Nýja dagblaðið - 09.12.1934, Blaðsíða 3

N Ý J A
DASBLAÐIÐ
8
NÝJA DAGBLAÐIÐ
Útgefandi: „Blaðaútgáfan h.f.“
Ritstjórar:
Gísli Guðinundsson.
Hallgrímur Jónasson.
Ritstjórnarskrifstofurnar
Laugav. 10. Símar 4373 og 2353
afgr. og auglýsingaskrifstofa:
Austurstrœti 12. Simi 2323.
Áskriftargjald kr. 2,00 á mán.
f lausasölu 10 aura eint.
Prentsmiðjan Acta.
Grunsamleg
framkoæa
Emil Jónsson upplýsti það í
umræðunum um skipulagsn.
atvinnumála í gær, að Thor
Thors hefði símað til allra
iðnrekenda, sem hann hefði náð
til, og beðið þá að láta nefnd-
inni engar upplýsingar í té um
rekstur sinn. Þannig vinnur
þessi maður utan þings, en á
þinginu hefir hann stutt að því
að lögleiða skyldu iðnrekenda,
til þess að gefa Hagstofunni
samskonar upplýsingar um
rekstur sinn og þær, sem
skipulagsnefndin á að hafa
heimild til að krefjast af öll-
um atvinnurekendum. Sjálfsagt
munu iðnrekendur virða að
vettugi þessa baktjaldavinnu
Thor Thors, því þeir hafa á
iðnþinginu samþ. ósk og áskor-
un til Alþingis um að heimtuð
yrði slík skýrslugjörð af iðnað-
arfyrirtækjum, sem hér ræðir
um.
Hvað þarf að lela?
Thor Thors sagði að mark-
mið skipulagsnefndar væri það
eitt að finna veilur í atvinnu-
rekstri pólitískra andstæðinga.
Emil Jónsson viðurkenndi að
það væri rétt, nefndin ætti að
finna veilur í atvinnurekstri
bæði hjá pólitískum andstæð-
ingum og eins hjá stuðnings-
mönnum stjórnarinnar, þó vit-
anlega fyrst og fremst að leita
að veilum á hverskonar opin-
berum rekstri í landinu. Fjög-
ur frv. væru nú þegar komin
frá þessari nefnd, frv. um
fólksflutninga með bifreiðum,
frv. um eftirlit með opinberum
rekstri, frv. um ferðamanna-
skrifstofu og frv. um líftrygg-
ingar. Þessi frv. væru öll merk
cg hefðu fengið góðar undir-
tektir í þinginu, meira að segja
hjá íhaldsmönnum, sem hafa
þó snúizt gegn nefndinni og
því, að hún fengi nauðsynlegar
skýrslur. Þingmaðurinn sagð-
ist hafa Thor og fleiri flokks-
menn hans grunaða um það, að
vita af einhverjum veilum hjá
þeirra flokksmönnum í þeirra
atvinnurekstri, „en ég get full-
vissað þingmanninn um það“,
bætti Emil við, „að það er full-
komin meining nefndarinnar,
að leita uppi þær veilur og
ekki síður fyrir það, hve grun-
samlega þeir haga sér“. Er
þingm- hafði þetta mælt, fór
kurr um „skammarkrókinn“,
en svo kallast sá staður í Nd.
þar sem vissir menn eiga sæti.
Bókmennta-,plebbi6
Kristján Albertson lýsti því
nýlega yfir í ritdómi í Morgun-
blaðinu, að hér með ritfesti
hann í íslerizku máli orðið
„plebbi“. Mun það vera einaný-
vrðið, sem íslensk tunga hefir
| auðgast um af bókmennta-
starfsemi hans. Á það að vera
smánaryrði um klaufska menn
og andlausa. Nánari skýring á
hugtakinu kemur fram í grein
K. A. um Einar H. Kvaran í
Morgunblaðinu 6. þ. m. Þar
kemst þessi bókmenntasérfræð-
ingur svo að orði:
„Þeir sem eitthvað hafa blað-
að í íslenzkum tímaritum og :
blöðum, frumsömdum og þýdd-
um sögum frá síðustu áratug-
; um 19. aldar, og fundið þá
| klaufsku*) og það andleysi í
meðferð máls og hugsunar,
i sem þar ber mest á, busabrag-
inn, stílleysið, iistleysið, þeir
skilja hve munað hefir um rit-
höfund eins og Einar H. Kvar-
an, þegar hann fyrst kom
■ fram og áratugum saman“.
