Nýja dagblaðið - 30.03.1936, Side 3

N Ý J Ai
BAGBLAÐIÐ
8
NÝJA DAGBLAÐIÐ
Útgefandi: Blaðaútgáfan h.f
Ritnefnd:
Guðbrandur Magnússon,
Gísli Guömundsson,
Guðm. Kr. Guðmundsson.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
pórarinn pórarinsson.
Ritstjómarskrifstofur:
Laugav. 10. Símar 4373 og 2353.
Afgr. og auglýsingaskrifstofa
Austurstr. 12. Sími 2323.
Áskriftargjald 2 kr. á mán.
-f lausasölu 10 aura eint. -
Prentsm. Acta.
Sími 3948.
íhaldið á métí
„syðri leiðísmí**
Eins og kunnugt er hafa þeir
Jónas Jónsson og Jón Baldvins-
son flutt á Alþingi frumvarp
um breytingar á vegalögunum.
Stsersta breytingin, sem þetta
frv. gerir ráð fyrir, er sú að
taka í þjóðvegatölu leiðina milli
Hafnarfjarðar- og ölfuss um
Krísuvík og Selvog. Með þessu
raóti er gert ráð fyrir tvöfaldri
Suðurlandsbraut, annari. um
Hellisheiði og hinni sunnan við
fjallgarðinn með sjó fram, eins
og áður er sagt.
Með þessu frumvarpi, þó að
lögum verði, er því að vísu
ekki slegið föstu, að vegur
verði lagður syðri leiðina. Til
þess að hægt sé að ákveða það
endanlega, þarf að gera nokkru
nánari rannsókn á vegarstæð-
inu nú í vor. Má þá ekki standa
á því að heimild vanti í lögum
til að leggja veginn þessa leið.
Og þeim mönnum fer nú mjög
fjölgandi, sem líta svo á, að
§yðri leiðin sé einmitt hin rétta
lausn á þessu mikla samgöngu-
máli Suðurlands.
En svo hlálega bregður við,
að höfuðmálgagn íhaldsflokks-
ins, Morgunblaðið, hefir nú
þegar risið algerlega öndvert
gegn þessu máli. Sl. sunnudag
ræðst það á flutningsmenn
frumvarpsins með skömmum,
og kveður upp úr með það, sem
sína skoðun (og þá vafalaust
ráðamanna íhaldsflokksins) að
syðri leiðin sé algerlega for-
dæmanleg.
Ekki er gott um það að segja
að svo stöddu, hvort meiningin
muni vera að kúga alla þing-
menn íhaldsflokksins til þess
að greiða atkvæði með Morg-
unblaðinu í þessu máli. Hingað
til hafa sumir þeirra ekkert
farið dult með það, að þeir
væru syðri leiðinni hlynntir,
hvað sem nú verður eftir að
ráðamenn flokksins hafa talað.
Mbl. gerir mikið veður út af
því, að syðri leiðin sé miklu
lengri. En það er ekki vega-
lengdin, sem hér skiptir mestu
máli. Það sem mestu máli
skiptir, auk kostnaðarins við
lagningu vegarins (og hann
þarf engan veginn að fara al-
veg eftir vegarlengd), er það
að hve miklu leyti vegurinn
komi að gagni sem vetrarveg-
ur. 6Ú—70 km. leið getur, ef
snjór er þar til hindrunax,
Eru þaö uppeldisáhrif skólans?
Hverjn svarar Sigfús?
Sigfús Sigurhjartarson „leið-
ara“-ritstjóri að blaði, sem
verkamenn gefa út hér í bæn-
um, ræðst, á sunnudaginn, með
nokkrum dólgsskap á Samb. ísl.
samvinnufélaga fyrir að Fram-
sóknarmenn hafa kosið Jónas
Jónsson í bankaráð Landsbank-
ans. Er þessi grein Sigfúsar
einskonar framhald á þeirri
fautalegu árás, sem sama blað
hafði gert á Sambandið daginn
áður og gerð hefir verið að um-
ræðuefni hér í blaðinu.
