Nýja dagblaðið - 01.04.1934, Blaðsíða 1

NYJA DAGBIAÐIÐ
2. ár.
ByiaMESFsaw^^
I dag- vil ég reyna að tala I
við ykkur um mann.
I hönd hans hefi ég aldrei |
tekið, og eigi heldur hefi ég
horft í augu hans. Við hlið
hans hefi ég ekki staðið, og
ekki hefi ég í návist hans hrif-
izt af kærleik hans eða kappi
baráttu hans.Ég hefi ekki heyrt
vonina eða kvíðann í andar-
drætti hans. Ég hefi hvorki séð ;
ijóma fagnaðarins né heldur ■
sorgina og kvölina í svip hans. !
En yfir margar aldir hafa orð ■
hans til mín borizt, og ég hefi |
skilið, að hann er bróðir minn. .
Ég hefi skilið, að hann hefir |
fagnað eins og ég hefi fagnað, ;
grátið eins og ég hefi grátið,
byrgt inni harm sinn og raun
eins og ég. Eftir hundruð ára
eru orðin, sem hann skrifaði í
sandinn, guðspjall gleði okkar
og sorga, þáttur af sjálfum
okkur, eins og þau orð, er við
skrifum í sandinn, verða guð-
spjall komandi kynslóða og
þáttur í þeirra gleði og sorg.
Rödd hans hefi ég aldrei
heyrt. En frá þeim orðum hans
er löngu horfnir menn geymdu
okkur, andar meiri fögnuði en
orðum annara manna, því að
hann sá ljómann yfir iífinu
skýrar en allar aðrir menn:
„Sælir eru fátækir, því að
þeirra er himnaríki.
Sælir eru syrgjendur, því að
þeir munu huggaðir verða.
Sælir eru hógværir, því að
þeir munu landið erfa.
Sælir eru þeir, sem hungrar
og þyrstir eftir réttlætinu, því
að þeir munu saddir verða.
Sælir eru miskunnsamir, því
að þeim mun miskunnað verða.
Sælir eru hreinhjartaðir, því
að þeir munu guð sjá.
Sælir eru friðflytj endur, því
að þeir munu guðs synir kallað-
ir verða.
Sælir eru þeir, sem ofsóttir
verða fyrir réttlætis sakir, því
að þeirra er himnaríki. Sælir
eru þér, þá er menn atyrða yð-
ur og ofsækja og tala ljúgandi
allt illt um yður mín vegna.
Verið glaðir og fagnið, því að
laun yðar eru mikil í himnin-
um.
----------Þér eruð salt jarð-
ar.------Þér eruð Ijós heims-
ins, borg er stendur uppi á
fjalli fær ekki dulizt. Ekki
kveikja menn heldur ljós og
setja það undir mæliker, held-
ur á ljósastikuna, — og þá
lýsir það öllum, sem eru í hús-
inu----------
Enn getur þessi fögnuður
hans snortið okkur eins og
ilmur frá nýlaufguðum skógi,
og enn getur hann orðið okkar
fögnuður, þegar vorblærinn
andar um okkur. Enn getur
ljóminn, sem var í augum hans
íyrir 19 öldum brugðið birtu
yfir alla jörð og allt líf. Enn
getur neisti af kærleik hans
tendrað okkar kærleik og bar-
Reykjavík, á páskadaginn 1934.

M A Ð U R
átta hans hrifið okkur til nýrr-
ar heilagrar baráttu. Enn get-
ur bjarmi af von hans gefið
okkur nýja von og nýtt líf, og
kvíði hans orðið okkar kvíði.
Enn getur sorg hans og kvöl
dýpkað skilning okkar á rökum
lífs og dauða. Því að hann er
bróðir minn og bróðir þinn og
bróðir systur minnar og systur
þinnar.
Hann át og drakk með öðr-
um mönnum og hann skildi þá.
Fögnuð þeirra þekkti hann af
eigin þraut. En þó var kross
þeirra og þyrnikóróna léttari
en hans, af því að þeir höfðu
séð minna af ljóma jarðarinn-
ar og himinsins heldur en
hann. Freistingar þeirra og
fall skildi hann. Að baki átti
hann reynslu og raunasögu
hins vaknandi afreksmanns.
Frá því hefir okkur aðeins ver-
ið sagt í líkingu: í 40 daga og
40 nætur hafði hann fastað úti
á eyðimörkinni og barizt við
freistarann í sinni eigin sál,
freistarann, sem bauð honum í
hungri hans eftir brauði að lifa
á brauði einu saman, freistar-
ann, sem vildi kenna honum
að trúa með lokuðum augum
og freista guðs síns á þakbrún
musterisins í borginni helgu í
stað þess að taka kross sinn
viljandi og bera hann á veik-
um' herðum meðal veikra
manna og fyrir veika menn, og
freistarann, sem hét honum
valdi og munaði harðstjórans
og fánýtum sýndarsigrum, ef
hann vildi afsala sér kærleik-
anum til veikra bræðra sinna
og þeim konungdómi, er hann
dreymdi um og honum bar.