Hér skal síður en svo dregið
; úr þeim heiðri, sem Einar H.
| Kvaran á með réttu skilið fyr-
j ir skáldrit sín. En hans hróð-
ur verður ekki minni, þótt aðr-
ir fái að njóta sannmælis.
Iiverjir voru ritstjórar ís-
lenzkra blaða og tímarita á
„síðustu áratugum 19. aldar“,
sem slík eftirmæli hljóta? Það
voru þeir Björn Jónsson, Matt-
hías Jochumsson, Jón Ólafs-
son, Valdemar Ásmundsson,
Þórhallur Bjarnarson, Valtýr
Guðmundsson, Þorsteinn Er-
lingsson, Þorsteinn Gíslason. í
ritum þessara manna finnur
; bókmenntafræðingurinn (!) K.
! A. ekki annað en klaufsku og
andleysi í meðferð máls og'
hugsunar, busabrag, stílleysi,
listleysi! Og þetta leyfir hann
sér að bera á borð fyrir al-
menning í — Morgunblaðinu!
Sama dóm fá frumsamdar
sögur, og þýddar sögur, t. d.
Þúsund og ein nótt í þýðingu
Steingríms, Kátur piltur í þýð-
ingu Jóns Ólafssonar söguþýð-
ingar Jóns Ólafssonar og
Björns Jónssonar í „Iðunni“ o.
s. frv. Mundi nokkur geta lát-
ið sér ofangreind ummæli um
munn fara annar en sá, sem er
fæddur og uppalinn „bók-
mennta-plebbi “ ? N.
,Maðuri*n, sem guð gleymdp
Þetta er nafn á bók eftir
danskan æfintýramann, að
nafni Thorvald Rasmussen.
1911, tæpra 25 ára gamall,
stendur hann dag einn í San
Francisko, skipreika sjómaður.
í næstu ár berst hann við at-
vinnuleysið,- en kemst að sem
matsveinn á veitingahúsi um
skeið.
En fyrir óvænt óhapp, verð-
ur hinn ungi sjómaður að fara
þaðan, og hefir lengi ekkert
sér til lífsframdráttar.
En svo dag einn mætir hann
einkennilega greiðviknum
■manni, sem býður honum hús-
næði, fæði og föt. Fyrir þetta
á Rasmussen að fara við og
við með dálitla innsiglaða
pakka inn til borgarinnar og
taka á móti andvirði þeirra í
reiðu fé.
Sjómaðurinn hefir enga hug-
mynd um það, hvað í bögglim-
um er, fyr en einn dag, að við-
takandi þeirra segir honum, að
það sé kókain .
Nú mátti Rasmussen velja á
milli. Annarsvegar var atvinn-
an, fæði, íöt og heimili, hinu-
megin neyð, sultur og böl.
Hann valdi fyrri kostinn, að
tefla um heppnina og lífið í á-
hættusömum leik.
Fáum áruml seinna kemst
hann í klær lögreglunnar, sak-
aður um innbrotsþjófnað, sem
einhver allt annar hefir fram-
ið.
Lýsingar hans á meðferð-
inni í höndum lögreglunnar
eru ótrúlegar, þótt sannar
kunni að vera. Það eru hinar
illræmdu þriðja stigs yfir-
*) Leturbreytingar gerðar hér.
heyrslur, . sem við hann er
beitt. Að lokum er hann pínd-
ur til þess að játa á sig sök-
ina. Hann gerir það í von um
vægari hegningu og meðferð.
