Nýja dagblaðið - 30.03.1936, Side 1

Reykjavík, þriðjudaginn 30. marz 1936.
Spönsh fírmu skora á ríkisstférn
Spánar að afnema takmarka.nfi» á
innflutníngi saltfisks frá Islandi
Á alira ssdustu árum og sérstakiega Syrir
aöhald frá gjaldeyris- og innflutningsnefnd
hafa aukizt kaup á ýmsum vörum frá Spáni,
en par heflr, svo sem kunnugt er, veriö aða!-
markaöur fyrir ísienzkan saltfisk fram tíi pessa
Vörukaup pessi hafa haft pau áhrif, að svo er
komið aö spánskir framleiðendur og spönsk
firmu sem hingaö hafa selt vörur, beifa nú á-
hrifum sínum ti! pess, að innflutningur héðan
á saltfisks verði sem minnst takmarkaður.
Nýja dagblaðið hefir frá ör-
uggri heimild fengið vitneskju
um að spánskir útflytjendur á
vörum til íslands hafa gjört
sitt til að ekki yrði takmörkuð
sala á íslenzkum saltfiski á
Spáni. Hafa þeir snúið sér til
spönsku ríkisstjórnarinnar í
því efni. Verður af þessu bert
hversu mikilsvert það er að við
höldum aðkaupum til þeirra
landa, sem við eigum mest und-
ir um markaði fyrir okkar eig-
in vörur.
Sýnishom þau af skeytum,
sem spánskir útflytjendur
hafa sent ríkisstjórn sinni, bera
það með sér, að þeir líta svo
á, að þeir eigi sameiginlegra
hagsmuna að gæta með Is-
lendingum, þegar ræðir um inn-
fiutningsheimildir fyrir ís-
lenzkan saltfisk til Spánar.
Fara hér á eftir þýðingar á
nokkrum af skeytunum. án þess
þó að sendendur séu tilgi’eind-
ir, en skeytin eru stíluð til iðn-
aðar- og verzlunarmálaráðherr-
ans á Spáni;
1. „íslenzk verzlunarstétt
reynir eftir getu að kaupa
spánska framleiðslu og auka
útflutning vorn til Islands. 1
nafni gagnkvæmrar sanngirni
biðjum vér yðar hágöfgi að af-
nema takmarkanir á saltfisks-
innflutningi frá téðu landi.“
spönskum neytendum, en
spánsk framleiðsla íslenzkum
neytendum. Þessvegna biðjum
vér yður að takmarka ekki inn-
flutning hingað á saltfiski, og
létta þannig undir með spönsk-
um landbúnaði og iðnaði.“
5. „Vér biðjum yðar há-
göfgi að varast takmörkun
innflutnings á íslenzkum salt-
fiski, vegna þess, að það mundi
hnekkja vaxandi viðskiptum
Spánverja og íslendinga.“
6. Þegar litið er til þess, að
frekari takmarkanir á salt
fiskinnflutningi frá íslandi
myndi hnekkja sölu spánskra
afurða þar í landi, biðjum vér
yður að gleyma ekki hagsmun-
um spánskra útflytjenda, en
meðal þeirra teljum vér oss, né
heldur því þjóðþrifaverki, sem
vér vinnum að eftir getu, að
afla spánskri framleiðslu góðs
markaðar í téðu landi.“
Nýja dagblaðið hefir sam-
rit af fjölda slíkra skeyta, sem
spönsku ríkisstjóminni hafa
verið send. Eru þau ýmist frá
einstökum framleiðslufirmum
eða samböndum sérstakra
framleiðslugreina. Einnig eru
skeyti frá einstökum mönnum,
sem taldir eru miklir áhrifa-
menn.
Hafa hinir spönsku útflytj-
endur trú á því, að þeim muni
í lokin takast að fá því til veg-
ar komið, að Keimildin fyrir
saltfisksinnflutningi frá íslandi
verði aukin frá því sem er.
