Nýja dagblaðið - 04.05.1934, Qupperneq 3

M ♦ 3 A
DAOBLAÐIB
3
NÝJADAGBLAÐIÐ|
Útgefandi: „BlaðaútgAfan h.f.“ |
Ritstjóri:
Gísli Guðmundsson,
Tjarnargötu 39 Sími 4245. jj
Ritstjómarskrifstofur:
Laugav. 10. Símar 4373 og 2353. j
Afgr. og auglýsingaskrifstofa: |
Austurstrœti 12. Sími 2323. j
Áskriftargj. kr. 2,00 A mAnuði. |
í lausasölu 10 aura oint. |
Prentsmiðjan Acta. |
Róðrarkarlar
íhaldsins
Af öllum þeim blaðasæg,
sem íhaldið hefir gefið út und-
anfarið, er Vísir að áliti flestra
ómerkilegast. Úti um byggðir
landsins er það blað hvergi
lesið og yfirleitt naumast af
nokkrum öðrum en fáeinum
kaupmannafjölskyldum í Rvík.
Samt lætur blað þetta mál-
afni sveitanna noklcuð til sín
taka. Ekkert íslenzkt blað hef-
ir verið né er málefnum þeirra
jafn fjandsamlegt. Svo að
segja; hvert eitt umbótamál,
sem snertir menningu hinna
dreyfðu byggða, hefir Vísir af-
flutt, hætt þá, sem fyrir um-
bótunum stóðu, talið eftir
hvern eyri, sem til þeirra var
varið og látið í ljós megnustu
fyrirlitningu á flestum eða öll-
um áhugamálum samvinnu-
manna í landinu.
Alkunn er tilraun þeirra Vís-
ismanna til þess að æsa Reyk-
víkinga gegn framleiðendum
austanfjalls. Hefir fjandskapur
eins flokks aldrei komið berar
í ljós gegn velferð bænda og
hagsmunum sveitanna, en er.
íbúar höfuðstaðarins voru eggj
aðir á það, að hætta viðskift-
um yið vöruframleiðendur á
Suðurlandsundirlendinu. Og
þessar tiltektir íhaldsins
spruttu af því, að fulltrúar
þessara héraða voru samvinnu-
og Framsóknarmenn. Og Jak.
Möller, sem að þessu stóð m. a.
hefir um tíu ára skeið tekið
röskar 16 þúsund krónur á
ári af alþjóðarfé sér til fram-
færslu, fé, sem íbúar þessara
sveita höfðu lagt til að sínum
hluta.
En ekkert af þessu er neitt
fjarri því sem búast mátti við
af auvirðilegustu mönnum
íhaldsflökksins.
Þessar staðreyndir um hug
og breytni íhaldsins í garð sam.
vinnumálanna hafa skapað þá
maklegu og almennu lítilsvirð-
ingu, sem Vísir á hvarvetna að
mæta. Nærri má þá geta,
hverra heilla má af þeimi mönn-
um vænta fyrir samvinnumál
landsmanna, sem Vísir eggjar
lögeggjan fram til þess að leita
eftir fylgi hjá bændum og
samvinnumönnum.
Sjálfum er Vísi kunnugt um
gengisleysi sitt, þessvegna er
reynt að efla upp flugumenn,
er líklegri væru til sundrungar
innan kjósenda Framsóknar
flokksins.
Og þeir, seni brýndir eru af
mestu kappi og stöðugast eru
, ,bændaflokks“-mennimir.
Blöð íhaldsins eru þrálát við
Óstjórn Magnúsar Guðmundssonar
Togaramir skafa bátamiðin, en nærri 700 þús-
undum króna er fleygt í gersamlega bráðónýta
landhelgisgæzlu árið 1933.
Hver gæzlumánuður, sem árið 1930 kosiaði
rúmlega 1S þús. kr. kostar nú 36 þús. kr.
aðinum í hlutfalli við gæzlu-
tíma síðustu 4 ár, verður þessi:
1930:
Gæzlumánuðir*) 28.
Kostnaður kr. 524,534,54.
Kostnaður á gæzlumánuð kr.
18,733,38.
1931:
Gæzlumánuðir 36.
Kostnaður kr. 749,492,24.