Og -af því að hann skildi
freistingar og fall annara
manna af eigin raun, sá hann
og dýrð lífs þeirra um leið og
hann sá ósigra þeirra. Sínar
fallegustu sögur sagði hann
um tapaðan sauð og týndan
pening og glataðan son. Og
hann trúði því, að hver verka-
maður í víngarði föður hans á
himnum fengi sinn denar, þó
að hann hefði ekki komið fyrr
en á 11. stundu til vinnu sinn-
ar. Bersyndugri konu fyrirgaf
hann, og hann blessaði hana,
af því að hún elskaði mikið.
I-Iann samneytti tollheimtu-
mönnum og syndurum, af því
að þeir, sem sjúkir voru,
þurftu læknis með, og hann
var eigi kominn til að kalla
réttláta heldur syndara. Þó að
bræður hans og systur biðu ó-
sigra á ósigra ofan, örvænti
hann ekki um þau, fyrr en allri
baráttu hlaut að vera lokið:
„Maður nokkur átti fíkjutré
gróðursett í víngarði sínum.
Og hann kom og leitaði ávaxta
á því og fann ekki. Hann sagði
þá við víngarðsmanninn: „Sjá,
nú hefi ég í þrjú ár komið og
leitað ávaxta á fíkjutré þessu
og ekki fundið. Högg þú það
upp! Iiversvegna á það einnig
að gjöra jörðina arðlausa?"
En víngarðsmaðurinn svaraði
og sagði við hann: „Herra, lát
það vera enn þetta árið, þar til
ég hefi grafið um það og bor-
ið að áburð, ef það skyldi bera
ávöxt framvegis. En verði það
ekki, þá heggur þú það upp“.
Víst er hann bróðir minn og
bróðir þinn í fögnuði sínum yf-
ir dýrð lífsins og í sigrinum,
sem í þraut hans er ofið. Og
hann er bróðir minn og bróðir
þinn í trúnni á guðsríkið, er
hann hugði að mundi gróa eins
og mustarðskorn, sem er
hverju sáðkorni smærra, en
verður að miklu tré, svo að
fuglar himinsins koma og
hreiðra sig í greinum þess.
Hann er þó fyrst og fremst
bróðir minn og bróðir þinn í
þrautinni, sem ofin er í sigur
hans og í ósigrinum, sem fylg-
ir konungdómi hans og upp-
risu, eins og skugginn fylgir
ljósinu. Og þrautin, sem ofin
er í sigur hans, og ósigurinn,
sem ofinn er í konungdóm hans,
er þyngri en þrautin í sigri
nokkurs annars manns, eins og
ljóminn í auga hans var meiri
en ljóminn í auga nokkurs ann_
ars rnanns.
Sagan hans er saga um bróð-
, ur minn og bróður þinn, æfin-
j týrið um manninn, uppreisn
I hans, baráttu hans, fall hans
! og sigur.
Þjóð hans átti forna sögu
um 40 ára þrautagöngu um
eyðimörk inn í fyrirheitið
land. Á þeirri þrautagöngu
hafði hún eignazt lögmál sitt.
Undir því lögmáli hafði hún
unnið sigi-a sína og undir því
lögmáli hafði hún öðlazt þrek
til að þola ósigra sína, herleið-
inguna til Babylon og margar
furðulegar þrautir aðrar. Enn
var hún á þrautagöngu um
eyðimörk, þar sem rómverskt
vald rétti henni steina í stað
þess brauðs, er hún þráði, að
Drottinn rétti henni með frjó-
sömum komstöngum. Og þó að
lögmálið væri eigi lengur heil-
ög eigind hennar, heldur miklu
fremur snið þeirra klæða, sem
hún bjó sig í, ekki lengur sátt-
málsörk hennar, brauð hennar
og vatn, heldur steinar, sem
var haglega raðað, þá trúði
hún því að það væri vegurinn,
sem guð hefði rutt henni inn í
fyrirheitna landið. Það var
einingarbandið í fylkingu
hennar. Hún trúði að það gæti
,veitt henni sigurinn og þrekið
til að þola ósigurinn.
Svo kom hann með trúna á
lífið en ekki lögnjálið, menn-
ina en ekki skipulagið, kær-
leikann en ekki regluna,
hjartalagið en ekki yfirvarpið.
I Og hann gat gefið blindum
1 sýn og daufum heyrn og dumb-
um mál, sjúka gat hann lækn-
að, og dauða gat hann látið
upp rísa. Honum fannst hann
vera sáðmaðurinn, sem breytti
eyðimörkinni í akur. Og á
stundum varð hann furðu
bjartsýnn: „Svo er um guðs-
ríki, sem maður kasti sæði á
jörðina og sofi og fari á fætur
nótt og dag, og sæðið grær
og vex, hann veit ekki með
hverjum hætti. Af sjálfri sér
ber jörðin ávöxt, fyrst stráið,
þá axið, þá fullt hveitikorn í
axinu“. Og þó að sumt sæðið
félli við götuna og fuglar him-
insins ætu það, og sumt í
grýtta jörð og skrælnaði, er sól
kom upp, sumt meðal þyrna,
er kæfðu það, þá „féll sumt í
góða jörð og bar ávöxt, sumt
hundraðfaldan, sumt sextug-
faldan, en sumt þrítugfaldan“.
