Nýja dagblaðið - 22.02.1936, Qupperneq 2

2
N Ý J A
DAGBLAÐIÐ
Heimavist Syrir
vanheil börn
Framh. af 1. síðu.
teljast sjálfsagt, að þessi að-
staða, sem þarna er fyrir hendi
til þess að hjálpa fáum böm-
um, verði notuð eftir því sem
hægt er, fyrst og fremst með
því að heimavistin starfi á-
fram allt árið og í öðru Iagi
ætti að mega búast við því, að
jaínóðum og augu manna opn-
ast fyrir þeirri aðkallandi þörf
að hjálpa veikluðum og las-
burða bömum, þá verði hús-
næði aukið, þar til hæfilegt má
teljast, í hlutfalli við fólks-
fjölda.
önnur spuming hlýtur að
vakna upp í huga manns við
að sjá þessi ánægjulegu en
veikluðu börn, og hún er um
það, hvernig fer um þessi böm,
þegar þau hverfa burt frá
skólanum. Verða kjör þeirra
það góð, að þau tapi ekki aftur
því sem þau hafa unnið? Hef-
ir þeim farið nógu mikið fram
og hafa þau fengið nógu mik-
ið mótstöðuafl á þessum stutta
tíma, til þess að þau geti hald-
ið áfram að hressast og þrosk-
ast ? Að vísu mun s vo til ætl-
azt, að bömin komi tvisvar i
mánuði til eftirlits, en þó svo
verði gert, verður að teljast
æskilegt, að einhverju eftirliti
verði komið við, helzt af lækn-
isins hálfu eða hjúkrunarkon-
unni, að minnsta kosti í sum-
um tilfellum, á heimilum barn-
anna sjálfra. Því þennan stutta
tíma, sem bömin hafa dvalið
þama, er búið að leggja mikla
vinnu og mikla alúð, sem virð-
ist hafa borið álitlegan árang-
ur, í það að hjálpa þessum
litlu börnum til lífsins; hjálpa
þeim til þess að verða sjálf-
bjarga menn, og þetta starf má
ekki verða að engu, eins og vel
getur orðið, því eftirlitið verð-
ur því erfiðara, sem hópurinn
stækkar meira og tvístrast.
Enginn má þó taka orð mín
svo, að ég vantreysti hér hlut-
aðeigandi mönnum, sem ég veit
að ekkert munu til spara, svo
Fólkítötrum
Fjórar bækur eftir Hall-
dór Kiljan Laxness.
VI.
Bækur Laxness minna á sum-
ar stórborgir í Suðurlöndum.
Þar er hin mesta fjölbreytni:
Glæsilegt umhverfi, milt lofts-
lag, blár himinn, gamlar rústir,
hallir og hreysi, prýðileg stræti
og þröng skúmaskot, skraut-
búið tilhaldsfólk, og hálfnakt-
ar betlikindur. Þessi fjölbreytni
veldur því, hve misjafnt hann
er dæmdur af þjóð sinni. Sumir
sjá aðeins kosti hans, hið mikla
skapandi afl, óvenjulega mál-
snilld og orðauðgi, djúptækan
skilning á sálarlífi manna, og
mismun manna eftir stéttum
og aðstöðu. Auk þess alveg frá-
bær gáfa til að skynja ein-
kenni landsins, og lýsa þeim
bæði í fegurð og ömurleika. En
aðrir líta vfir þessar hliðar, en
sjá brugðið upp myndum úi-
Heimavist Reykjavíkur í Laugarnesskólanum 30. nóv. 1935 til 25. iebr. 1936. — 12 stúlkur.
i II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
Aldur ár 13 12 9 104/12 12 123/12 103/, 2 126/12 126/12 125/12 128/12’, 103/12
Perquets próf (berklasmítun) . neg. pos. pos. pos. pos. neg. neg. pos. pos. pos. pOS. pos.
A sjúkrah. vegna kirtlabólgu . 7» 21/2 ár l>/2 ár 71 7? 77 „ 2 ár 5 mán. 77 »7 1
annara sjúkd. . » n V 77 n •• 6 mán. „ W 77 77 1 ár
Verið i skóla Áður 9 mán. 2 máu. 2 mán. 2 vet. 21/2 vet. 4 mán 1 vet. 1 vet. 1 vika 1 vet. 1/2 vet. 1 vet.