Sigfús segir að það sé ófært,
að formaður Framsóknar-
flokksins sé í yfirstjóm Lands-
bankans. En hversvegna má
Jón Baldvinsson form. Alþýðu-
flokksins vera bankastjóri Út-
vegsbankans og hví mátti Har-
aldur Guðmundsson vera úti-
bússtjóri á Seyðisfirði og hví
má Stefán Jóhann vera í banka-
ráði Útvegsbankans ? Þessir
menn eru þó allir þingmenn í
flokki alþýðu. Ef aðrir þing-
menn misnota áhrif í banka sér
og sínum í vil, þá munu þessir
menn undir sömu synd seldir.
Haustið 1927 voru Jón Áma-
son og Jónas Jónsson báðir
kosnir á bankaráð Landsbank-
ans. Þeir höfðu þá nákvæmlega
sömu aðstöðu til Sambandsins
eins og nú, annar var fram-
kvæmdarstjóri, hinn skóla-
stjóri. Blað verkamanna fann
þá ekkert athugavert við kosn-
ingu þeirra. Hvað hefir gefið
Sigfúsi ástæðu til óánægju með
sömu ráðstöfun nú ? Er það
máske sú staðreynd, að Sigfús.
hefir fengið tvo væna bitlinga
sér til handa, formennsku í
útvarpsráði og formennsku í
vínnumiðlunamefnd, af því að
Framsóknarmenn fengu fimmt-
án þingmenn við síðustu kosn-
ingar?
Sigfús dylgjar um að Sam-
bandið skuldi mikið, og að þess-
vegna megi ekki samvinnumenn
fara með trúnaðarstörf í
banka. En meinar Sigfús þá,
tímunum saman verið mun
seinfarnari en 100 km. snjólaus
leið.
Ef vegur verður lagður syðri
leiðina, myndi veginum yfir
Hellisheiðina einnig verða hald-
ið við. Á sumrin yrði hann þá
farinn af þeim, sem aðeins
hugsa um sem hraðasta ferð
milli Reykjavíkur og hérað-
anna austanfjalls. En á vet-
urna, þegar snjór væri til
hindrunar á fjallinu, myndu all-
ir fara hina lengri leið með
sjónum. En sú leið myndi raun-
ar verða mikið farin einnig á
sumrin. Og fyrir Selvog, Hafn-
arfjörð og stóran hluta af
Reykjanesi myndi þessi vegur
valda tímamótum. Það er vafa-
samt, að kjósendur Ólafs Thors
í Gullbringusýslu kunni honum
miklar þakkir fyrir þá fjand-
samlegu aðstöðu, sem hann
hefir látið blað sitt taka gegn
syðri leiðinni.
að Jónas Guðmundsson, Finn-
ur Jónsson, Emil Jónsson, Ás-
geir Stefánsson og Guðmundur
Oddsson séu ófærir til að vera
í trúnaðarstarfi fyrir almenn-
ing af því að þeir stýra fyrir-
tækjum og bæjarfélögum, sem
skulda mikið, tiltölulega
langtum meira en nokkurt fé-
lag í Sambandinu? En ef Sig-
fús álítur, að þessir menn megi
gegna trúnaðarstörfum, þó að
þeirra fyrirtæki skuldi, þá
vantar frá honum heimspeki-
lega skýringu, sem lesendur að
blaði hans hlakka til að sjá.
Sigfús heldur, að Jónas Jóns-
son muni lítt fær til að vera í
stjórn Landsbankans, og að
hann muni misnota aðstöðu
sína þar. Nú er vitað að Jónas
Jónsson hefir í 20 ár barist fyr-
ir umbótum á Landsbankanum,
átt þátt í að rétta hag hans við,
verið í nefnd þeirri, sem samdi
lög hans, verið á verði um hag
bankans á Alþingi síðustu 14
árin, átt þátt í að hrinda af
bankanum hverri árás frá
fjandsamlegum öflum á Al-
þingi, undirbúið lántöku að
stofnfé bankans, sem Jón Þorl.
hafði ekki komið fram. Sigfús
veit sennilega að í hans flokki
er enginn maður með þvílíka
aðstöðu til bankans, enginn,
sem eins hefir sýnt í verki að
hann vill hefja bankann til
vegs og gengis.
