Nýja dagblaðið - 28.02.1935, Síða 3

ir f i a
8
D 4 0 B b A B
Fjárlag'aræðan 1935
NÝJA DAGBLAÐIÐ
Útgefandi: „Blaðaútgáfan h.f.“
Ritstjórar:
Gísli Guðmundsson.
Hallgrimur Jónasson.
R i tst j órn arsk ri f stof u m ar
Laugv. 10. Símar 4373 og 2353.
Afgr. og auglýsingaskrifstofa
Austurstr. 12. Sími 2323.
Áskriftargjald kr. 2,00 á mán.
í lausasðlu 10 aura eint.
Prentsmiöjan Acta.
1 tlóð kommúnista
Kommúnistar hafa lostið upp
miklu ópi síðustu daga, bæði í
blaði sínu og með ýmiskonar
gluggaauglýsingum. Þessi há-
vaði er allur umi einhver voða-
verk, sem stjómin væri að
vinna gegn þjóðinni, að hún
væri að fremja „landráð", að
fyrir hennar tilstilli sé erlend-
ur banki „herra landsins" og
aðrar fregnir eftir því.
Vitanlega kippir enginn sér
upp við slík skrif né ummæli
manna, sem ekki er tekið mark
á.
En hér eru fleiri með í leikn-
um. Bandamenn kommúnista í
mj ólkurverkfallinu og fleiri
málum, íhaldsmennirnir, þræða
fast í slóð liðsmanna sinna.
Þeir taka nákvæmlega upp
sama ópið í Mbl., sem kom-
múnistar í sínu málgagni.
Dylgjurnar eru þær sömu, 5-
sannindin þau sömu, vesal-
mennskan hnífjöfn og tilgang-
urinn sameiginlegur.
Heimildir íhaldsmanna era
ekki slakar. „Sá orðrómur hefir
gengið hér í bænum----------“
þannig hljóða forsendur guð-
spjallsins.
Það er ekki farið dult með
heimildina. Tveim dögum áður
en Mbl. birtir „orðróminn“
flutti blað kommúnista stað-
leysur sínar og upphrópanir.
Ihaldsmenn lesa Verklýðsblað-
ið, þeir hafa líka lesið götu-
og gluggaauglýsingar kommún-
istanna — og hvað þurfti meir
vitna við. íhaldið hafði fengið
hæfilega merka heimild, „orð-
rómurinn“ var kominn af stað.
Kommúnistar gáfu tóninn, í-
haldsmenn sungu eftir „takt-
slaginu“.
Ríkisstjórnin tekur lán í
London, til þess að greiða
stutt, óhagstæð lán fyrri ára.
Kjörin eru góð, samanborið við
aðrar lántökur. Og hver heil-
vita maður veit, að hagkvæmt
er, eins og nú standa sakir, að
breyta stuttum, ósamnings-
bundnum lánum, í löng hag-
kvæm lán.
En bandamannaliðið, íhald
og kommúnistar, eru ekki að
fást um það, hvað er hag-
kvæmt eða óhagkvæmt fyrir
þjóðina. Þeirra áhugaefni
liggur á öðrrnh sviðum. Það er
að rífa niður, spilla og eyði-
leggja hvert það viðreisnar-
verk, sem almenningur þessa
lands þarfnast og á að njóta.
Og í þessu síðasta tiltæki
eru kommúnistar forsöngvarar
í kórnum, en íhaldsmenn
syngja undir, samstilltir og
Frh. af 2. siöu.
því fram, að með því að hafa
örugg tök á innflutningnum,
ætti að vera kleift, nema út-
flutningserfiðleikarnir vaxi
þjóðinni yfir höfuð, að koma
því til vegar, að ekki verði
meira til landsins flutt en hægt
er að greiða af árs-framleiðslu
landsmanna, og að með því
móti beinist kaupgetan frekar
að innlendum varningi en verða
myndi, ef innflutningurinn
væi*i gefinn frjáls. Ríkisstj.
heldur því þess vegna fram,
að með því að dreifa kaupget-
unni innanlands og halda jafn-
framt uppi öruggu eftirliti með
vöruinnflutningi til landsins,
vinnist tvennt:
1) Að atvinnan í landinu
aukizt og atvinnuleysið þverri
að sama skapi, og
2) Að meiri og betri mark-
aður verði fyrir innlendar af-
urðir en ella myndi.
