Nýja dagblaðið - 05.05.1935, Blaðsíða 3

N Ý J X
DAGBtABlB
8
Ihaidið er búið að hækka út-
svör oé neyzluskatta á bæjar-
búum um meira en helming
síðan
NÝJA DA6BLAÐIÐ
Útgefandi: „Blaðaútgáfan h.f.“
Ritstjóri:
Gisli Guðmundsson.
Ritstjómarskrifstofumar
Laugv. 10. Símar 4373 og 2353.
Afgr. og auglýsingaskrifstofa
Austurstr. 12. Sími 2323.
Áskriftargjald kr. 2,00 & mán.
f lausasölu 10 aura eint.
PrentsmiSjan Acta.
Viðreisnaráætlun
ihaldsins:
Fleira tólk i bætrn
— minni tramleiðeln
Morgunblaðið birtir í fyrra-
dag tillögu, sem bæjarstjórnin
samþykkti fyrir skemmstu,
þar sem gerð er sú krafa til
ríkisstjórnarinnar, að hún geri
„allt sem í hennar valdi stend-
úr til að greiða fyrir íbúðar-
byggingum í Reykjavík á yfir-
standandi ári“. Er krafa þessi
m. a. rökstudd með því, „að
fólksfjölgunin í bænum út-
heimtir nú árlega 300—400
nýjar íbúðir, ef brýnustu þörf-
á að vera fullnægt“.
Mönnum hiýtur að koma í
hug við þessa samþykkt bæjar-
stjórnarinnar, að hún telji sig
hafa skapað þá aðstöðu, hvað
snertir atvinnu, ódýrt húsnæði
og sanngjamt verðlag lífsnauð-
synjanna, að hægt sé að bæta
við 400 nýjum fjölskyldum,
sem tryggð séu sæmlleg lífs-
kjör, í viðbót við þær, sem
fyrir eru.
Hér skal aðeins minnst á eitt
þessara atriða, atvinnuna.
Um það verður ekki deilt, að
útgerðin er sú atvinnugrein
bæjarins, sem1 hann á alla sína
framtíð undir. Iðnaðurinn, sern
hér er að vaxa upp og byggir
afkomu sína á viðskiptum við
bæjarbúa, verzlunin og allur
aimar atvinnurekstur bæjarins,
á framtíð sína uhdir afkomu!
útgerðarinnar.
Við árslok 1933 voru íbúar
bæjarins taldir 31.689, en í árs.
lok 1934 eru þeir 32.966. Þeim
hefir fjölgað um 1300 á sein-
asta ári. Útgerðarflotinn hefði
bví þurft að aukast töluvert til
að fullnægja þeim vexti.
En hefir það orðið?
Hér fer á eftir skýrsla um
tölu þeirra skipa, sem gengu
á veiðar héðan á vetrarvertíð-
inni í fyrra og svo nú í ár.
1984 1935
Togarar 22 22
Línugufuskip 6 5
Mótorbátar 14 15
Trillubátar 12 5
Upplýsingar þessar hefir
blaðið fengið hjá Fiskifélaginú.
Aðkomuskipin, sem hafa
lagt hér upp aflai sinn, eru'
mun færri nú en í fyrra. 1
fyrra lögðuj hér upp 3 línu-
gufuskip og 11 mótorbátar, nú
1 línuveiðari og 4 mótorbátar.
Þessa,r tölur sýna, að útger'ð-
in í vetur hefir verið minni en
í fyrra og atvinnan, sem hún
skapar í landi, verður ennþá
Árið 1929 voru útsvörin á
gjaldendum í Reykjavíkurbæ
kr. 1 milj. 629 þús. Síðan hafa
þau farið hækkandi ár frá ári.
Og þegar allt var að lenda í
vandræðum, fann íhaldið upp á
því, að taka stórar fúlgur af
reksturságóða bæj arfyrirtæk j -
anna og verja þeim til dag-
legra útgjalda. Þess vegna hef-
ir verð á gasi, vatni og
rafmagni heldur ekki verið
lækkað. Rafmagnið er nú selt
almenningi með 80% álagn-
ingu á sjálfan framleiðslu-
kostnað þess. En þessi neyzlu-
tollur, sem íhaldið tekur af
bæjarfyrirtækjunum er kominn
upp í 293 þús. kr. á þessu ári.
Sjálf útsvarsupphæðin er
áætluð á þessu ári 3 milj.
