Nýja dagblaðið - 30.08.1934, Síða 3

N Ý J A
DA8BLAÐIÐ
3
Morgunblaðið óttast
að bændur fái of hátt verð fyrir kjtttið
NÝJA DAGBLAÐIÐ
Útgefandi: „Blaöaútgáfan h.f."
Ritstjóri:
Gísli Guðmundsson,
Tjarnargötu 39. Sími 4245.
Ritstj^rnarskrifstefumar
Laugav. 10. Símar 4373 og 2353.
Afgr. og auglýsingaskrifstofa:
Austurstrœti 12. Sími 2323.
Áskriftargj. kr. 1,50 á mánuði.
í lausasölu 10 aura eint.
Prentsmiðjan Acta.
Dr. Oddnr
Oddur Guðjónsson skrifar
grein í Mbl. í gær. Segist hann
hafa „tekið til greina“ ráð-
leggingar Nýja dagblaðsins um
að kynna sér útflutningsverzl-
un bænda. En Oddur segir
jafnframt, að „árangurinn hafi
orðið annar“ en Nýja dbl. hafi
búist við.
Nýja dagbl. hafði nú ekki
gert sér neinar ákveðnar vonir
um árangurinn af þessari
sjálfsfræðslu Odds. Ungur
menntamaður, sem skrifar
Morgunblaðsmál, gengur í
þjónustu einhverrar verstu
afturhaldsklíku í landinu og
þykist eftir fáeina mánuði
„pligtskyldugur“ til að reka
horn og klaufir í alla pólitíska
andstæðinga téðrar klíku, gef-
ur ekki tilefni til mikilla vona.
Annars virðist fáfræði þessa
hagfræðidoktors vera nokkuð
átakanleg ennþá í þessum efn-
um. Hann heldur t. d., að
frystihús fyrir kjöt hafi ekki
verið byggð fyr en eftir 1932!
Hann virðist heldur ekki hafa
hugmynd um, að það voru
samvinnufélög bænda, sem
höfðu forgöngu á sínum tíma
um byggingu sláturhúsa hér á
landi.
En ýmislegt fleira er skrítið
í greininni. 0. G. telur kaup-
mönnum það til gildis, að þeir
hafi ekki „beinlínis staðið á
móti þessum framförum“, þ. e.
bættri meðferð afurða! Fyr
mætti nú vera. Lítið hefir
maðurinn að segja húsbænd-
um! sínum til lofs, ef það er
helzt þetta, að þeir hafi ekki
„beinlínis staðið á móti“ fram-
förunum.
Kaflar í greininni sýna þó,
að höf. hefir skilið sum atriði
þessa máls, þótt ekki hafi
hann kunnað að draga af
þeim ályktanir. Hann segir t.
d.:
„Vöruvöndun og bættar að-
ferðir í framleiðslu landbúnað-
arafurða er fyrst og framst
mál, sem veit að framleiðend-
unum sjálfum".
Og á öðrum stað:
„Á það má einnig benda, að.
meiri ástæða er fyrir sam-
vinnufélögin en kaupmenn að
beita sér fyrir umbótum á
meðferð og framleiðslu land-
búnaðarafurða".
Af þessum forsendum 0. G.
ætti nú hver sæmilega greind-
ur maður að geta dregið þá
ályktun, að heppilegra sé, að
samvinnufélögin ráði afurða-
sölunni en að kaupmenn séu
þar til kvaddir, jafnvel þótt
þeir vildu lofa því að standa
í Tímanum í fyrradag birt-
ist greinarkorn með fyrirsögn-
inni: „Hvað fengu bændur
fyrir kjötið í fyrra?“ Var
grein þessi rituð til að leið-
rétta ýmsar vitleysur, sem
Mbl. hafði sagt um kjötmálið.
