Nýja dagblaðið - 02.05.1934, Qupperneq 3

1» Ý J A
DAGBLAÐIB
3
Vinnandi menn
og »blóðsugur«
I
NÝJA DAGBLAÐIÐ |
Útgefandi: „BlaÖaútgáfan h.f.“ |
Ritstjóri:
Gísli Guðmundsson,
Tjarnargötu 39 Sími 4245. I
Ritstjómarskrifstofur:
Laugav. 10. Símar 4373 og 2353. j
Afgr. og auglýsingaskrifstofa: |
Austurstræti 12. Sími 2323.
Áskriftargj. kr. 2,00 á máruiöi. |
í lausasölu 10 aura eint. j
PrentsmiÖjan Acta.
Islenzka vikaa
Á aS fara aS gera ís-
lenzku vikuna að pólitisk-
um kosningaundirbúningi
fyrir íhaldsmenn og
„bændaf lokksmenn“ ?
íslenzka vikan er nú liðin og'
hefir vafalaust orðið til gagns
á margan hátt. Enda hefir sú
viðleitni, sem þarna er um að
ræða, mætt almennri velvild a.
m. k. í orði, þótt hinsvegar sé
vitanlegt, að stórkaupmannalið-
ið, sem sumpart lifir á því að
flytja inn erlendar vörui-, sem
hægt er að framleiða innan-
lands, gýtur undir niðri hom-
auga til þessarar starfsemi.
En það er annað, sem hlýt-
ur að vekja alveg sérstaka
undrun og óánægju í þessu
sambandi. Og það er val sumra
þeirrá ræðumanna, sem und-
anfarið hafa verið til þess sett-
ir að tala í útvarpið af hálfu
„íslenzku vikunnar".
Þeir, sem flutt hafa þessi
svokölluðu „erindi íslenzku
vikunnar“, eru Þorsteinn
Briem, H. J. Hólmjám, Sig-
urður búnaðarmálastjóri, Gutt-
ormur Andrésson, Halldóra
Bjarnadóttir, Árni Friðriksson,
Eggert Claessen og Magnús
Jónsson „dósent“.
Við val tveggja þessara
manxia H. J. Hólmjárns og
Árna Friðrikssonar er ekkert
að athuga. Hvorugur þessara
manna er á neinn hátt líkleg-
ur til að nota ræðu við slíkt
tækifæri til framdráttar nein-
um pólitískum flokki.
Um hina mennina alla er það
að segja, að þeir eru yfirlýstir
flokksmenn og hafa komið
meira og meira fram í stjórn-
málum. Við því væri þó heldur
ekkert að segja, ef þess hefði
þá jafnframt verið gætt, að
ræðumenn þessir væru nokkuð
jafnt af öllum flokkum. En svo
er ekki, því að hér er eingöngu
um íhaldsmenn og „bænda-
flokksmenn" að ræða. Þeir ein-
ir fá að flytja „erindi íslenzku
vikunnar" í útvarpið. Og þar á
meðal eru svo menn eins og
Eggert Claessen og Magnús
Jónsson „dósent“.
Það er þó ekki svo, að endi-
lega hafi verið nauðsynlegt að
fá þessa menn, af því að ekki
hafi verið aðrir fáanlegir.
Framkvæmdastjóri Eimskipa-
félagsins hefði áreiðanlega fullt
eins vel ^etað gert grein fyrir
starfi þess félags og Eggert
Claessen. Og hvaða sérstaka
eiginleika eða þekkingu ætli
Magnús prestakennari hafi tii
Fyrir nokkuru síðan heyrði
ég einn af helztu menntamönn-
um þjóðarinnar segja: „Hér á
landi eiga að vera tveir flokk-
ar. t öðrum eiga að vera þeir,
sem vinna, en í hinum eiga að
vera þeir, sem ekki vinna, en
lifa á vinnu annara, án þess að
heilsuleysi, æska eða elli sé
þess valdandi. Þessi síðari
flokkur ætti að heita blóðsugu-
flokkurinn og bæri honum eftir
tolksfjölda sínum að hafa tvo
þingmenn á Alþingi, annan fyr.
ir Reykjavík, en hinn fyrir allt
landið utan Reykjavíkur“.
Síðan hefi ég oft hugleitt
þetta og finn að mikið er til í
þessu hjá menntamanninum.
Þó þekki ég margt gott fólk, er
fylgir þeim flokki, sem ískyggi-
lega mikið er stjórnað af þeim
fámenna hóp, sem aldrei gerir
svo að segja nokkurt þarft
verk.