185 þús. kr. Samtals útsvör og
neyzluskattar (af bæjarfyrir-
lækjunum) því kr. 4 milj. 478
þús.
Viðbótin — útsvör og neyzlu.
skattar — síðan 1929 er því
hvorki meira né minna en 1
Pálmi Jósefsson og Sigurður
Thorlacius rita í 100 tbl. Nýja
dagblaðsins „athugasemd" tii
þess að koma í veg fyrir
„rangar hugmyndir“, er það
geti gefið, sem mílliþinganefnd
í launamálum vitnar í viðtöl við
íræðslulaganefnd á s. I. sumri.
Gefa þeir fullkomlega í skyn,
að launamálanefnd fari rangt
og villandi með mál. Ég var
minni, vegna fækkunnar að-
1,'omuskipanna.
Meðan slíku fer fram hefir
meirihluti bæjarstjórnarinnar
okkert aðhafst til að auka at-
vinnu bæjarbúa. Þrettán
hundruðum, sem bættust við á
síðastl. ári, hefir ekki verið sé3
fyrir neinum atvmnumögu-
leikum. Þeim hundruðurh
manna og kvenna, semj áður
höfðú litla eða enga atvinnii,
ekki heldur. Hvergi hefir bólað
á úrræðum og framkvæmdum1
bæj arstj órnarinnar. En í fyrra-
dag heimtar hún íbúðir fyrir
400 nýjar fjölskyldur. Aukinn
íólksfjöldi, minni atvinna, það
er stefna íhaldsins í bæjar-
stjóminni. Framtaksvöntún,
vanmáttur og ábyrgðarleysi
eru einkenni þess flokks, sem
nú stjómar málefnum Reykja-
víkurbæjar.
Og svo hafa íhaldsbroddarn-
ír ekki annað þarfara að gera
en að bítast um, hver þeirra
eigi að verða borgarstjóri.
1929
milj. 849 þús. kr. eða um
113% af útsvarsupphæðinni
eins og hún var 1929!
Þetta er vel að verið á fimm
árum.
Og hér erui að verki þeir
menn, sem sérstaklega þykjast
bera hag Reykvíkinga fyrir
brjósti!
Ef skattar ríkisins á lands-
lýðinn hefðu hækkað hlutfalls-
lega eins mikið á síðustu árum
og skattar íhaldsins á Reyk-
víkinga, þá ættu útgjöld fjár-
laganna nú að vera um 30
miljónir í stað þess, aðþaueru
um 14 miljónir.
Og svo þykist íhaldið vera á
móti opinberum útgjöldum.
Hafa Reykvíkingar almennt
gert sér ljóst, hvílíkt fals og
fláræði býr á bak við sparnað-
aryfirlýsingar mannanna, sem
stjórna bænum? Hér em
„rauðu flokkarnir" í minna-
nluta í bæjarstjórn og geta
engu ráðið. Ihaldið á alla dýrð-
ina. Og verkin tala.
ritstjóri að áliti launamála-
nefndar, og tek ég þessa
ádrepu1 til mín. Ég er því óvan-
ur, að mér sé borið það á brýn
að fara rangt og villandi með
mál, enda tek ég því með fullri
óþökk.
Það sem þeir félagar telja,
að sérstaklega geti gefið rang-
ar hugmyndir í nefndarálitinu
er, að þar „er því haldið fram,
að fræðslulaganefnd hafi lagt
til, að kennurum skyldi fækka
á þann hátt, að komia skyldi
bekkjarkennsla í kaupstaða-
skólum og vinnudagur kennara
0 kennslustundir“.
Um þetta segja þeir svo:
„Þessar nefndir héldu aldrei
sameiginlega fuúdi. Fræðslu-
laganefnd hefir því aldrei látið
neitt álit í ljós á þessum atrið-
uml Það atriði, að vinnudagur
kennara skuli vera 6 stundir,
er án efa mjög fjarri vilja
kennara. — Það eina álit, sem
launamálanefnd gat byggt á,
var fræðslufrumvarpið sjálft?
Svo mörg og þó fleiri eru þau
orð.
Hvergi er sagt í nefndar-
áliti launamálanefndar, að
nefndimar hafi haft sameigin-
lega fundi, og þurfti ekki fyrir
það að sverja. Hinsvegar
kvaddi launamálanefnd for-
mann fræðslulaganefndar á
sinn fund, og einstakir nienn
úr nefndunum ræddust oft við.
