, sem að
greinarhöfundi komi kynlega
fyrir sjónir, að Iðnráðið skuli
vera því meðmælt, að lög nr.
1 frá 8. marz 1920 verði úr
gildi numin og talar hann um,
að af því muni leiða, að !
„steypiflóð" af erlendum mat-
vælum, svo sem tólg, mjólk,
rjóma, smjöri, eggjum og svo
frv., mundi veltast yfir landið.
Iðnráðið hefir ekki verið
spurt um það hvort leyfa ætti
innflutning á þessum eða öðr-
um slíkum vörum, það hefir
því ekkert álit látið uppi um
það atriði.
Bréf hæstvirtrar allsherjar-
nefndar, sem því hefir borizt, '
hljóðar svo:
„16. nóv. 1933. Vér leyfum
oss hérmeð að senda yður til j
umsagnar hjálagt frumvarp !
um afnám laga nr. 1 frá 1920
um heimild fyrir landsstjórn-
ina til að takmarka eða banna
innflutning á óþarfa varningi“.
Það eru þessi lög, sem um
var spurt og eins og í bréfi
allsherjarnefndar segir, eru
þau aðeins um óþarfa varning
en ekki nauðsynjavörur eða
matvæli.
Eins og tekið er fram í bréf-
inu til allsherjarnefndar, er
Iðnráðinu ekki kunnugt um
nema tvennskonar atvinnu-
rekstur, þar sem framleiddur
er varningur sem undir lög
þessi getur heyrt. Og þó af-
nám laganna gæti að vísu
þrengt sölumarkað þessara
fyrirtækja, er ólíklegt að það
valdi tilfinnanlegu tjóni, þar
sem tollar á slíkum vörum
(leikföngum og sælgæti) eru
nú orðnir allháir, svo að auk-
inn innflutningur mundi gefa
ríkissjóði hlutfallslega háar
tekjur og e. t. v. greiða fyrir,
að löggjafarnir sæu sér fært
að létta tolli og innflutnings-
gjöldum af þeim óunnu efnum,
sem óumflýjanlegt er að fá til
innanlandsframleiðslu á ýms-
um nauðsynjavörum.
Vér vonum nú, að háttvirt-
ur greinarhöfundur sjái, að
svar Iðnráðsins við þeirri
spui-ningu, sem fyrir lá, gat
ekki öðruvísi verið en það var,
því naumast hefir hann ætlað
oss að svara jafn virðulegri
stofnun og Alþingi er, út í
hött, en það hlaut sérhvert
annað svar við umi*æddri
spurningu að vera.
Við þá spurningu, sem höf.
varpar fram til iðnaðarmanna í
grein sinni, hvort þeir telji sig
því vaxna, „að inn á íslenzkan
markað berist steypiflóð af
erlendum iðnaðarvörum, sem
seldar eru undir kostnaðar-
verði til að losna við þær“,
er þetta að athuga.
Oss virðist líkurnar ekki
miklar fyrir því, að viðskipta-
þjóðir vorar fari að gefa mik-
inn eða lítinn hluta af fram-
leiðslukostnaði iðnaðarvöru
sinnar til þess að geta keppt á
íslenzkum markaði, þar sem
sölumöguleikarnir eru ekki
meiri en í einum fremur litlum
bæ sérhverrar þeirra þjóða.
En auk þess virðist oss Al-
þingi hafa það í hendi sér að
jafna þann leik með tollalög-
gjöf, hvað sem áðurnefndum
lögum líður, ef þess gerist
þörf.
Annars hafa iðnaðarmanna-.
stéttirnar í landinu undanfarið
aðallega krafizt þess, að þeim
væri fyrst og fremst gert jafn
hátt undir höfði og útlendum
framleiðendum, þannig, að hrá-
efnum og efnivið til fram-
leiðslu innanlands sé ekki í-
þyngt með allskonar sköttum
og tollum, ef samskonar út-
lendur varningur er lægra toll-
aður eða jafnvel tollfrjáls. En
að þetta hafi verið svo til
skammt tíma má sanna með
ótal dæmum.
Iðnaðarmenn munu yfirleitt
líta svo á, að öruggastur
grundvöllur fvrir framtíðariðn-
að þjóðarinnar skapist við það,
að þeir nái sömu leikni og
læri jafnmikla vandvirkni í
sérhverri grein, eins og af
starfsbræðrum þeirra er kraf-
izt úti í heimi. En leiðin til
þess er ekki sú, að útiloka allt
annað af íslenzkum markaði en
íslenzka framleiðslu, með j
banni. Sumir munu jafnvel
hugsa svo hátt, að með tíman-
um geti ýmiskonar innlendur
iðnaður orðið útflutningsvara, j
en skilyrði fyrir því er meðal |
annars það, að þjóðin auki
kröfur sínar til íslenzkrar iðn-
aðarvöru og hafi ástæðu til
að sækjast eftir henni, þó út-
lend iðnaðarvara sé samtímis
á boðstólum. Má benda á, að
þetta á sér þegar stað bæði
um ýmsar iðjuvörur, t. d. öl
og smjörlíki, og iðnaðarvörur
eins og húsgögn og fleira.
