Nýja dagblaðið - 15.02.1934, Qupperneq 2

2
N Ý 3 A
DACrBIiAÐIÐ
Sápuverksmiðjan SJ ÖFN
* Akureyri
►
►
Framleiðir allskonar hreinlætisvörur:
Handsápnr:
Möndlusápa.
Pálmasápa.
Rósarsápa.
Baðsápa.
Skósverta.
Þvottasápur:
Sólarsárpa.
Blámaaápa.
Eldhússápa.
Kristallsápa.
G-ljávax.
Reynið Sjafnarvörur og þá munið þér nota þær ávalt síðan, og sannfærast um ágæti ís-
lenzkrar framíeiðslu. Sjafnarvörur fást hjá öllum kaupfélögum og kaupmönnum landsins.
í heildsölu hjá oss og beínt frá verksmiðjunni á Akureyri.

Samband ísl. samvinnufélaga.
Alríkisstefnan
eftir Ingyar Sigurðsson.
„Pólitískur verður kærleikurinn ekki, nema
hann gagnsýri alla heimspólitíkina, verði
aðalgrundvöllur hennar, og allar aðrar
stefnur, sem eigi vilja á honum byggja,
verði niður bældar, með góðu eða hörðu".
Skemmtikyöld
Sungnar, leiknar og kveðnar verða spennandi ástar-
söngvar, gamanvísui-, eftirhermusöngvar og tækifærisvísnr
í kvðid 15. febr. kl. 9 í Varðarhúsínu.
Aðgöngumiöar seidir þar á 1 krónu.
Ný bók
Bréf Jóns Sigurðssonar
Nýtt safn.
Gefin út af Bókadeild Menningarsjóðs. XXXVIh-334 bls. í
stóru broti. Verð 10 kr. ób.
þorleifur H. Bjarnason, yfirkennari, hefir geíið út þetta nýja safn
af bréfum Jóns Sigurðssonar, eins og hið fyrra, er kom út á altlaraf-
mæli hans. Er þetta saín eigi síður merkilegt en hið fyrra. Bréfin eru
alls 130, flest til Eiríks Magnússonar í Gambridge og hafa engin þeirra
hirzt áður. pað gefur og bókinni gildi, að útgef. hefir látið prenta
framan við safnið nokkurar minnisgreinar, sem hann hefir átt í
fórum sínum, þar sem ýmsir samtíðarmenn Jóns Sigurðssonar lýsa
honum, og birta stuttorðar endurminningar um hann. Loks hefir
útgefandi ritað ítarlegar skýringar við hvert bréf, alls um 100 bls.,
sem gefa þeim enn meira gildi fyrir nútímann.
Bókin fæst hjá bóksölum. Aðalútsala hjá:
IM'ltmiiH
Hötum tengið afar iullkomna
vél til að grafa nöin
á sjálíblekunga og skrifblýanta.
Bezta tryggingin fyrir því, að þér fáið sjálfblekung
yðar aftur, ef hann týnist, er að hann sé merktur.
Kostar aðeins kr. 1.50 að grafa fullt nafn. (Jkeypis á
sjálfblekunga sem kaupast hjá oss.
Öllum
sem halda samkomur, er nauð-
synlegt að láta Nýja dagbl.
vita um >að. „í dag“-dálk
blaðsins líta allir til að vita
hvað helzt er til skemmtunar
þann og þann daginn.
5 mínútna
þingið í Berlín
sem afnam sjálfstæði hinna
þýzku „landa“ á ársafmæii
Hitlerstjórnarinnar.
Löngum hefir barátta ýmsra
áhrifamikilla þýzka stjórnmála-
manna snúizt um það, að gera
allt Þýzkaland að einu, sterku
ríki. Allt starf Bismark miðaði
í þá átt. Honum tókst að
áorka miklu m. a. því, að koma
á keisaradæminu þýzka. En
Þýzkaland hélt samt áfram að
vera bútað niður í mörg smá-
riki, sem hvert hafði að meira
eða minna leyti sjálfstjórn, svo
naumast var hægt að telja
Þýzkaland sem ríki, heldur
ríkjasamband. Við stofnun lýð-
veldisins urðu heldur ekki á
þessu neinar breytingar.
