Nýja dagblaðið - 27.02.1935, Síða 1

Fjárlagaræðan 1935
Rógsiðjan
Eysteinn Jónsson.
Áður en ég vík að frv. því
til fjárlaga fyrir árið 1936, sem
hér liggur fyrir til 1. umr., vil
ég, svo sem venja hefir verið
til, gefa yfirlit um afkomuna
á árinu 1934. Er mér jafnskylt
að gefa þetta yfirlit þótt núv.
ríkisstjórn hafi tiltölulega lítil
áhrif getáð á það haft, hvern-
ig afkoman varð á því ári. Eins
og kunnugt er, er afkoma rík-
issjóðs að verulegu leyti ráðin
fyrirfram með samningu fjár-
laga, en það sem á vantar, að
hún sé ráðin með fjárlögum,
er afráðið þegar verklegar
framkvæmdir eru ákveðnar, en
slíkt gerist alltaf framan af
ári.
Vil ég þá byrja með því, að
gefa yfirlit yfir rekstursaf-
lcomu ríkissjóðs. En yfirlit
þetta hlýtur þó að verða með
þeim fyrirvara, að tölur geta
breyzt nokkuð við endanlegan
frágang reikninganna, þótt
ekki ættu þær breytingar að
vera stórvægilegar eða hafa
mikil áhrif á heildarniðurstöð-
una.
Eins og rekstraryfirlit og
sjóðsyfirlit (sem birt eru
á 3. síðu hér í blaðinu), bera
með sér, hafa útgjöld ríkissjóðs
farið mjög verulega fram úr
áætlun á árinu 1934. Veldur
þar miklu um, að margir stór-
vægilegir útgjaldaliðir, sem á-
kveðnir hafa verið méð sérstök-
um lögum, voru ekki teknir
upp í fjárlögin, og kem ég að
því síðar.
Ca. 2‘/2 milj, kr.
greiðsluh&lli
Samkvæmt yfirlitinu' hafa
öll útgjöld ríkissjóðs, þar með
taldar afborganir af föstum
lánum ríkissjóðs, en að frá-
töldum fyrningum, orðið rúm-
lega 17 milj. kr. 1934, en á
fjárlögum voru útgjöldin áætluð
kr. 11,6 milj. Eru því umfram-
| fluií af Eysíeini Jónssyni
I 2 fjármálaráðherra
IBS; '
1 við 1. umræðu fjárlaganna
*<æ~~ ...
í í sameinuðu Alþingi í gær
igreiðslur og greiðslur sam-
■ kvæmt sérstökum lögum, laga-
dieimildum og þingsályktunum
iUm kr. 5,4 milj. Reksturshall-
inn 1934 hefir orðið 1,188 milj.
^kr., en greiðsluhallinn 2,456
milj. kr. En í fjárlögunum var
greiðsluhallinn áætlaður kr.
477 þús.
Onákvæm fjárlög1
Tekjur ríkissjóðs hafa farið
3,4 milj. kr. fram úr áætlun.
Útkoman sýnir það mjög
glöggt, að fjáriög ársins 1934
hafa í raun og veru ekki gefið
neitt nærri því rétta mynd af
þeim greiðslum, sem fyrirhug-
aðar voru á því ári. Sýnir
þetta enn sem fyr, að ekki er
nægilegt að afgreiða lág fjár-
lög, ef upphæðir eru of lágt á-
ætlaðar og fjöldi greiðslna á-
kveðinn utan fjárlaga. Hitt er
aðalatriðið, að fjárlögin á hverj
um tíma sýni sem réttasta
mynd af þeim ákvörðunum,
sem teknar hafa verið um
greiðslur, og að endanleg út-
koma landsreikninganna verði
sem næst því er fjárlögin gera
ráð fyrir. Er það vel viðeigandi
að minnast á það í þessu sam-
bandi, að núverandi ríkisstjórn
hefir sætt mjög miklu aðkasti
fyrir það, að hafa afgreitt fjár-
lög frá Alþingi, sem gera
ráð fyrir um 14 milj. kr. út-
gjöldum árið 1935, og að þessu
aðkasti á ríkisstjómin að mæta
frá þeim sömu mönnum, „Sjálf
stæðismönnum", sem bera á-
byrgð á afkomu ríkissjóðs á
árinu 1934, og þá því, að út-
gjöldin hafa reynzt 3 milj. kr.
hærri en fjárlög núverandi
stjórnar gera ráð fyrir.