Reykjavík 1. des. 1933.
F. h. Iðnráðsstjórnarinnar.
H. H. Eiríksson.
Guttormur Andrésson.
Ormaveiki í sauðfá
Rannsóknir próf. N.
Dungal.
Ormaveiki í sauðfé, eða
plága eins og það er kallað á
Austurlandi, er að verða hrein
landplága víða um sveitir. Fén-
aður er víða arðlaus að kalla
vegna plágunnar, og sumstað-
ar hrynur hann svo niður, að
ei-fiðlega gengur að halda við.
Sjaldan eða aldrei hefir plág-
unnar gætt meira en í ár, og
er fénaður þegar víða altekinn
ef henni á jólaföstu. Má þó
búast við að hún verði miklu
verri er fram á veturinn kem-
^ur og fénaðurinn verður að
lifa á léttri útbeít og stór-
skemmdum heyjum. Er því
víða vá fyrir dyrum um sauð-
fjárræktina, nema þær vamir
finnist, er að verulegu gagni
megi koma.
Nú í haust hefir prófessor
Niels Dungal eftir ósk atvinnu-
málaráðherra gert rannsóknir
á plágunni, sem að vísu eru
enn á byrjunarstigi, en hafa
þó leitt ýmislegt í ljós, er al-
menning varðar. Hafa verið
gerðar athuganir á innýflum
úr rúmlega 170 kindum víðs-
vegar af Suðurlandi.
Plágunni valda ýmsar teg-
undir orma, sem ýmist eru í
lungum sauðfjárins eða melt-
ingarvegi. I lungunum eru
þráðormar 8—11 cm. langir,
en grannir eins og fínt segl-
garn, og lirfur, sem ekki sjást
nema í smásjá. Lirfurnar eru
miklu útbreiddari og virðast
skaðlegri. Getur mergð þeirra
verið svo mikil, að lungablöðr-
urnar á stórum svæðum eru al-
veg morandi. Af þeim kindum, |
sem rannsakaðar voru, höfðu
94% þessar lirfur en 53%
þráðorminn. Ormarnir í melt- j
ingarveginum eru þráðormar ;
og aðallega tvær tegundir. Er
önnur þeirra aðallega í vinstr-
inni en hin ofarlega í gömun-
um og er það blóðsuga.
Við lungnaormunum hefir
prófessor Dungal engin meðöl,
er hann getur mælt með enn
sem komið er. En við garna-
ormunum er til meðal sem
^Söfmcnntir - xþróttir - íistxr
Viö ijöll og sæ.
Konur hafa óvenju mikið
fram að bjóða á íslenzkum
bókamarkaði nú í ár. Ég hefi
orðið var við a. m. k. einar
fimm nýjar ljóðabækur eftir
konur, auk sagnakvers, sem
getið var um hér í blaðinu ný-
lega. Ég hefi ekki lesið ennþá
nema eina af þessum bókum,
svo að ég veit ekki, hve mikill
fengur í þeim kann að vera.
En ef hinar eru eklíi lakari
en „Við fjöll og sæ“, kvæða-
bók Margrétar Jónsdóttur
kennara, þá má kvenfólkið
sannarlega una vel sínum hlut.
í ljóðum Margrétar streyma
að vísu engar lindir nýrra
stefna, og þar er engin fossa-
föll né geysiátök byltingahug-
ar eða bardagahróðurs fyrir
stórfeldum hugsjónum. En slíks
gerist engin þörf, til þess að
vel sé ort. Lengi má hlusta á
léttan og sínýjan nið gamal-
kunnra lækja, og í gömlum og
kunnum hyljum verður lengi
fólgin mergð af dýrlegum perl-
um. Kvæði Margrétar eru fyrst
og fremst ljóðræn, fögur og
smekkleg, svo að hvergi skeik-
ar. Hvergi leirburður — hann
sést þó víða, jafnvel hjá góð-
skáldum! — en heldur enginn
tröllaukinn skáldskapur.
Allar skáldkonur yrkja þul-
ur, og Margrét kann vel að
fara með það fagra brotasilfur.