Valdadraumar Hitlers hafa
auk annars verið þeir, að leggja
þetta ' smáríkjafyrirkomulag
niður og draga öll völdin í
Þýzkalandi í hendur einnar
stjórnar. Eftir að hann komst
til valda lá því beint við, að
hann reyndi að koma þessu í
iramkvæmd.
Á afmæli stjórnar sinnar 30.
f. m. lét hann þingið sam-
þykkja lögin um hið nýja fyr-
irkomulag. Þingfundurinn stóð
í fimm mínútur. Hitler leyfir
ekki rökræður.
Það sem lögin ákveða, er að
þing smáríkjanna skulu lögð
niður, sömuleiðis æðsti dóm-
stóll þeirra og verði vald þeirra
fært í hendur ríkisstj ómarinn-
ar. Ýmisleg ákvæði fleiri eru í
lögunum, sem auka valdsvið
rí kisst j ómarinnar.
Margir höfðu búizt við að
Ilitler myndi gera meiri breyt-
ingar, þar sem ríkjaskiptingin
heldur sér enn og niðurlagning
þingræðisins er aðeins bein af-
leiðing af ríkjandi stjórnarfari.
En gamlar venjur eru sterkar
og Hindenburg andvígur frek-
ari breytingum. Fyrir þessu
hefir Hitler beygt sig og því !
slegið af kröfunum.
Bókmenntir — iþróttir — listir
Um iþróttir.
(Bi-ot úr grein úr Arsriti
Laugaskóla, .eftir þorgeir
Sveinbjarnarsoa, íþróttakenn-
ara).
— Iþróttir og andleg menn-
ing stendur í nánu sambandi
hvað við annað. Vakandi í-
þróttalíf samíara ómenningu
þekkist ekki fremur en það
gagnstæða. Má nefna t. d.
blómaöld Grikkja, þar sem vís-
indi, listir og íþróttir héldust í
hendur og sköpuðu heilli og
sterkari menn en nokkur önn-
ur þjóð hefir haft á að skipa.
Einnig má nefna blómaöld ís-
lendinga, þegar íslendingar
voru hraustastir allra og báru
af um íþróttir. Þá voru þeir
líka sjáltum sér ráðandi, og
það sem meira var, þeir voru
þá margir hverjir sannorðir og
heilhuga drengskaparmenn.
Ég ætla mér ekki að syngja
íþróttum meira lof en þær eiga
skiliö. Veit ég vel, að þótt lík-
amlegum þroska sé náð, þá er
síður en svo víst, að andlegt
samræmi sé íengið. Til þess
eru ljós dæmi. íþróttamaðurinn
getur verið nautheimskur og
tuddamenni. „Lengi er Guð að
skapa mann“. Þótt íþróttir séu
iðkaðar og störf stunduð, þá
getur það allt verið unnið fyr-
ir gíg. Alliliða þroskun krefst
alhliða æfingar. Eins og allir
vöðvar líkamans verða að æf-
ast jafnt eins verða hugur og
hönd að vinna saman. Sagt er
að þá vanti ílest, sem eiga
mest. Slíkt orðtak verður að
gera ósatt.
Það gildii- ekki einu, hvernig
íþróttir eru stundaðar og með
livaða hug. Fjöldi manna æfir
sig einhliða. Stundar íþrótur
til kappleikja eingöngu og kepp-
ir til meta. Oft næst glæsileg-
ur árangur af þeirri æfingu,
en að öðru leyti getur slíkt
verið háskalegt. Einhver hluti
líkamans er þjálfaður úr hófi
fram, vöðvarnir afskræmast og
íþróttin hefir ekki fengið að
inna af hendi eitt æðsta hlut-
verk sitt: að fegra manninn.
Eins er þar skammur áfanginn
til alþjálfunar. Sá sem stundar
íþróttir af lítilli forsjálni,
strandar á því skerinu, taug-
ar hans bila fyr eða síðar. í
biluðum taugum koma skírt
íram veilur íþróttamannsins.