Harrar eyðilöggð
Iftalir nofa summdagkn til hrylli-
legrar Slugárásar
London í gærkvöldi. FÚ.
í opinberri ítalskri tilkynn-
ingu í dag er skýrt frá því, að
32 ítalskar flugvélar hafi verið
Iátnar gera loftárás á Harrar í
gær, og hafi árásin borið hinn
glæsilegasta árangur, þvi að
borgin sé nú ekki annað en
brúgur af rústum.
Samkvæmt skýrslu frá Addis
Abeba standa leifar borgarinn-
ar í báli, og er engum manni
fært að nálgast borgina, til
þess að komast að raun um hve
tjónið sé mikið, sakir hins ofsa-
lega hita. En aðeins er vitað,
að tjónið er gífurlegt. Rauða-
Kross sjúkrahús, sem merkt
voru fána Rauða Krossins, eru
sögð eyðilögð, einnig loft-
Frh. á 4. síðu.
Næsta skrel Hltlers
verður að ráðasft inn a Lifthauen
Spár franskra blaða effip kosningaúpslífin í Þýzkalandi
London í gærkvöldi. FÚ.
2. „Vér biðjum yðar hágöfgi
að afnema takmarkanir á leyf-
ishluta Islendinga til saltfisks-
innflutnings og hjálpa oss með
því til að auka útflutning vorn
til þessa lands, sem með degi
hverjum eykur kaup sín hjá
oss.“
3. „Sökum mikillar eftir-
spurnar á íslandi eftir fram-
leiðslu vorri, biðjum vér yður
að afnema takmarkanir á inn-
flutningi íslenzkrar fram-
leiðslu.“
4. „Fullvíst er að í slenzk
framleiðsla er nauðsynlegri
I kosningunum, sem fram
fóru í Þýzkalandi á sunnudag-
inn, tóku þátt um 45.500 þús-
undir kjósenda, og af þeim
greiddu 98.79% atkvæði með
Hitler. Rúmlega hálf milljón
greiddi atkvæði á móti Hitler,
og álíka margir sátu heima og
greiddu ekki atkvæði.
Franska blaðið, Echo de
Paris, ritar um kosningamar,
og spyr: „Iivað ætlar Hitler að
gera við þessar 45 milljónir
stuðningsmanna sinna?“ Blað-
ið svarar því ekki, en auðséð
er, að því stendur stuggur af
hemaðarfyrirætlunum Hitlers.
Hjnsvegar svarar franska blað-
Fra,mh. á 4. sí2e.
76. blaö
Grjóikastið
úr glevhúsinu
Út af kosningunni í banka-
ráð Landsbankans hefir Al-
liýðublaðið fyllst mikilli bræði,
líklega af því að Héðinn Valdi-
marsson var ekki kosinn í
bankáráðið af Framsóknai-
mönnum.
Kosning í bankaráð Lands-
bankans hefir ætíð verið póli-
tísk og voru strax í byrjun
kosnir í það tveir menn af
Framsóknarflokksins hálfu,
þeir Jónas Jónsson og Jón
Ámason.
Seinna hjálpuðu Framsóknar-
menn Alþýðuflokknum til að
koma einum manni í banka-
ráðið, meðfram vegna þess, að
Framsóknarmenn hafa litið svo
á, að úr því kosningin á annað
borð er pólitísk, þá sé ekki ó-
eðlilegt að allir aðalflokkar
þingsins eigi þar fulltrúa.
Við kosningu í bankaráð
1934 tókst „Bændaflokksmönn-
um“ á bankanefndarfundi, sem
mikill vafi leikur á að verið
hafi lögmætur, að bola Héðni
Valdimarssyni úr bankaráðinu
og kjósa Helga Bergs í hans
stað.
Sæti það, sem nú skyldi
kjósa í á nýafstöðnum banka-
nefndai-fundi, hafa Framsókn-
armenn ætíð skipað, og er það
því helzt til mikil frekja, ef til
þess hefir verið ætlazt, að Héð-
inn Valdimarsson yrði kosinn í
bankaráðið að þessu sinni.