Sigfús getur að einu leyti á-
fellt J. J. í þessu efni, það er
fyrir að hafa ekki kunnað að
hagnýta sér aðstöðu sína við
bankann. Sigfús hefir fengið
tvö stór bein við stofnanir, sem
hann hefir ekkert gert til að
skapa. Jónas Jónsson var miklu
launalægri kennari árin sem
hann barðist við að losa Lands-
bankann úr klóm B. Kr., held-
ur en Sigfús er nú við íhalds-
skólann, en hann tryggði sér
engan bitling að launum, hvorki
frá bankanum eða annarstaðar.
Sigfús getur í þessu efni litið á
sig sem fullkomna fyrirmynd.
En langspaugilegast er það í
sjálfu sér, að sjá Sigfús Sigur-
hjartarson hugsa sér að leggja
út í baráttu við nálega helming
þjóðarinnar, og reyna að
telja öllum samvinnubændum
landsins, með 50 ára reynslu að
baki, trú um, að þeir séu
glæframenn og svikarar, sem
hyggist að misnota áhrif á
þjóðbankann til skaða fyrir
þjóðfélagið.
Getur Sigfús Sigurhjartar-
son reynt að sjá sig utanfrá í
þessu sambandi. Sjá stærðar-
hlutföllin, milli hans og
bændanna, sjá muninn á hinum
losaralega og innantóma vaðli
lians og afrekum bændanna, sjá
muninn á þýðingarleysi hans
og reynsluleysi, í samanburði
við sigra þeirrar stéttar, sem
hann leyfir sér að tala um í
sama tón og dreggjar mannfé-
lagsins gera í skrílgreinum
nazista og kommúnista.
Margt furðulegt og nýstárlegt
ber þeim fyrir augu, sem koma
langt að — til okkar ágætu
höfuðborgar, Reykjavíkur. —
Enda sýnilega margir upp með
sér af þeim menningarbrag og
manndómi, er lýsi sér þar í
mörgum hlutum, fyrir sjónum
aðkomumanns.
Samt erum við sumir sveita-
karlarnir svo hlálegir, að við
kunnum ekki við sumt hvað, er
fyrir augun ber. Skiljum eigi,
að menningartákn felist í viss-
um atburðum, sem fyrir manni
verða.
Svo fór mér, er ég nýlega
sat í húsi einu hér í bænum,
ásamt húsráðanda. Ég sat við
glugga, er vissi út að götu. Allt
í einu veitti ég því eftirtekt,
að nokkrir vel búnir og snyrti-
legir unglingar staðnæmdust
úti íyrir glugganum og gláptu
inn til okkar. Brá mér kynlega
við. Hafði aldrei vitað það tal-
inn vott velsæmis, að standa
við glugga og horfa inn í stof-
ur annara. Sá þó fljótt, að
þetta var engin tilviljun, því
alltaf bættust fleiri í hópinn,
sem nam brátt fleiri tugum
Vestan
0
IslencÉingar kynntir
í útvarplð
Síðan um nýár hefir The
Manitoba Association for Adult
Education gengizt fyrir því að
kynna hina ýmsu þjóðflokka í
Kanada með því að útvarpa
söng og svörum við ýmsum
spumingum um þá. Tóku Is-
lendingar þátt 1 þessu útvarpi
sunnudagana 8, og 15. marz.
Útvarpið hófst báða dagana
með söng og hljóðfæraslætti
undir stjóm Paul Bardal og
stóð söngskemmtunin um 15
mín. í hvort sinn. Séra Rögn-
valdur Pétursson svaraði síð-
an ýmsum spurningum, sem
fyrir hann voru lagðar um
uppruna Islendinga, vestur-
flutninga þeirra, atvinnu þeirra
vestra, framlög þeirra þar til
vísinda og bókmennta, þátttöku
þeirra í stjórnmálum og sam-
neyti við aðra þjóðflokka.