En það vinnandi fólk er nú
styðui- slíkan flokk gerir það
ekki þegar það hefir fengið
skilning á, að það á enga sam-
leið með þeim, er lifa af svik-
um, prettum, margskonar
óreiðu og yfirgangi, en þó
eyðslu- og óhófslífi.
Vinnandi fólkið á miklu
meiri samleið en flestum finnst
fljótt á litið og það sjálft ger-
ir sér grein fyrir. Bóndinn,
s j ómað urinn, daglaunamaður-
inn, skrifstofumaðurinn, lækn-
irinn, kennarinn o. s. frv., eiga
í raun og veru samleið. Bónd-
inn er verkamaður, sem. vinn-
ur verðmætin úr skauti jarð-
arinnar, fiskimaðurinn er
verkamaður, sem vinnur auðæfi
úr hafdjúpunum, daglauna-
maðurinn er verkamaður, sem
vinnur langoftast að því að
koma vörum landbóndans eða
sjómannsins áleiðis til neytand-
ans eða umbreyta vörunum í
verðmætara ástand. Og svona
er það með alla sem vinna að
góðum störfum, að verk þeirra
eru nauðsynleg fyrir heildina.
Öllum þessum stéttum er hags-
munamál, að þær allar hafi
sem bezta afkomu. Hafi dag-
að tala um verzlunarmál. Það
er vitanlega stórhneyksli út af
fyrir sig að velja hann til að
flytja fræðandi erindi um slíkt,
þegar nóg er hér til af verzl-
unarfróðum mönnum og hag-
fræðingum. Og hversvegna
mátti ekki fá Metúsalem Stef-
ánsson til að flytja erindi um
Búnaðarfélagið. Hann er bún-
aðarmálastjóri alveg eins og
Sigurður og engu minna þekkt-
ur maður. En hann er ekki
frambjóðandi fyrir „bænda-
flokkinn“!
Ýmislegt fleira mætti um
þetta segja. T. d. var samvinnu.
félögunum, sem eru þó einn
stærsti iðnrekandi landsins,
alls ekki boðið að leggja þaraa
til ræðumann.
Nýja dagblaðið hefir snúið
launamaðurinn í bæjunum gott
kaup og nóga atvinnu, getur
hann keypt meira. af vörum
bændanna og sjómaimanna og
með hærra verði. Sé velmegun
í sveitunum, geta bændumir
greitt beti-a kaup og þá þyrpist
lika minna af sveitabúum til
kaupstaðanna, til að taka at-
vinnuna frá þeim, sem þar
búa, bæði daglaunamönnum og
sjómönnum.
V elgengni kauptúnanna er
hagur sveitanna og velgengni
sveitanna er hagur kauptún-
anná. Og eigi þetta land að
ræktast og byggjast áfram,
þurfa helzt að myndast þorp
uppi í landinu, þar sem bezt
eru skilyrðin til ræktunar, raf-
orku og jarðhita. Það er líka
auðvelt að mynda þar blóm-
legar byggðir, læri hið vinn-
andi fólk að vinna saman að
ræktun, iðnaði og öðru því er
framtíðin krefst mest.
En til þess að eitthvað sé
hægt að gera, má ekki láta
mikið af uppskeru hinna vinn-
andi manna fara til þeirra, sem
aldrei vinna neitt nýtilegt
starf og sem ættu þess vegna
að vera í andstöðuflokki, þ. e.
, ,blóðsuguflokknum“.
Bændur, sjómenn, iðnaðar-
og daglaunamenn gætu lifað
hér á landi góðu lífi margfallt
fleiri en nú, en >á er fyrsta
og stærsta skilyrðið fyrir þess-
ar stéttir, að vinna saman og
hjálpa hver annari. Það er
neyð fyrir vinnandi menn t. d.
að láta sína verstu andstæð-
inga taka með vöxtum, verð-
hækkun, verzlun o. fl. þetta
20—50 aura af hverju krónu-
virði, er þeir afla með erfiði
sínu. Við það verða þeir fá-
tækari, en yfirdrottnararnir
(„blóðsugurnar“)fleiri og vold-
ugri. Það er eyðilegging fyrir
bændur, sjómenn og verka-
menn, að launa beint og óbeint
fjölda af andstæðingum sínum
margföldum launum, saman-
borið við þá er vinna erfiðis-
vinnu eða önnur nauðsynleg
störf, og það ekki ósjaldan
sér til formanns útvarpsráðs,
og spurt hann, hver hafi valið
ræðumennina. Hann gaf þau
svör, að val þeirra væri út-
varpsráðinu algerlega óviðkom-
and. Þeir væru valdir af fram-
kvæmdanefnd ísl. vikunnar.