Reyndar er dagbl. Vísir, sem
út kom í gær, að vola út af því,
að Framsóknarmenn skyldu
ekki kjósa Héðin, og Ólafur
Thors er í nógu miklum tengsl-
um við Vísi til þess, að ekki
verði um það villst hvaðan
samúð blaðsins með Héðni er
runnin, eins og á stendur.
í bræði sinni ræðst Alþýðu-
blaðið með hinum ósvífnustu
dylgjum á Samband ísl. sam-
vinnufélaga, brigzlar því um
skuldir, vanskil og fjármálaó-
reiðu, þótt með óbeinum orðum
sé að sumu leyti.
Þessu til skýringar skal þess
getið, að Alþýðublaðið hefir
jafnan talið h/f Kveldúlf hið
mesta fjárglæfrafyrirtæki, en
eggur nú Samband ísl. sam-
vnmufélaga að jöfnu við
Kveldúlf.
Brigslin um skuldir Sam-
Dandsins eru ekki nein nýjung,
Jótt hlé hafi verið á rógmælg-
inni nú um sinn, í blöðum
Sjálfstæðisflokksins, sem mesta
stund hafa á hana lagt.
Héðinn Valdimarsson og
tveir menn úr Sjálfstæðis-
flokknum höfðu um fjögra ára
skeið, eða öll árin frá 1930—
1934, meirahlutaaðstöðu I
bankaráði Landsbankans, og
fjigdust þá með viðskiptum
Sambandsins við bankann. Bar
þeim að sjálfsögðu skylda til
að gera ráðstafanir gegn hættu
af þessum viðskiptum, ef rógur
íhaldsblaðanna, sem Alþýðu-
blaðið endurtekur nú, væri á
nokkurum rökum byggður.
Reikningsniðurstöður Sam-
bandsins hafa verið birtar op-
inberlega, svo allt hefir legið
ljóst fyrir um fjárhagsafkomu
þess.
Samband ísl. samvinnufélaga
hóf starfsemi sína fyrir alvöru
eftir lok ófriðarins mikla. Rétt
á eftir, á árunum 1920—21,
skullu yfir hinar ægilegustu
verðbyltingar, sem nokkru
sinni hafa átt sér stað hér á
landi. Féllu þá í valinn fjölda-
margar gamlar verzlanir, og
ýms stór atvinnufyrirtæki liðu
undir lok, eða biðu stóran
hnekki á starfsemi sinni.
Á þessum árum var gerð hin
illvígasta og óbilgjamasta
herferð á hendur Sambandinu,
sem nokkurntíma hefir átt sér
stað gegn nokkru verzlunar-
fyrirtæki hér á landi. Þrátt
fyrir þessa ofsókn og við-
skiptaörðugleikana, lánaðist
Sambandinu að komast klak-
laust fram úr erfiðleikum
þessara ára. Og síðan hafði
Sambandið árlega bætt hag
sinn, þar til heimskreppan
hófst 1930. í gegnum þá kreppu
hefir verið stýrt með svo mik-
ili gætni, að skuldir Sam-
bandsins við Landsbankann eru
í dag ekki nema tæpar tvær
milljónir og fjögur hundruð
þúsund krónur.
Þess skal getið hér til fróð-
leiks, að blaðið hefir aflað sér
þeirra upplýsinga hjá Samband-
inu, að það er búið að greiða
Landsbankanum síðan það hóf
viðskipti við hann samtals
nokkru hærri f járhæð í vexti
og viðskiptagjöld, en nemur
allri skuld þess við bankann í
dag.
Á bak við skuld Sambandsins
við Landsbankann standa fyrst
og fremst fasteignir þess og
vörubirgðir, ennfremur úti-
standandi skuldir og ábyrgðir
38 Samvinnufélaga, sem í Sam-
bandinu eru. Mun mega full-
yrða að Sambandið sé mjög
Framh. á 4. atta.