Auk þessa má svo benda á
það, að þótt atvinnan í landinu
og .tekjur almennings séu aukn-
ar með framlögum úr ríkis-
sjóði, þá myndast ekki með því
í sjálfu sér nein ný kaupgeta,
heldur dreifist sú kaupgeta,
sem fyrir er. Það er með öllu
ósannað mál, að með slíkri
dreifingu kaupgetunnar aukist
eftirspurn eftir erlendum varn-
ingi. Margt bendir til þess, að
með því að miðla þannig þeirri
kaupgetu, milli margra, sem
áður var hjá fáum, verði fullt
svo mikið aukin eftirspurn eft-
ir innlendum vörum. T. d. má
benda á, að ef teknar eru 2—
300 kr. í skatt af manni með
10 þús’. kr. árslaun, og þessar
krónur renna svo sem vinnu-
laun til fjölskyldu, sem átt
hefir við þröng kjör að búa,
eru mikil líkindi til, að fjöl-
skyldan, sem þannig verður
þessa fjár aðnjótandi, verji
því fremur til kaupa á matvæl-
um á innlendum markaði, en
maðurinn með 10 þús. kr. árs-
launin, sem jafnt eftir sem áð-
ur getur veitt sér þau innlend
matvæli, sem hann girnist, en
hefði haft ástæður til að eyða
þessum krónum til kaupa á
miður þörfum varningi frá út-
löndum. Einnig finnst mér vel
geta til mála komið bein af-
skifti í þá átt, að keyptar séu
innlendar vörur fyrir hluta af
því sem frarn er lagt til
styrktar og atvinnuaukningar.
Greiðslujötnuðar
og lántökur
Því hefir verið haldið fram
af stjórnarandstæðingum, að
ekki myndi mögulegt að halda
greiðslujöfnuðinum við útlönd
í sæmulegu lagi á meðan nokk-
ur innflutningur lánsfjár til
landsins ætti sér stað. Virðist
það þó liggja í augum uppi,
hve fjarstæðar slíkar kenning-
taktfullt, eins og vera ber með
vel samæfðu „áhugaliði“, eins
og kommúnistar kalla samfylk-
inguna með íhaldinu.
ar eru. Vitanlega stendur það
yfirleitt í valdi þjóðarinnar
sjálfrar hvort hún notar ný
lán, sem tekin eru, til þess að
kaupa vörur fyrir eða til þess
að létta á eldri skuldum. Séu
lánin notuð til þess að létta á
eldri skuldum, auka þau vitan-
lega ekkert kaupgetuna í land-
inu né eftirspurnina eftir er-
lendum varningi. Lántökur árs-
ins 1935 munu áreiðanlega ekki
valda neinum vandkvæðum að
þessu leyti, því áð skuldimar
við útlönd eftir árið 1934 eru
svo tilfinnanlegar hjá bönkumt
og öðrum, að fyllilega mun
vera not fyrir lánsupphæðirnar
eða tilsvarandi upphæðir, til
þess að létta á þeim skuldum.
— Sogslánið, það er að segja
sá hluti þess, sem fer til kaupa
á erlendum vélum til virkjun-
arinnar, hefir að þessu leyti al-
veg sérstöðu, og hefir verið
drepið á hana áður. Þrátt fyrir
það, að stjómarandstæðingar
hafa þannig í öðru orðinu allt-
af haldið því fram, að við inn-
flutninginn yrði ekki ráðið til
neinnar hlítar, hefir það þó
alltaf komið fram í hinu orð-
inu, að þeir búast við því, að
við hann geti að öllu leyti orð-
ið ráðið, en þá hefir það fylgt
um leið, að ef vöruinnflutning-
urinn væri takmarkaður svo,
ag framboð erlendra vara væri
ekki í réttu hlutfalli við eftir-
spumina í landinu, þá yrði ó-
bærileg verðhækkun.