„Sá ég, live hún blakaði,
bylti' sér og liió,
faðmaði kaldan kteininn,
fæddist og dó“
— báran í flæðarmálinu. Og í
Jólaþulu stendur:
„Hvergi sér á dökkan díl
dimm er nóttin þó“.
og
„Sói fer seint á fætur,
sofnar fyrir nón“.
„Haustkvöld“ byrjar svo:
„Horfinn er hann, sem ég unni,
hljóðnar söngur í runni,
húmljóð mér hvarfla á munni.
Rn seg þá mér, stjarna blá,
sástu ei vor?“
Margur hygg ég virði snort-
inn fyrir sér myndir skáldsins
úr hversdagslífinu. Af litlu
stúlkunni, sem „ ... heyrði ei
vorsins hljóm og hafði ekkert
mál“. Af því, er „... einn í
sorta gengur ... lítill, blindur
drengur", meðan „brosir sólin
bjarta“. Af Langa-Fúsa, og síð-
ast en ekki sízt af vökukon-
unni, en kvæðið um hana er
eitt, það bezta í bókinni.
A. Sigm.
Karlakór Hreppamanna
Það eru rúm 15 ár síðan að
ég heyrði í fyrsta sinn æfðan
söngflokk syngja. Það var
karlakór úr Reykjavík, sem
kom austur á Eyrarbakka og
söng þar í kirkjunni. — Þetta
atvik rifjaðist upp fyrir mér
síðastliðinn sunnudag (3. des.),
er karlakór Hreppamanna kom
hér niður eftir og söng á Eyr-
arbakka og Skeggjastöðum.
Hér er að vísu á margan hátt
ólíku saman að jafna.
Annarsvegar er lærður söng-
stjóri, með vel æfða söngmenn,
sem allir búa nálægt hver öðr-
um og hafa því hina beztu að-
stöðu til að iðka list sína. Hins-
vegar er sjálfmenntaður söng-
stjóri, sem hefir náð saman
hóp manna, sem búa dreifðir
um tvær stórar sveitir, oghafa
því mjög slæma aðstöðu til
þess að koma saman til æf-
inga, og eru auk þess allir
störfum hlaðnir við heimili sín.
En þrátt fyrir þessa ósambær-i-
legu aðstöðu var munurinn á
söngnum ekki eins mikill og
búast mátti við. Að vísu get
ég ekki dæmt um söng, nema
sem leikmaður í þeirri grein,
en að mínum dómi var söngur
þeirra Hreppamanna góður, og
sum lögin ágæt. Var auðheyrt,
að söngmennirnir skildu vel
það, sem þeir voru að syngja
og höfðu lagt sig fram að
syngja eftir efninu. Á söng-
skránni voru 11 lög, eftir ýmsa
höfunda, en bezt tókst Vöggu-
vísa eftir Mozart og Vársáng
eftir Frieberg. En auk þess
sungu fjórir úr kórnum nokk-
ur aukalög. Sungu þeir létt og
lipurt, og var auðheyrt, að þar
voru kraftar, sem með góðri
æfingu gætu orðið hlutgengir
í hvaða kór, sem væri.
Söngstjóri Hreppakórsins er
Sigurður Ágústsson frá Birt-
ingaholti. Er það í rauninni
undravert hvað honum hefir
tekizt að gera úr þessum
dreifðu kröftum á tiltölulega
stuttum tíma. Það eru um
fimm ár síðan hann byrjaði að
æfa söng þar uppfrá. Hefir
hann auðsjáanlega lagt mikla
vinnu í það, og er að ^upplagi
mjög sönghneigður.
Þessar línur ber ekki að
skoða sem neinn dóm um söng
þeirra Hreppamanna. Ég vildi
aðeins benda á hve þarft verk
þessir menn eru að vinna. Það
er oft kvartað yfir því, að líf-
ið í sveitunum sé tilbreyting-
arlítið, og erfitt að halda uppi
góðum og hollum skemmtun-
um. Það starf, sem hér er
unnið, miðar alveg sérstaklega
að því, að auka holla gleði, og
efla samstarf og félagsanda.
Væri vel farið ef menn í öðr-
um byggðarlögum tækju sér
þennan flokk til fyrirmyndar.
Og við Flóamenn þökkum
Ilreppakórnum fyrir komuna,
og vonum að við fáum að
heyra til hans aftur áður en
langt líður. I. Þ.
virðist gefa góða raun. Heitir
það Tetraklorholefni og er
vökvi, sem gefinn er inn í
hylkjum, er leysast sundur,
þegar þau koma niður í vinstr-
ina 1 sauðkindinni. Eru 5 hylki
hæfilegur skammtur handa
fullorðinni kind, en 4 hylki
handa lambinu.
Tetraklorholefnið geta menn
pantað beint frá Rannsóknar-
stofu háskólans. A.