Sérstaklega ræddi ég oft við þá
Bjöm H. Jónsson og Sigurð
Thorlacius og þori ég að full-
yrða, að hugmyndinni um
bekkjarkennslu í stað fag-
kennslu hreyfði Sigurður fyrst
við mig og 6 stunda kennslú-
skylda á dag var honum heldur
ekki þymir í holdi í fyrra
sumar. Gunnar M. Magnúss
segir að vísu í ágreiningsatrið-
um sínum, að þetta uin 6
stunda kennsluskylduna hafi
borið að skilja þann veg, að
kennarar kenndu 6 stundir
suma daga eða jafnvel suma
mánuði, en færri stundir ann-
an hluta starfstímans (álit
launanefndar, bls. 186), og er
það að því leyti rétt, að 6
stúnda kennslúskyldan átti ekki
að vera nema 6 mánuði ársins.
En fyrst þessi „athugasemd“
er fram komin, skal ég geta
þess, að ég er svo varfærinn
maður, að ég hefði ekkert eftir
þessum góðu mönnum haft,
ef það hefði ekki verið skjal-
fest. En skjalfest er það í
nefndaráliti fræðslulaganefnd-
ar og tillögunum um skiptingu
landsins í skólahverfi. Pálmi
og Sigurður taka það að vísu
fram, að fræðslulaganefnd hafi
talið þær tillögur „svo ófull-
komnar og mikið frumsmíð, að
hún lét ekki birta þær með
frv. því, er hún samdi og fjöl-
ritað var“. En hún taldi þær
þó nógu góðar handa launa-
málanefnd til rökstuðnings því,
að launakjör kennara m'ætti
bæta, ríkinu að kostnaðarlitlu
mteð betri skipulagningu, og
nógu góðar handa Alþingi til
rökstuðnings því, að ekki
þyrfti að vera mjög kostnaðar-
samt að færa skólaskyldu nið-
ur í 7 ára aldur. Og þó að þær
tillögur séu ekki vélritaðar með
frv. nefndarinnar, eru þær
prentaðar með því í þingtíð-
indum 1934 (þingskjal 345),
lítið eitt breyttar frá því, er
launamálanefnd fékk þær í
hendur. — Þessar tillögur, sem
að öllu eru byggðar á „kennslu-
skipun“ þeirri, sem fræðslu-
laganefndin setur upp á bls. 18
í sínu „vélritaða“ nefndaráliti
geta ekki staðizt, nema gert sé
ráð fyrir bekkjarkennslu og —
6 kennslustunda vinnúdegi
kennara í 6 mánuði ársins (1.
okt. — 15. des. og 15. jan. —
30. apríl. 1 kaupstaðaskðlun-
um er hverjum kennara ætlað
að kenna 24—30 barna flokki
10—14 ára 4 stundir á dag og
öðrum flokki barna, 7—9 ára,
2 stundir á dag. Þetta geta
allir séð í plöggum fræðslu!-
nefndarinnar (þingskjal 345,
1934), ef þeir hafa vit og vilja
til að sjá það.
Það er rétt, hjá Pálma og
Sigurði, að fræðslulaganefnd
byggir sínar tillögur á því, að
böm séu skólaskyld 7—14 ára,
enda tekur launanefnd það
skýrt fram í áliti sínu. Hins-
vegar gerir launamálanefnd
engar tillögur til breytinga um
almenna skólaskyldu barna frá
því sem er, enda kom slíkt
ekkert við verkefni hennar.
Hún leggur heldur ekkert móti
slíkum breytingum, en vill af
réttlætisástæðum, að framlag
ríkisins til barnafræðslunnar sé
miðað við sama aldursmark um
allt land. En þetta er annað
mál en bekkjarkennsla og 6
stunda vinnudagur kennara, og
kemur því öldungis ekkert við.
Það „getur gefið rangar hug-
rnyndir um álit fræðslulaga-
nefndar“, að blanda þeim mál-
um saman.
Arnór Siguirjónsson.
í baksturinn
er bezt að nota
I Gerdutt
Egjfjaduft
| Kardemommur
Það verður enginn vonsvikinn sem notar
LJ ÓMA-vörur!
Stranglega bannaðar
allar heímsóknir
á FœðÍDjarbeimilið, Eiríksgötu 37 aí börnum
(vegna kíghóstahœttu),
Helga M. Níelsdóttir
ljósmóðir
LJÓMA
Athugasemd vw athugasemd