Ég skal ekki bera á móti því
að ef eftirspurnin verður meiri
innanlands en hægt er að full-
nægja með erlendum vörum, þá
kunni vöruselj endur að falla
fyrir freistingunni og hækka
verð á vörunum, en í þessu
sambandi finnst mér þó rétt
að taka það fram, að víðast-
hvar á landinu starfa kaupfé-
lög, sem vafalaust telja það
hlutverk sitt að halda verðlagi
hæfilegu.
Ráðleggingar
stjórnarandstæðingpa
Um leið og stjórnarandstæð-
ingar gagnrýna á þennan hátt,
sem1 ég nú hefi rakið, fjár-
málastefnu stjórnarinnar, halda
þeir því fram, að einungis eitt
óbrigðult ráð sé til til þess að
halda greiðslujöfnuðinum við
útlönd hagstæðum. Ráð þetta
sé að takmarka kaupgetuna í
landinu með því að skera niður
verklegar framkvæmdir. Það
þarf ekki að lýsa því með
mörgum orðum hverjar afleið-
ingar af slíkri fjármála-
stefnu myndu verða: Atvinnu-
leysi myndi aukast, kaupgeta
almennings minnka, markaður
fyrir allar vörur, og þar með
taldar og ekki sízt innlendar
framleiðsluvörur, myndi stór-
lega versna, og yrðu það þá
ekki einungis verkamenn, sem
sypu seyðið af þessari stefnu,
heldur einnig bændur, iðnaðar-
menn og allir þeir, sem! eiga af-
komu sína undir því að vöru-
salan innanlands gangi greið-
lega. Hygg ég að engum geti
blandast hugur um, að það er
W
skynsamlegri stefna í þessum
málum að takmarka innflutn-
inginn með sérstökum opinber-
um ráðstöfunum, án þess að
draga nokkuð úr kaupgetunni
hjá almenningi, og fá þannig
um leið aukinn og bættan
markað fyrir innlendar fram-
leiðsluvörur, heldur en að halda
greiðsluj öfnuðinum við útlönd
hagstæðum með því að þrengja
kosti almennings svo mjög, að
hann eigi ekki kost vörukaupa,
og stórskemma þá um leið
markað fyrir innlenda fram-
leiðslu og rýra afkomumögu-
leika allra þeirra, sem lifa af
framleiðslu fyrir innlendan
markað. Hitt er annað mál, að
svo getur að ríkissjóði sorfið í
sambandi við almenna fjárhags-
örðugleika, að lækka þurfi
framlög til framkvæmda af
þeim orsökum. Framh.
Syar
fjármálaráðherra
Framh. af 1. síðu.
Stjórnarandstæðingar töldu
sig hinsvegar ekki hafa ástæðu
til þess að taka slíka afstöðu
til málsins.
Ríkisstjórnin vildi gjaman,
að flokkamir gætu staðið sam-
an um að gera það, sem nauð-
synlegt teldist í þessu máli til
þess að forðast harðvítugar
innanlandsdeilur. Þó alls ekki
til þess að hlífa sér við að taka
á móti aðfinnslum, heldur vegna
þess að hún gat búizt við, að
stjórnarandstæðingar mundu
snúá öllu til liins verra í ádeil-
um sínum, þannig, að til ein-
hvers skaða gæti orðið fyrir
traust landsins, ef trúnaður
yrði á væntanlegar fullyrðing-
ar þeirra lagður, — og alltaf
niá búast við að einhverjir leggi
á slíkt trúnað. Af þessari sömu
ástæðu hefi ég ekki talið rétt
að hefja umræður um þetta, fyr
en Magnús Jónsson fór að hafa
þetta mál í flimtingum. Þegar
gengið hafði verið úr skugga
um afstöðu flokkanna, tók ég
þá ákvörðun, að fela Magnúsi
Sigurðssyni að skýra frá eftir-
farandi í sambandi við lántök-
una, og eru ummælin tekin orð-
rétt úr skeyti því, er ég sendi
honum í enskri þýðingu:
„— Það er stefna mín og áð-
ur yfirlýst að koma lagi á inn-
flutning og útflutning íslands
í því skyni að gjaldeyrisástand
komist á öruggan grundvöll og
á meðan forðast frekari erlend-
ar ríkislántökur eða að hjálpa
til við erlendar lántökur ís-
lenzkra þegna, með því að
veita ríkisábyrgð“.