Refsingin er 5 ára tukthús í
San Quentin. Æfin meðal fang-
anna er honum hræðileg. Hann
er hafður í hópi hinna spillt-
ustu bófa og illræðismanna. En
með stakri iðni og prúðmann-
legri hegðun, vinnur hann ser
liylli yfirmannanna, verður
matsveinn, seinna verkamaður,
alllangt í burtu, og að lokum
fær hann skilorðsbundna náð-
un.
Hugurinn leitar út á hafið,
og hann ræðst á skip. En
slunginn svikari nær honum í
net sitt. Ljúgvitni bera á hann
þjófnað. Hann er áður dæmd-
ur, tortryggnin læsir honum
allar dyr og leiðin liggur enn á
ný í fangelsi, illræmt og ægi-
legt.
Nokkur kafli bókarinnar
fjallar um líf fanganna þar.
En loks er tími hegningar-
innar útrunninn og Rasmussen
reynir að hefja nýtt líf. En
hann er einmana, dæmdur mað-
ur, — saklaus að vísu — en
héðan af ógjaldgengur í þjón-
ustu þjóðfélagsins og mann-
anna. Einstæðingshátturinn
og útskúfunin lama þrek hans
og sál.
Hann kynnist konu, sem
hann vill hjálpa. Hann lætur
liana hafa fé, en til þess að
það sé hægt, gerist hann nú
fyrst í raun réttri innbrots-
þjófur.
Enn er Rasmussen gripinn
og dæmdur í fangelsi. Fram-
koma hans er og enn til fyrir-
I dag
verður opnuð
jólasýning á leirmunum í Listvinahúsinu.
Gefið íslenzka leirmuni í jólagjöf.
Mál verkasýning
O afs Ttxbals á Skólavöröustíg 12.
opin daglega frá kl. 10—9.
í j ólafötin
Blátt seviot og svari klæði
Sauraastofan Gefjun
Laugaveg 10
Þvottavél
Strauvél
Bælivél
Ryksuga
Straujárn
Hitapúði
Skritborðsianjpi
Oson lampi — Ljósakróua
allt frábært til jólagjafa
Rsftætjaverzlun Eiríts Hjartarionar
Sími 4690
Prjónastofan MÁLIN
Munið þér á Laugaveg 20
Þar fáið þér prjónafötin sem yður
líka bezt.
myndar þar og hann sætir því
vægari meðferð en aðrir.
Loksins haustið 1933 losnar
hann enn og er nú samtímis
vísað úr landi.
Þessi sjálfsæfisaga er í raun
og veru hið merkilegasta verk.
Frásögnin af „manninum, sem
guð gleymdi“, eins og höfund-
ur nefnir bók sína.
Fyrir óviðráðanleg atvik
, berst höfundur bókarinnar alls-
J laus upp á ókunna strönd hinn-
1 ar vestrænu heimsálfu.
En fyrir beinar tiltektir
j þjóðfélagsins er hann, eftir
j miklar varnir og þrautseigju, í
þann veginn að verða illræðis-
maður og bófi.
Og „menningu“ Vesturheims
hefði efalaust tekizt að gera
hann það til hlítar, ef það
hefði ekki orðið honum til
gæfu, að vera vísað úr landi.
En nú er Thorvald Rasmus-
sen kominn heim til ættlands
síns og hyggur sennilega ekki
framar á vesturferðir.
Framsóknarfél. Rvíkur.
Fundnr
verður haldinn 1 Framsóknar-
félagi Reykjavíkur í Sam-
bandshúsinu þriðjudaginn 11.
des. kl. 8i/2 síðd.
HELGI P. BRIEM
fiskifulltrúi
I hefur umræður um
framtíðarmarkað fyrir fiski-
afurðir okkar á Spáni.
STJÓRNIN.