Á undan kapprauninni er hann
í vígahug eins og rándýrið,
sem býr sig til að stökkva á
bráð sína. Taugar hans spenn-
ast harðar en þær hafa þol
til. Hann lamast meðan leikur-
inn stendur, en titrar eins og
hrísla á eftir. Ilann fær í sig
styrk berserksins, en um leið
afleiðingar hamfara hans. Þar
endurtekur sig sagan um ber-
serki Víga-Styrs, sem ruddu ó-
fært hraunið, tóku sér svo bað,
en féllu á blautri húðinni, sem
breidd var á kerbarminn. Þann-
ig fer mörgum, sem iðka í-
þróttir. Þeir baða sig í volgri
laug sigurhróssins, en veilur í
skapgerð þeirra vega að þeim
og þeir falla fyrir aldur fram
J1 með bilað hjarta og bilaða’r
! taugar. 1 íþróttum eigum vio
ekki að keppa eftir að ala upp
neina berserki, sem gera furðu-
verk. Við eigum að vera menn
og ekki tröll. Að hvaða gagni
kæmi það þjóðinni í heild, þótt
hún eignaðist nokkra afburða-
menn á sviði íþrótta, ef allur
fjöldinn vsgri líkamlega van-
þroska. Sá, sem náð hefir al-
hliða þroska, er bezt til starfs
fallinn. Við eigum að verða
menn með fullkomnu samræmi
sálar og líkama, jaínvígir til
andlegrar og lílcamlegrar iðju.
Ekki ómennsk vera, sem fer
hamförum, heldur maður, sem
lætur íþróttina koma fram í
öllu lífi sínu og starfi, maður,
sem sýnir, að hann er í þrótti
í samræmi við byggingu sína
og' útlit, sýnir að hann hefir
vöðva sína tamda til starfs
og hug sinn taminrí til að
stjórna þeim.
Er ekki óþarft að taka þettn
fram, jafn augljóst mál? Nei,
ekki mun af veita. Um íþróttir
er það almenn skoðun, að þær
séu þeim einum nauðsynlegar,
sem ekki stunda líkamlega
vinnu, svo sem skrifstofumönn-
um, embættismönnum og kaup-
mönnum. Þær eigi að koma i
stað likamlegu vinnunnar, hlut-
Verk þeirra sé það og ekki ann-
En þetta er rangt. Lífsbarátta
þeirra, sem erfiðisvinnu stunda,
er svo hörð, að þeir þurfa alls
með, eigi þeir að standast hana.
Starfið er sjaldan íþrótt, vegna
þess að það er einhliða. Vinn-
an setur ófögur merki á mann-
inn. Hvernig starfa menn? Því
er ílj ótsvarað: Menn starfa
bognir. Smalinn gengur bog-
inn. Sláttumaðurinn stendur á-
lútur við orfið. Smiðurinn sag-
ar og heflar með bogið bak.
Menn vinna bognir og verða
bognir.
Er það fallegt að vera bog-
inn? Það mætti spyrja stúlk-
urnar: Er sveinninn, sem vak-
ir í huga ykkar lotinn í baki
og' krepptur í knjám. Er feg-
urðarhugmynd ykkar svo illa
farin, bezti draumur ykkar svo
lágur orðinn?
Er gott að vera boginn? Því
geta þeir bezt svarað, sem
borið hafa sinn bagga á lotn-
um herðum langa æfi. Þeir vita
hvað giktin er. Hvar kemur
giktin helzt ? I bakið, svara
menn. Menn starfa bognir og
rétta sig sjaldan eða aldrei til
fulls. í líkamanum er fjöldi
vöðva. Þeir þurfa að starfa til
þess að geta lifað. En þeir eru
ekki eins og vélin, sem slitnar
við notkunina, heldur er þeim
styrkur að henni og hreyfingin
nauðsynleg.
Er það hollt að vera bog-
inn ? Komið á spítalana og
heilsuhælin og sjáið alla þá,
sem eru þar með innfallin
brjóst. Einhliða starf, afmynd-
aður líkami, er bezti gróðrar-
reiturinn fyrir berkla.
En er þá nauðsynlegt að
vera boginn? í fljótu bragði
mætti svo virðast. Þegar litið
er á alla þá menn, karla og
Framh. á 4. síðu.