En Mbl. hefir haldið því fram
áður, að samvinnufélög þau,
sem aðallega selja á Reykja-
víkurmarkaðinum, hafi ekki
þurft á markaðsumbótum að
halda, og að skipulagming kjöt-
sölunnar væri því komin á
gegn vilja þeirra og aðallega
knúin fram af Sambandi ísl.
samvinnufélaga.
í Tímanum var sýnt fram
á, hvílík fjarstæða þetta væri.
Það var bent á, að bæði Slát-
urfélag Suðurlands og Kaupfé-
lag Borgfirðinga hefðu tekið
þátt í undirbúningi fram-
kvæmda í þessu máli frá upp-
hafi og fulltrúar frá þeim
unnið að samningu bráða-
birgðalaganna. En jafnframt
var sýnt fram á það með töl-
um:
1. Að félögin, sem aðallega
bafa notað innlenda markaðinn
höfðu a. m. k. eins mikla þörf
fyrir skipulagningu og sam-
bandsfélögin, sem sendu út
fryst kjöt, því að méðalverðið
í fyrra á innlenda márkaðin-
um hefir verið lægra en með-
alverðið á frystikjöti Sam-
bandsfélaganna.
2. Að innanlandsmarkaðin-
um stafaði hætta af kjöti úr
héröðum, sem ekki hafa frysti-
hús, vegna þess, að saltkjöts-
verðið er það lágt, að bændur
úr þeim héröðum neyðast til
að senda það í samkeppni á
innlenda markaðinn, ef þeir
eiga ekki uppbótar von ein-
hversstaðar að.
Meðalverð til bænda á öllu
frystu kjöti, sem Sambands-
félögin höfðu til sölumeðferð-
ar var 77 aurar pr. kg. að frá-
dregnum öllum kostnaði, þar
með töldunj slátrunarkostnaði.
Verð til bænda hjá Slátur-
félagi Suðurlands var 80 aurar
ekki „beinlínis á móti fram-
förum“!
Að lokum: Kjötverðlags-
nefndin er skipuð fulltrúum
frá þeim aðilum, sem hér eiga
fyrst og fremst hlut að máli,
sölufélögum bændanna og neyt-
endum í bæjunuml Verzlunar-
ráðið hefir ekki méiri kröfur
til að eiga fulltrúa í nefndinni
en t. d. skipshöfnin á „Suður-
landinu“, sem flytur kjötið
hingað úr Borgamesi, nema
síður sé. Bændur eða neyt-
endur þurfa ekkert að sækja
til s verzlunarráðsins viðvíkj-
andi kjötsölunni. Og ef dæma
skal eftir reynslunni um af-
urðasöluna, sem drepið hefit-
verið á hér að framan, er
heldur ekki neinna sérstakra
heilræða að vænta úr þeirri
átt.
pr. kg. af fyrsta flokks kjöti,
70 aurar á annars flokks kjöti
og 60 aurar á þriðja flokks
kjöti. En þar frá dregst slátr-
unarkostnaður 80 aurar á kind
og önnur gjöld 4*4% af kjöt-
verðinu.
Hjá Kaupfélagi Borgfirðinga
var útborgað verð til bænda
72 aurar fyrir fyrsta .flokk,
63 aurar fyrir annan flokk og
54 aurar fyrir þriðja flokk.
Gert er þó ráð fyrir einhverri
uppbót á því verði, en óvíst,
hver hún verður.
Saltkjötið var eins og kunn-
ugt er, í lágu verði, eða um
62 aura fyrsta flokks dilka-
kjöt.
Þetta misskilur nú Mbl. á
þann hátt, að alltaf eigi að
greiða verðuppbót á allt út-
flutt kjöt og þá verðuppbót
eigi að taka af innanlands-
kjötinu jafnvel þótt það sé í
lægra verði! Út af þessu legg-
ur svo blaðið langa prédikun
um rangsleitni, sem framin
verði gagmvart sunnlenzkum
bændum til hagsbóta fyrir
norðlenzka bændur. Býst
blaðið sýnilega við, að kjósend-
ur þeirra Jörundar og Bjarna
í Árnessýslu muni verða stór-
lega snuðaðir af kjósendum
Jóns á Akri og Magnúsar Guð-
mundssonar fyrir norðan*)!