Ræða Magnúsar Jónssonar,
sú er hann flutti á sunnudags-
kvöldið, mun verða síðar tek-
in til athugunar. Og fram-
kvæmdanefnd ísl. vikunnar má
vita það, að verkumi hennar í
þessu sambandi mun verða
veitt nánari athygli framvegis,
úr því að hún veigraði sér einu
sinni ekki við að velja þennan
ræðumann, sem þekktur var
orðinn að því í sambandi við
„útvarpsnotenda“ umræðumar,
að misnota trúnað útvarpsráða
í pólitískum tilgangi.
fyrir lítið og lélegt verk.
Og það er grátlegt, þegar
mesjtu landeyðumar, sem aldrei
hafa unnið nýtilegt starf,
njóta hæstu launanna og mestu
lífsþægindanna, oft aðeins fyr-
ir að reita af fátækuni heiðar-
legum mönnum, sem nenna að
vinnu síðustu möguleikana
fyrir að framfleyta sér og sín-
um nánustu.
En mest er þetta hinu vinn-
andi fólki að kenna, sundr-
ung þess, deyfð og skiln-
ingsleysi. Það má oftast bú-
ast við, að þeir, sem aðstöð-
una hafa betri og peningaráðin
meiri, auki við sitt á kostnað
annara. Er þeim líka nokkur
vorkunn og ber ekki að ásaka
þá eina heldur jafnvel hina öllu
meir, sem láta rýja sig.
Allir þurfa og eiga að hafa
vel nóg fyrir sig og sína. En
það er á valdi hinna vinnandi
manna, að láta ekki andstæð-
ingana hafa þar langt fram-
yfir. Farsælast er að allir þurfi
að vinna og hafi sem jöfnust
lífskjör; aðeins dálítið betri,
sá sem er duglegur og ráðdeild-
arsamur, því honum ber auð-
vitað meiri laun en ónytjungn-
um fyrirhyggjulausa.
Nú eru kosningar í nánd.
Aldrei fyrri hefir verið barizt
um það jafn greinilega, hvort
að flokkur sá, er „blóðsugurn-
ar“ hafa illu heilli náð aðal-
ráðum í, á að verða hér ráð-
andi framvegis.
Nú sem fyr lítur út fyrir að
vinnandi fólkið ætli að verða
sundrað í marga flokka og ber-
ist þar á banaspjótum. Við það
myndast möguleikar fyrir þá
að ráða í þjóðfélaginu, sem
menntamaðurinn taldi að bæri
tvö þingsæti. Og takist þeim
það, má segja, að íslands ó-
hamingju verði allt að vopni.
Því áður en langt líður hlýt-
ur það að leiða til byltingar
eða upplausnar í þjóðfélaginu,
eymdar og sennilega ánauðar
útlends valds.
Þrátt fyrir það, sem skilur
hina vinnandi menn landsins í
aðferðum og öðru, ætti þeim
að vera ljóst, að afkoma þeirra
verður aldrei góð fyrri en þeir
ráða sjálfir yfir' tækjum þeim,
sem þeir þurfa að nota sér til
framfærslu til sjávar og sveita.
Aldrei fyrri en þeir læra að
vinna saman og koma skipulag-
inu á framleiðslu og viðskipt-
um í viðunandi lag. Aldrei
fyrri en bændur, sjómenn, iðn-
aðarmenn, daglaunamenn og
aðrir er vinna að nauðsynleg-
um störfum, skilja, að góð af-
koma einnar vinnustéttarinnar
er hagur hinnar.
En þegar sá sldlningur vinn-
andi mannanna er fenginn og
þeir hafa lært að vinna saman,
hverfa „blóðsugurnar“ baráttu-
lítið af sjálfu sér og þeim
hættir að bera með réttu tvö
þingsæti vegna fjölmennis síns
— og því síður að þeim takist
þá að hafa völdin í mannflesta
stjórnmálaflokknum. V. G.
Efnalaugin Liiidin,
Frakkastíg 16, Reykjavík. Sími 2256
Kemisk hreinsun á karlmannafatnaði kr. 7,50. —
Stórkostleg verðlækkun á kemiskri hreinsun á
kvenkjólum og kvenfatnaði, t. d. áður 5—6 kr., en
nú 4—5 kr. — Hattar hreinsaðir og gerðir sem
nýir. — Nýtízku-vélar, áhöld og aðferðir.
Alls konar fataviðgerðir eru léystar a'f hendi fljótt
og v«l--Sími; 2256.