Legud. eftir komu í heimavist dag. 2 _ _ 4 2 10 20 . 34 - 10 7
Keuuslulímar á món. I. mán. . tim. 27 20 25 27 27 24 24 24 10 24 24 L8
II. — - 53 51 31 74 74 41 11 58 41 58 30 30
III. - - 76 68 68 120 120 46 48 76 76 76 76 70
Keunslutimar alls 166 139 144 32) 321 111 83 158 127 158 130 118
Pyng’darfiamför á mán. I. máu. kg. 2,0 2,5 2,4 2,5 2,1 2,0 1,1 4.1 0,0 2.2 • 2,8 2,4
II. - -H),2 0,7 0.7 1,8 1,0 -H.l 1,0 1,3 1,5 1,7 *4-0,4 1,9
III. - — 1,5 1,5 1,5 1,0 2,5 1,4 1,4 1,4 2,7 1.1 1,7 2,0
Þyngdarframför alls — 3,3 4,6 6,2 5,6 3,3 3,5 6,8 4,2 5,0 4,1 6,3
Hœðarframför cm. 1,0 2,0 2,2 1,7 0,8 1,6 1,2 2,5 2,0 1,7 0,2 0,0
að þetta starf beri sem mestan
árangur.
Um næstu mánaðamót kem-
ur ný deild, verða það tólf
drengir og dvelja þar jafn
1 lengi eða í þrjá mánuði.
I Um heimilisháttu þarna er
það helzt að segja, að bömin
vakna kl. 7—71/2 að morgni.
Bókleg kennsla fer fram kl. 8—
| 10, kl. 10—11 fara bömin út,
þau sem það geta, og ganga
; um nágrennið þegar veður
j leyfir, Kl. 11—12 hvíla þau sig,
í en kl. 12—1 er miðdegis-
I rnatur. Þá er hvíld kl. 1—3 og
; á þeim tíma fara bömin í ljós
annanhvom dag. Að því búnu
i fá þau mjólk að drekka, kl. 3V2
—4V2 fara þau aftur út, en kl.
41/2—7 eru bömin í handa-
vinnu. Þá er borðað og farið í
bað, og kl. 8 ganga bömin til
hvílu.
Forstöðukona heimavistar-
innar er frú Vigdís Blöndal,
læknir er óskar Þórðarson og
hjúkrunarkona frk. Magðalena
i Guðjónsdóttir. M. S.
K a u p i ð
Skátaskemmtimin
verður í Iðnó 24. þ. m. kl. 8,1 ú
Fjjölbreyti skemmtiskrá.
Aðg-öngumiðar seldir í Bókhlöðunni og kosta 1,75 og 1,00
er s^manúmeríð hjá ódýru
Ó\9 t fiskbúðinni á Klapparst. 8
Árshátíð
samvmnumanna
verður haldín á Hótel Borg- laug-
ardaginn 29. p. m. Nánar augl. síðar
Ágætt uauta-
og* svinakjöt
alltaf fyrirliggjandi.
Samband ísl. samvínnufélaga
Simi 1080.
Ai!t með íslenskum skipum!
Verð við
allra hsefi:
Rjúpur
Svínakótelettur
Buff og Grullas
Nýreykt dilkalæii
Frosið dilkakjöt
Ódýra kjötið,
43 aura V, kg.
í frampörtum
Frosin lambalifur, .
45 aura 1/, kg.
Síld í lauk
Súr hvalur
Soðin svið
Pantið tímanlega l
Kjötbúð
Reykjavíkur,
Vesturgötu 16.
Sími 4769.
Hestamannafél. Fákur
heldur fund á liótel Heklu
mánudaginn 24. þ. m. kl.
8,30 e. h. Fundarefni laga-
breytingar.
þjóðlífinu, þar sem ein eymdin
er annari meiri.Prestar, læknar
og sveitabændur eru sýndir
sem frámunalegir aulabárðar.