Þessi nýjá fjarstæða sýnir,
að Mbl. skilur hvorki upp né
niður í málinu. Því að í 6. gr.
kjötlaganna segir svo um
verðjöfnunartillagið:
„Verðjöfnunarsjóði skal var-
ið þannig:
c. tíl verðuppbótar á útflutt
dilkakjöt. Verðuppbótin má
þó ekki vera svo há, aS
nettóverS útflutta kjðtslns
verði hennar vegna fyllilega
eins hátt og nettóverð sömu
tegunda af kjöti, sem selt er
á verðhæsta innlendum
markaði . .
Ef ritstjórar Mbl. nenntu
að lesa bráðabirgðalögin og
skildu þau, myndu þeir auð-
veldlega geta séð, að það er al-
veg útilokað, að verðlægsta
innanlands kjöt yrði með verð-
jöfnunárgjaldinu látið standa
straum af uppbót á verðhærra
útflutningskjöt. Enda næði
slíkt vitanlega engri átt. Lög-
in segja einmitt, að verðið á
útflutta kjötinu, að viðbættri
uppbót, megi ekki vera „fylli-
*) Öðru vísi mér áður brá. 1931
vildu Mbl. og Vísir að íhalds-
menn í Rvík hættu að kaupa
mjótk og kjöt af Árnesingum. —
Annars er samanburður Mbl. á
búskap í einstökum héröðupa
býsna hlálegur, sem von er, þar
sem um fjalla menn, sem naum-
ast þekkja kind frá kú. Blaðið
segir t. d. að bændur í þingeyjar-
sýslum fái „nál. helmlngi vænni
dilka-----en í Árnessýslu". Auð-
\itað er t'éð vænna fyrir norðan,
en fróðlegt væri samt, ef blaðið
vildi birta meðalþyngd dilka i
þessum sýslum.
lega eins hátt“ og á innan-
landskjötinu.
Mbl. lætur að lokum í ljós
mikinn ótta um það, að kjöt-
verðið, sem bændur fá á inn-
anlandsmarkaðinum muni
verða látið „hækka méir en
skattinum nemur“. Muni þá
bæði fást verðuppbót á útflutt
kjöt og verðhækkun frá því
senl áður var fyrir bændur í
nágrannasýslunum. Sú verð-
hækkun segir blaðið, að muni
verða „tilfinnanleg fyrir neyt-
endur“ í Reykjavík. Ihaldið er
víst ekkert að hugsa um það
núna, að lága verðið undanfar-
in ár hafi verið „tilfinnanlegt“
fyrir bændurna. En það eiga
heldur ekki að verða kosning-
ar í sveitunum á næsta vori!
Furðulegur
rítdómur
I nýútkomnu hefti Eimreið-
arinnar er ritdómur eftir Joch-
um M. Eggertsson um bókina
„Land og lýður“, sem Jón Sig-
urðsson í Yztafelli hefir samið
en Menningarsjóður gefið út.
Ritdómur þessi er frá upphafi
til enda strákslegt hnoð af ill-
kvitni. og hártogunum, þar
sem að vísu er bent á nokkrar
frásagnarvillur, en sem sumar
stafa beinlínis af prentvillum
eins og til dæmis „Arnarfjarð-
arheiði“ fyrir „Axarfjarðar-
heiði“. — Ritdómarinn þykist
vera áttafræðingur miklu
meiri en höfundur bókarinnar
•
og eru flestar hártoganir hans
af þeim toga spunnar. Mundi
þó verða deilt um áttvísi hans
og ratvísi, og þeim mönnum,
sem ráðið hafa vali bókarinn-
ar til útgáfu á vegum Menn-
ingarsjóðs betur trúandi til
réttdæmis um gildi hennar
heldur en Jochum M. Eggerts-
syni.