Jafnvel þegar reynsla hans var
dapurlegust, trúði hann hik-
laust á draum sinn: „Líkt er
himnaríki manni, er sáði góðu
sæði 1 akur sinn. En meðan
fólkið svaf, kom óvinur hans
og sáði illgresi meðal hveitis-
ins og fór síðan burt. En er
grasið spratt og bar ávöxt, þá
kom og illgresið í ljós. Þá
komu þjónar húsbóndans og
sögðu við hann: „Herra, sáðir
þú ekki góðu sæði í akur þinn?
Hvaðan kemur honum þá ill-
gresi?“ En hann msélti við þá:
„Þetta hefir óvinveittur maður
gjört“. En þjónai'nir segja við
hann: „Viltu þá að vér förum
og tínum það?“ En hann seg-
ir: „Nei, svo að þér eigi, er
þér tínið illgresið, reytið hveit-
ið upp ásamt því —“.
Og forráðamenn þjóðar hans
dæmdu hann dauðasekan fyrir
það, að hann mundi brjóta
niður musteri þeirra, er með
höndum var gjört, og' á þrem
dögum reisa annað, er ekki
var með höndum gjörf. Er
hann sagðist ekki vera kominn
til að brjóta niður lögmálið,
heldur til að fullkomna það, þá
skildi hann það á allt annan
| veg en þeir. Helgi hvíldai’-
* dagsins rækti hann á annan
77. blað
veg en þeir. því að hann sagði,
að hvíldardagurinn varð til
mannsins vegna en ekki mað-
urinn vegna hvíldardagsins.
„Og hann gekk öðru sinni
inn í samkunduhúsið, og var
þar maður, er hafði visnaða
hönd. Og þeir höfðu gætur á
honum, hvort hann mundi
lækna hann á hvíldardegi, til
þess að þeir gætu kært hann.
Og hann segir við manninn, er
visnu höndina hafði: „Gakk
hér fram!“ Og hann segir við
þá: „Hvort er leyfilegt á hvíld-
ardegi gott að gjöra eða illt,
bjarga lífi eða deyða?“ En
þeir þögðu. Og hann renndi
augum yfir þá með reiði, angr-
aður yfir harðúð hjartna
þeirra og segir við manninn:
„Réttu fram hönd þína“. Og
hanh rétti hana fram og hönd
hans varð aítur heil“. Eins og
liann rækti boðorðið um helgi
hvíldardagsins með því að
lækna visna hönd bróður síns,
gera hana sterka og starfhæfa,
svo vildi hann, að rækt væru
öll önnur boðorð. Meðal bræðra
hans og systra skyldi ráða
kærleikur, lifanda líf, ekki
dauður bókstafur. Gegn dauða
lögmálsins reis hann með óg-
urlegu valdi: „Vei yður, fræði-
menn og Farisear, þér hræsn-
arar. Þér gjaldið tíund af
myntu, anis og kúmeni, og
skeytið eigi um það, sem mikil-
vægara er í lögmálinu: rétt-
vísina og miskunnsemina og
trúmennskuna. En þetta ber að
gjöra en hitt eigi ógjört að
láta. Þér blindir leiðtogar, sem
síið mýfluguna en svelgið úlf-
aldann. Vei yður, fræðimenn
og Farisear, þér hræsnarar.
Þér líkist kölkuðum gröfum,
sem að utan líta fagurlega út,
en eru að innan fullar af
dauðra manna beinum og
hverskonar óhreinindum. Þann-
ig sýnizt þér og hið ytra rétt-
látir fyrir mönnum, en hið
innra eruð þér fullir af hræsni
og lögmálsbrotum“. — Víst var
þetta að brjóta niður „must-
I erið, sem með höndum var
! gjört“, og reisa annað, sem
ekki var með höndum gjört.
Það var ekki undarlegt, að
andstæðingar hans dæmdu
hann dauðasekan, og það ok
j var bært. Hitt var miklu
þyngra, að þeir, sem hann
hafði læknað og reist upp frá
, dauðum, og þeir, sem hann
treysti bezt, brugðust honum
allir, er á reyndi. Jafnvel Sím-
on Pétur, bjargið, sem hann
ætlaði að reisa á musterið sitt,
guðsríkið, afneitaði honum
þrisvar, áður en haninn gól
tvisvar, þrautamorguninn, er
allt brast. Einn drakk hann
bikar þrauta sinna í botn.
Enn heyrum við í síðustu
orðum hans sárustu þraut
nokkurs manns: „Guð minn,
guð minn, hví hefir þú yfir-