Af þesstim 2'/2 mili.
kr. ber núverandi
stjórn ábyrgð á 261
þús. kr.
Það skiptir vitanlega nokkr.t
máli, að sem gleggst greinar-
gerð fáist fyrir því, að hve
miklu leyti núverandi ríkis-
stjórn hefir haft áhrif á niður-
stöður ársins 1934, og að hve
miklu leyti menn eiga aðgang
að henni með gagnrýni á af-
komu ríkissjóðs á árinu, sem
aðrir bera þó vitanlega höfuðá-
byrgð á. Eg hefi gert nokkra
athugun á því, hve miklu þau
útgjöld nema, sem núverandi
stjórn og stjórnarflokkar hafa
innt af höndum árið 1934, án
þess að þeim væri það skylt
eftir ákvörðunum, sem áður
liöfðu verið teknar. Að vísu
getur þetta yfirlit ekki orðið
nákvæmt, en það mun verða
svo nærri lagi, að engu veru-
legu getur skeikað. Hefi ég
komizt að þeirri niðurstöðu, að
greiðslurnar séu sem hér seg-
ir:
um 100 þús. kr.
— 88---------
_20----------
— 128--------
— 150-------
— 25--------
1. Kauphækkun í vegavinnu...............
2. Kjötuppbót ..........................
3. Kostnaður við kjötverðlagsnefnd skv. lög.
4. Síldaruppbót skv. lögum.............
5. Aukastyrkur til mjólkurbúa, (áætlað)
6. Viðbótarstyrkur til jarðskjálftahjálpar
7. Umframgreiðsla á atvinnubótafé......... — 33
8. Kostnaður við skipulagsnefnd ..............— 10
9. Kostnaður við Stokkseyrarbryggju . . .. ■— 7
Hér á móti vil ég svo telja
það, að núverandi stjórn og
þingmeirihluti hefir aflað rík-
issjóði tekna á árinu 1934 með
40% viðbótarskatti, og áætla ég
að sú tekjuöflun nemi á árinu
um 300 þús. kr.
Eftir því sem ég kemst þá
næst, hefir núv. ríkisstjóm og
þingmeirihluti tekið ákvarðan-
ir, sem aukið hafa greiðslu-
halla ríkissjóðs 1934 um ca, 261
Samtals 561 þús. kr.
þús. kr. af þeim 2,456 milj.
sem greiðsluhallinn alls nemur.
Ég geri ráð fyrir því, að at-
hugasemd kunni að verða gerð
um það í þessu sambandi, að
fyrv. stjórn hefði einnig aflað
ríkissjóði tekna með 40% við-
bótarskatti, ef hún hefði setið
áfram, og mun það rétt vera.
En í því sambandi vil ég benda
á það, að fyrv. landbúnaðar-
Framh. á 3. síðu.
gegn ógerílsneyddu
mjólkínni
Mcrgunblaðið reynír með lævislegum dylgrjum aft
ala á grun um smithættu.
Báðir læknarnir á Kleppi og læknir Lauganes-
spítala hafa sjálfir keypt mjólk trá Kleppi handa
sjaltum sér, konum sínum og börnum.
Það er eins og vænta mátti,
að ósvífni og fjandskapur
íhaldsins gegn Samsölunni, á
sér engin takmörk.
Þegar „verkfall“ þess mi3-
tekst algerlega, þegar mjólkur-
neyzlan minnkar svo að segja
ekki neitt, en á fyrir sér að
vaxa, þá eru góð ráð dýr.
íhaldið finnur engin góð ráð.