Ritdómarinn þykist hvergi
finna í bókinni frásagnir um
„lýðinn“ í landinu. Samt
hneykslast hann á lýsingum
höfundar á fólkinu á götum
Reykjavíkur. Og óvandlega
hefir hann lesið bókina, þar
sem honum hefir sézt yfir
niðurlagskafla í öllum héraðs-
lýsingum, þar sem lýst er
búnaðarháttum landsmanna og
öðrum atvinnuháttum, fram-
kvæmdum þeirra, framförum
og séreinkennum um ýms
menningarleg efni. Eða mundu
slíkar lýsingar eiga að lúta að
einhverju öðru en „lýð“ þeim,
sem landið byggir?
Það er að vísu sízt furðu-
legt að ritdómur sem þessi
hefir orðið til. Maðurinn, sem
hefir ritað hann, er kunnur
að því einu, að setja saman
bækur, sem að efni og fram-
setningu eru svo furðulegar, að
nálega tekur fram öllu því,
sem strákslegast hefir verið
ritað og heimskulegast á ís-
lenzka tungu. — Hitt er miklu
meiri furða, að ritstjóri Eim-
reiðarinnar skyldi telja riti
sínu samboðið, að birta svo
illkvitnislegan og einhliða
þvætting innan um! meira og
minna vel gerða ritdóma Eim-
Hestnr
skolbrúnn, er í óskilum á Álfta-
nesi, mark hálft af aftau hægra,
atig aftan vinstra. Frekari upp-
lýsingar um hestinn gefur Ingv-
ar Eyjólfsson, Sviðholti.
Takið eftir!
Dvergasteinn, Smiðjustíg 10
tekur að sér viðgerðir á alla-
konar landvélum, gerir tilboð í
smíði á handriðum, grindum og
rörum.
Brúnsuða á stálmunum, svo
sem byssuhlaupum.
Munið að líkkistuhandföngin
eru framleidd í
Dvergasteini
Sími 4094. Pósthóli 386.
„Amatörar“
VeriS vandlátir meS vinnu
þá er þér kaupiS. — Látið
mig framkalla, kopiera og
stækka myndir yðar og berið
þaS saman við það, sem þér
áSur hafiS reynt.
Ljósmyndastofa
SIG. GUÐMUNDSSONAR
I.ækjai-götu 2 Sími 1980
reiðarinnar. Vekur það óþægi-
legan grun um það, að rit-
stjóranum, sem hefir gert rit
sitt að dulbúnu íhaldsmál-
gagni, hafi látið vel í munni
það pólitíska ómetisbragð, sem
er að ritdómi þessum öllum og
sem virðist vera ritaður frem-
ur af persónulegum og póli-
tískum fjandskap heldur en
af einlægri tilraun, að segja
kost og löst á bók.
Ritdómur þessi er því ó-
prýði á ritinu og ritstjóran-
um fyrst og fremst til minnk-
unar. n.
Kappróðrarmót
Armanns
var háð laugardaginn 25. þ. m.
kl. 5 síðd. í Skerjafirði. Tvær
bátshafnir kepptu, báðar frá
Glímufélaginu Ármann og bar
A-liðið sigur úr býtum. Reri
það vegalengdina, 2000 metra,
á 7 mín. 49,9 sek. B-liðið var
7 mín. 51 sek. Sjóveður var
ekki gott, töluverð alda, og
gerði það ræðurunum að mun
erfiðara fyrir.
A-liðið reri á Gretti og eru
ræðarar þessir: Ásgeir Jóns-
son, Max Jeppesen, Axel
Grímsson og Óskar Pétursson
forræðari. Stýrimaður: Guð-
mundur Pálsson.
í B-liðinu, sem reri á Ár-
mann, eru ræðarar: Loftur
Helgason, Sigurfinnur ólafs-
son, Ágúst Sæmúndsson og
Loftur Erlendsson forræðari.
Stýrimaður: Svavar Sigurðs-
son.
•f* Allt með utenskuin skipnm! *§%\