Það kann vel að vera, að
stjórnarandstæðingar telji á-
stæðu til að nota þetta mál til
árása á mig og geri tilraunir til
þess að vekja tortryggni í
þessu sambandi Var ekki laust
við(!) að á þessu bæri í grein
í Morgunblaðinu í gær. En
sjálfir verða þeir að bera á-
byrgð á því tjóni, sem þeir
kunna að valda með fullyrðing-
um sínum. Hinsvegar get ég
sagt það, að ég finn ekkert
„auðmýkjandi“ í því, að láta
skýra frá stefnu þeirri, sem
Niðmetningurinn
á Helgavatnl og
whisky-eiðarnir
Mig langar til að biðja Nýja
dagblaðið að spyrja Valtý Stef-
ánsson um niðursetninginn á
I-Ielgavatni. Valtýr á að geta
vitað ýmislegt um þann mann.
Hann var eftir því sem kunn-
ugir herma, einskonar fjólu-
ræktannaður á þeirri tíð. Hann
hafði ákaflega samsett inn-
ræti, þar sem- meginhlutinn af
þeim eiginleikum, sem gerir
menn hataða og fyrirlitna af
samtíð smni, byggðu upp hans
litlu en fégjörnu sál.
Mönnum finnst eiginleikar
þessa niðursetnings endurspegl-
ast í þeim andlega niðursetn-
ingi, sem stýrir penna íhalds-
ins.
Mér finnst, að það gæti meir
en komið til mála, að reyna
með sagnfræðilegri „blóðprufu“
að rekja alla þræði erfðra eig-
inleika milli þessara tveggja
niðursetninga. Mér finnst
þetta gæti verið alveg eins upp-
byggilegt eins og margt af því
sem V. St. setur í blað sitt.
Þá langar mig að spyrja V.
St. um framburð Thor Jen-
sens og Lorenz um kálfamjólk-
ina á Korpúlfsstöðum. Ég sé að
eitthvað er athugavert við
framburð þeirra feðga. Þeir
segja fyrir rétti, að afgangur-
inn af litlu flöskunum hafi
runnið í skólpræsið. En síðar
sannast, að þessi mjólk fór ein-
mitt í kálfa þeirra feðga. —
Hvemig er framburðurinn
úm kálfamjólkina? Og hvað er
um eiðana?
Mér finnst að í svona máli
eins og þessu um kálfamjólk-
ina, að þar gæti komið til
mála viss tegund af eiði: Að
blindfylla einhvem háttsettan
aðstandanda Korpúlfsstaða-
kálfanna í þrjá daga, með ó-
menguðu whisky, og láta hann
svo rétta upp þrjá fingur —
einn fyrir hvem ölæðisdag. Ég
spyr V. St. í fullri einlægni,
hvort honum finnist ekki senni-
legt, að einmitt svona eiður
gæti einna bezt uppljómað
svikamálið um litlu flöskum-
ar?
„Vinur“ flialdsins.
ég hefi haft í gjaldeyrismálun-
um frá því ég tók við störfum
fjármálaráðherra, og ekki
finnst mér það sennilegt, að
ráðstafanir þær í gjaldeyris-
málum, til þess að minmca
vöruinnflutning og þar með
stöðva skuldasöfnunina við út-
lönd, sem ég hefi gert, hafi
vakið tortryggni og valdið fyr-
irspumum. Hitt þykir mér lík-
legra, og mun fara nánar út í
það síðar ef frekara tilefni
gefst, að skuldasöfnun síðustú
ára, þrátt fyrir sæmilega hag-
stæða verzlunarfélags, ásamt
versnandi útflutningshorfum,
sem fyrir lágu upplýsingar uin,
hafi gefið hlutaðeigendum til-
efni til umhugsunar og fyrir-
spurna.
Eysteinn Jónsson.