Kostnaður á gæzlumánuð kr.
20,819,23.
1932:
Gæzlumánuðir 16.
Kostnaður kr. 565,884,38.
Kostnaður á gæzlumánuð kr.
35,367,77.
Eins og margsinnis er búið
að taka fram hér í blaðinu og
bezt má sjá á vitnisburðum
þeim, sem hér birtast hefir
landhelgisgæzlan á árinu 1933
— og raunar allan tímann síðan
Magnús Guðmundsson tók við
dómsmálastjórn — verið svo
stórhneykslanleg, að til vand-
ræða hefir horft. Hafa um þetta
borizt sívaxandi kvartanir sjó-
rnanna og útgerðarmanna
hvaðanæfa á landinu. í þeim
landshlutum, þar sem bátaút-
vegur er aðal lífsbjörg manna,
skapar þetta ástand tilfinnan-
legan fjárhagslegan skaða bæði
í aflatjóni og missi veiðar-
færa.
Á þrennan hátt hefir rýmun
landhelgisgæzlunnar komið
fram á þessu tímabili. í fyrsta
lagi með því, að gæzlutími
varðskipanna, hvers um sig,
hefir verið stórlega styttur. 1
öðru lagi með því, að taka frá
gæzlunni þann varðskipsfor.
ingjann, sem nleð mestum
dugnaði hafði gengið fram
bæði við togaratökur og björg-
un skipa. f þriðja lagi með
því, að fela algerlega ósérfróð-
um og óhæfum embættismanni
í stjórnarráðinu yfirumsjón
allrar landhelgisgæzlunnar og
ákvörðunarvald um ferðir varð-
skipanna.
Ymsir kunna nú að ætla, að
sú ráðstöfun, að láta varðskip-
in liggja inni mikinn hluta árs.
að hnippa í þá, ota þeim fram,
spyrja „hvað þeir eiginlega
hugsi“, hvort þeir ætli að láta
Framsóknarflokkinn afskipta.
lausan o. s. frv. Á þessum frá-
föllnu mönnum reisa íhalds-
menn sínar sigurvonir 24. júni
n. k. Án klofningstilrauna
þeirra myndi smátt um „sigur-
gleðina“ í herbúðum Vísis og
Mbl.
Ef einhver samvinnumaður
hefir rekist í vafa um þau
hugsanlegu áhrif, sem brölt
Jóns í Dal og Co. kynni að
hafa á úrslit næstu kosninga,
þá hlýtur sá efi að hverfa með
öllu við lestur íhaldsblaðanna.
„Bændaflokks“-mennina á að
nota fyrir róðrarkarla undir
doríu íhaldsins. Þeir eiga að
róa Jóni Þorl. upp í ráðherra-
stólinn með nazista sér til
hægri handar.
Það er þessvegna skiljanleg
óþolinmæði Vísis og Mbl. yfir
]?ví hvað lítið gangi. Fyrir
því er sífelt verið að hotta á
Trygg-va og Þorstein og spyrja
„hvað þeir hugsi“, hvort þeir
geti ekki róið betur.
ins, hafi þó haft í för með sér
nokkum sparnað fyrir ríkið.
Hvort svo sé í raun og veru,
má sjá með samanburði ein-
stakra ára og verður þá að
taka tillit til þeirra tekna, sem
Hvernig var land-
helgisgæzlan 1933?
Friðrik Steinsson erind-
reki Fiskifélagsins á
Austurlandi:
»— — munu togarar aldrei í
manna minnum hafa stundað
eins stttðugt landhelgi og nú í
sumar------------
Engin varðskip hafa verið á þess-
um slóðum. í september komu þó
bæði varðskipin austur, en daginn
áður en þau komu, hurfu allir
togarar úr landhelgi, og þeir, sem
utan landhelgi voru, færðu sig
jafnvel utar. Var engu líkara en
varðskipin hefðu gert boð á und-
an sér-----“.
(Fiskveiðatímaritið Ægir).