Húsakynnin eru venjulega eins
ömurleg og mest má vera, mat-
urinn verri en nokkurt fanga-
fæði. Jafnvel smalahundurinn
er lúsugur, og því einkenni
mjög haldið á lofti. Orðbragð
fólksins er oft ótrúlega hrotta-
legt. Þegar fullorðna fólkið tal-
ar við börn, þá er venjulega
bætt við einhverju niðrandi
hrakyrði, eins og „rýja“,
, skarn“, „greyið“ o. s. frv. Lík-
mgar í samtali eru óvenjuleg-
ar, og ótrúlegar eins og þegar
einn sveitabóndi vill hafa kaff-
ið svo sterkt, að það megi
tjarga með því hrút. Skáldið
notar jafnvel enn óskáldlegri
líkingar um eðli þess kaffis,
sem veita skyldi við jarðarför
konu bónda.Þegar gamla konan
tengdamóðir Bjarts, fær vitn-
eskju um að barnabam hennar
ætli í aðra heimsálfu, hefir
gamla konan það svar á reiðurn
höndum, að nú hrynji fjórtán
lýs úr höfði hennar. Þá koma
Iýsingar af meðferð munntó-
baks, sem að vísu munu styðj-
ast við raunveruleg fordæmi.en
eru gegnsýrðar af óumræðileg-
um ljótleik. Að því er málið
snertir, þá hefir skáldið mitt í
auði sínum og ríkdómi, sem
ekki er létt að gera of mikið
iir, tekið upp latmæli eins og
lcu, sem ekki mun áður hafa
heyrzt nema í munni málhaltra
manna.
Það er ekki undarlegt, þó að
mjög beri á milli í dómum um
þetta skáld, þeirra manna, sem
ekki sjá nema hina sjaldgæfu
kosti og yfirburði h'áns, og
hinna, sem gleyma kostunum,
og einblína á það sem er um-
fram kostina, og enganvegin
lítið að fyrirferð. En réttan
skilning á Laxness og þýðingu
hans, fá menn ekki nema með
því að meta hleypidómalaust
alla þætti í rithöfundarstarfi
hans.
Ef menn taka nokkur lista-
verk til samanburðar, er hægt
að sjá í hverju eru fólgin hin
tvíræðu einkenni í skáldsagna-
gerð H. K. L. Ég vil nefna
Gunnarshólma, myndastyttuna
Davíð eftir Michael Angelo,
mynd Rodins, „Borgararnir í
Calais“ og að lokum söguhetju
Laxness sjálfs.
í Gunnarshólma velur skáldið
sér að umgerð eitt hið
fegursta hérað landsins, á þeim
tíma árs, þegar yndi landsins
er mest heillandi. Inn í þetta
umhverfi leiðir hann glæsileg-
.ustu hetju héraðsins, á þýðing-
armestu ákvörðunarstund æf-
innar. Og þessu efni lýsir
skáldið í hinu fullkomnasta
formi, og með hinu fágaðasta
máli, sem ritað hefir verið af
nokkrum íslending. Hér er öll
fegurð á hástigi, valin og sam-
ræmd af skáldinu sjálfu.
Tökum næst hina frægu
| marmaramynd Michael Angelo
! af Davíð, er hann gengur fram
rnóti Golíati. Enginn einn mað-
ur var þar fyrirmynd, og eng-
inn dauðlegur maður hefir ver-
ið slíkur sem myndastyttan
sýnir. Hvert er þá verk lista-
mannsins? Hann sameinar fjöl-
mörg mannleg fegurðarein-
kenni í eitt. Hann gerir úr þess-
um sameinuðu glæsimennsku-
einkennum mann, sem er meira
en maður, fegurri og tígulegri
•en mennskir menn, einskonar
„superman“, þó svo mennskur í
allri sinni gerð.
Gunnarshólmi Jónasar Hall-
grímssonar og Davíð Michael
Angelo, eru á þennan hátt sam-
stæð listaverk. Þau sameina
hina mestu fegurð. Þau eru
ýkt að því leyti, að þau eru
fegurri en veruleikinn. Slík
verk eru draumar um það tak-
mark, sem menn óska og vona
að þeir geti náð.
(Framhald).
J. J.