Er víst að þessi útvarpskynn-
ing hefir orðið til þess að veita
mörgum aukna fræðslu um Is-
lendinga, auk þess, sem hún
fól í sér viðurkenningu á Is-
lendingum vestra sem sérstök-
um og sjálfstæðum þjóðflokki.
íslenzkur kvik-
myudagcrðarmaður
I kosningunum til sambands-
þingsins í Canada síðastliðið
haust náði einn Islendingur
kjöri. Það var lögfræðingurinn
Joseph T. Thorsons.
Lögberg 12. þ. m. skýrir frá,
að þessi velmetni íslendingur
eigi bróður, sem ekki sé síður
líklegur til þess að efla hróður
þjóðar sinnar. Heitir hann
Charles og er dráttlistarskáld.
hálfvaxinna unglinga, pilta og
telpna. Allt vel búið fólk og
mennilegt, er bar vott um, að
það væri frá vel stæðum heim-
ilum. Var hópurinn sýnilega 1
„sólskinsskapi“. Gláptu allir
mjög eindregið á mig. Höfðu
ýms fíflalæti í frammi, og
nokkrir tóku upp vasabækur,
tóku stöðu gegnt mér, og
höfðu tilburði til að teikna
mig. Vakti þetta framtak
þeirra sýnilega mikinn fögnuð
og hrifni hinna. Þessi „gleð-
skapur“ stóð á að gizka 10—15
mínútur. Hvarf þá skyndilega.
Enda sagði húsbóndinn mér, að
þetta hefðu verið nemendur
úr afarfjölmennum unglinga-
skóla, er þar starfaði skammt
frá. Er hann styrktur af ríkis-
ins fé. Og að því er ég bezt
veit í góðu áliti.
Sjálfsagt mætti ég hafa orð-
ið upp með mér af þeirri 6-
verðskulduðu og óvæntu at-
hygli, sem ég varð fyrir af
þessu unga fólki. En ég skal
játa, að ég gat síður en svo
fundið til fagnaðar. Persónu-
lega snerti atburðurinn mig alls
ekkert. Frh. á 4. síðu.
um haf
Fer hér á eftir útdráttur úr
i’rásögn Lögbergs um hann:
„Charles Thorson starfar um
þessar mundir við hina heims-
frægu Walt Disney Studio í
Paradís kvikmyndanna, Holly-
wood í Calif omíuríki; hef ir
hann þegar vakið á sér slíka at-
hygli þar fyrir frumskapandi
listagáfu, er vel getur til víð-
frægðar teitt; hann hefir meðal
annars gert frumstæðar teikni-
myndir af öllum persónugerf-
ingum í heilli kvikmynd, sem
nefnist „Elmer Elephant", er
innan skamms mun sýnd verða
í Winnipegborg, sem og ann-
arsstaðar um heim. Auk þess
á hann mikinn þátt í fyrir-
myndum persónugerfinga í
hinni nýju kvikmyndaútgáfu af
Mjallhvít. Leikpersónur verða
að vera teiknaðar í hinum ýmsu
stellingum á bak og brjóst,
hvort heldur sem er á hlaup-
um eða hægum gangi; skap-
brigði þurfa að vera skýr, hvort
heldur sem um er að ræða hlát-
ur eða grát; engin smáhreyf-
ing má missa sig; engir drættir
tapast.
Á öndverðum þeim vetri, sem
nú er á förum, heimsóttu tveir
heimsfrægir menn, þeir George
H. Wells rithöfundurinn brezki
og „kímnikonungurinn“ Charlie
Chaplin, Studio Walt Disneys.
Fór eigandinn með þessa frægu
gesti í vinnustofu Charles
Thorsons til þess að sýna þeim
það, sem bezt væri gert innan
vébanda sinnar víðfrægu stofn-
unar.
Charles Thorson á 11 ára
gamlan son, sem kominn er
þegar á svo hátt stig í frum-
stæðri dráttlist, að með fágset-
um verður talið".