Kristján Bergsson forseti
Fiskifélagsins:
„Talsvert hefir verið kvartað um
yfirgang togara á ýmsum stttðum
á landinu, einkum þó Austan-
lands, enda er þessi grazla okkur
allsendis ónóg, þegar ekki er hald-
ið úti nema ttðru varðskipinu, og
það auk þess notað jttfnum hönd-
um í ýmiskonar ferðalttg eða tii
bjttrgunarstarfa, því að mjttg hœgt
er fyrir veiðiskipin, sem nú hafa
flest loftskeytatæki og standa jafn-
an í skeytasambandi hvort vlð
annað, að fylgjast með hreyfing-
um og ferðalttgum eins skips, en
mjfig illt eða næstum ógemingur
að fylgjast með þvi, þegar tvtt eða
fleiri eru úti samtímis“.
„pað væri nauðsynlegt að koma
landhelgisgæzlunni í betra lag en
nú er á henni, og er ekki annað
sjáanlegt, en að það væri auðgert
með þeim skipakosti, sem við höí-
um yfir að ráða og því fé, sem
árlega er til hennar varið“.
(Fiskveiðatímaritið Ægir).
varðskipin hafa aflað með
sektaríé og björgunarlaunum,
ár hvert og draga þær frá
reksturskostnaðinum. Á þann
hátt fæst rétt yfirlit um fjár-
hagslega afkomu skipanna. Hitt
verður vitanlega aldrei metið,
hvað léleg landhelgisgæzla
kostar sjómenn landsins óbeint.
Tekjur varðskipanna hafa
l'arið stórlega þverrandi tvö
síðustu árin eins og eftirfar-
andi tölur sýna:
Tekjumar voru:
1931 ........ca. 197 þús. kr.
1932 ........— 129 — —
1983 .. .....— 77 — —
Fjárframlög ríkisins til land_
helgisgæzlunnar (kostnaður, að
frádregnum tekjum) hafa á
sama tíma verið þessi:
Árið 1931 . . . . kr. 749,492,24
— 1932 .... — 565,884,38
— 1933 .... — 686,284,06
Þessar tölur lýsa vel óstjóm-
inni á landhelgisgæzlunni. 1933
hækkar kostnaður ríkisins um
hvorki meira né minna en eitt-
hundrað tuttugu og eitt þús.
krónur, og þó ber öllum saman
um, að landhelgisgæzlan hafi
aldrei verið eins aum og þá,
sbr. t. d. meðfylgjandi vitnis-
burði.
Þetta ár — árið 1933 — þeg.
ar skipin þrjú eru ekki í gangi
nema sem svarar einu skipi í
19 mánuði, er kostnaður ríkis-
sjóðs ekki nema 63 þús., eða
tæplega 10% lægri en 1931,
þegar öll skipin voru í gangi
allt árið, og landhelgisgæzlan
svo góð sem hún hefir nokk-
urntíma verið.
Samanburður á gæzlukostn-
1933:
Gæzlumánuðir 19.
Kostnaður kr. 686,284,06.
Kostnaður á gæzlumánuð kr.
36,120,21.
Þessar tölur tala sínu skýra
máli. Þær sýna, hversu gífur-
lega landhelgiskostnaðurinn á
hvern gæzlumánuð hefir hækk-
að síðustu tvö árin.
Hitt sýna þær vitanlega ekki,
j hversu miklu lélegri gæzlan
: kann að liafa verið en áður,
þann tímann, sem skipin á ann-
að borð hafa verið að starfi.
En þær sýna nógu mikið til
þess að réttlæta ummæli for-
seta Fiskifélagsins um kostn-
aðinn við landhelgisgæzluna.
Og þær sýna nógu mikið til
þess, að þjóðin geti skilið, að
sá maður á tafarlaust að fara
úr dómsmálastjórninni, sem
svo óstjórnlega fer með ríkisfé
— í sparnaðarskyni!
*) Gæzlumánuður = gœzla oins
varðskips í einn mánuð.
Útbod
Byggingameistarar, er gera vilja tilboð í að reisa mót-
tökustöð í Gufunesi og sendistöð á Vatnsendahæð, vitji upp-
drátta og lýsingar á teiknistofu húsameistara ríkisins.
Reykjavík, 2. maí 1984.
Guðjón Samúelsson

20si

tk.
PAKKINN
KOSTAR
1-20
MAY BLOSSOM
VIRGINA CIGARETTUR
Sfestr i c&um veiýáuuwt