Það finnur raunar engin ráð —
og þá eru tekin óráð.
Með algerlega fjarstæðum
gi'nnsemdum er reynt að vekja
óhug gegn ógerilsneyddu mjólk-
inni á Kleppi.
Meðan íhaldsmaðurinn Ólsen
kaupmaður nytjaði túnið á
Lauganesi fyrir sitt kúabú og
seldi mjólkina í bæinn, meðnn
Helgi á Kleppi og læknarnir þar
nytja sama tún, nota töður.a
handa kúm búsins, og mjólkina,
ekki einungis handa sjúklingum1
sínum og starfsfólki, heldur og
handa sjálfum sér, börnum sín-
um og fjölskyldum, á meðan
gerir engin íhaldsfrú né maðnr
sig sekan í þeirri heimsku, að
tala um smithættu frá töðunni
á Lauganesi.
En þegar Mjólkursölunefnd
ákveður að framleiða á Kleppi
ógerilsneydda mjólk eftir
ströngustu hreinlætiskröfurn,
þá finnur íhaldið upp hinn
furðulegasta róg til þess að
spilla fyrir sölu ógerilsneyddrar
mjólkur, sem frúrnar hafa lát-
laust heimtað undanfarið.
Þótt ýmsu misjöfnu megi
Mjólkursalan í Reykjavík á
mánudögum í þessum mánuði
hefir verið sem hér segir:
Mánud. 2. febr. 12608 ltr.
— 11. — 13430 —
— 18. — 12920 —
— 25. — 13116 —
Mjólkursalan fyrsta „verk-
íallsdaginn“ var því í full-
komnu meðallagi. Um söluna í
dag eru ekki komnar fullkomn-
ar skýrslur enn. Sýnir þetta
þó að allur fjöldi manna hér í
bænum lætur ekki íhaldsblöðiu
trúa um Helga Tómasson, vill
Nýja dagblaðið spyrja íhalds-
fólkið, hvort það vilji svara
játandi eftirfarandi spuming-
um.
Telur það, að Helgi Tómas-
son álíti sér sæmandi, sem
embættismanni, að nota mjólk
handa sjúklingum sínum og
starfsfólki, ef hann teldi að
hætta gæti stafað á um smitun
frá holdsveikum sjúldingum?
Og þykir íhaldsfólkinu senni-
legt, að hann myndi sjálfur
drekka þessa mjólk og láta
fjölskyldu sína drekka hana,
ef hætta gæti talizt á um sýk-
ingu af áðurnefndum ástæðum?
Og þetta fólk skal enn spurt
að þessu: Myndi Maggi Magn-
ús læknir á Lauganesi, sjálfur
liafa beðið um mjólk frá Kleppi
handa sér og sínum, ef hann
hefði þá talið hættu á ferðum?
En Maggi Magg. hefir keypt
þessa mjólk og drukkið, meðan
hann fékk hana.
Spillingartilraunir íhaldsins
eru hinar furðulegustu.
En það gætir ekki að einu.
Það er með þessu að hlaða
glóðum elds að eigin höfði.
Verkfallsbrölti þess verður
svarað með aukinni mjólkur-
neyzlu. Sérréttindakröfur þess
til handa Korpúlfsstaðabóndan-
um með jafnrétti mjólkur-
framleiðenda. Og rógnum um
Kleppsmjólkina með fyrirlitn-
ingu og viðbjóði
i i bænnm
og smala þeirra hafa sig að
ginnungarfíflum.
Bráðabirgðaathugunin í fyrra-
kvöld virðist því hafa sýnt
minni sölu en raunverulega var.
Aukning mjólkurkaupa hefir
þann dag verið upp á móti
„verkfallinu“. í gær mun salan
hafa verið heldur minni. En
sýnt er það, að óvinum bænd-
anna tekst ekki að vinna það
tjón, sem þeir ætluðu.
íhaldsmenn, sbr. Morgun-
blaðið í gær, gerðu sér vonir
um 2000—3000 lítra lækkun í
Framh. á 4. aíðu.