Nýja dagblaðið - 28.08.1937, Page 2

2
N Ý J A
DAGBLAÐIÐ
Tíl Akureyrar
alla daga nema mánudaga.
alltt miðvikudag,*- föatudaga.
iil dUIt/lUir lauga daga og sunnudaga.
2ja daga ierðír Þriðjudaga og fimmtudaga.
Afgreiðsla í Reykjavík: Bifreiðastöð Islands, sími 1540.
Bífreíðastöð Akureyrar.
Svífílugíélag Islands
veiifir nýjum fiélögum upptöku á tímabfilinu
25. ágúst til 15. september.
Félagsstjórnin vill vekja athygli áhugamanna á því að tímabil
þetta er hentugast fyrir þá sem vilja hafa full not af allri kennslunni.
Kennslan sem tekur yfir: Flugfræði, verklega flugbyggingartilsögn og
kennslu í svifflugi er öll ókeypis eins og að undanförnu.
Gjöld félagsmanna ganga öll til kaupa á nyjum flugtækjum og
öðrum útbúnaði. — Þátttakendur snúi sór til skrifstofu Flugmálafélags
íslaDds í Bankastræti 11 sími 2 7 19 eða geri aðvart í síma 3426
(heimasími formanns).
Svfiffilugfiélagfið.
Norðuríerðír
alla mánudagfa
og fimmtudagfa
Steindór, sími 1580«
Sjálfblekungasett 1,50
Sjálfblekungar m. glerpenna 2,00
Sjálfblekungar m. gullpenna 5,00
LitakaBsar barna 0,35
Teiknibólukasaar 0,15
Vasahnífar, drengja, 0,50
Skæri, margar stærðir, frá 1,25
Skeiðar og gafflar frá 0,25
Smíðatól frá 0,50
Barnafötur frá 0,25
Barnaskóflur frá 0.25
Kúlukas8ar barna frá 0,25
Kubbakassar, bygginga 2,25
Bílar, margar teg., frá 0,85
Shyrley Temple myndir 0,10
K. Einarsson
& Björnsson,
Bankastrœti 11.
K a u p i
Útbreiðfið Nýja dagbl.!
Laugarnesskóli
7—10 ára börn (fædd 1927, 1928, 1929 og 1930),
sem eiga að atunda nám í Laugarnesskólanum. mæti í
akólanum prið)udaginn 31. ágúst kl. 10—12 fyrir
hádegi.
önnur börn fædd 1927 — 1930, sem ekki vora í sköl-
anum síðastliðinn vetur eða vor, mæti mánudaginn 30.
ágúst kl. 10—12 fyrir hádegi.
Skólastjórinn.
J. E. MÖLLERS ENKE & CO.
KÖBENHAVN Ö.
JÁRNVÖRUR
allskonnr jáinvörur, emal. vörur. Gler. Postulin. Srtein-
tau. Leir o. fl.
Mest úrval. — Fljót afgreiðsla. — Sýnishornaaafn. —
ÓLAFUR SIGURÐSSON, Hafnarhúsinu.
Tryggvagötu Reykjavik.
Smiðir.
Vfið höfum til sölu efinfi tfil gljáning-
ar (Poleringar) sem eru fljótvírkari
en eldri aðferðir.
Allmargir amiðir eru þegar farnir að nota
þeasi efni.
Vélritaðar notkunarreglur fyrir hendi.
Biðjið um þser á akrifstofunni.
Áfengisverzlun ríkisíns.
„Ein er sögan úr Islandi
komin", — eitthvað á þessa
leið er upphaf sumra hinna
mörgu þjóðkvæða Færeyinga.
Enda er það svo, að efni'þeirra
margra er sótt til Islands. Þau
fjalla um Guðrúnu ósvífurs-
dóttur, Kjartan og Bolla,
Gretti Ásmundsson, Gunnlaug
n-mstungu og Helgu fögru og
aðrar íslenzkar hetjur, líf
þeirra og örlög. Þessi kvæði
eru á vörum hvers manns í
Færeyjum, þau eru sungin, er
fólk safnast saman á hátíðis-
dögum, til að danza vikivakana,
sem enn eru þar í fullu gildi;
vikivakarnir breiddust á sínum
tíma út um alla Evrópu, en
upptök sín áttu þeir í Grikk-
landi. Nú eru þeir hvergi tíðk-
aðir lengur, nema í Færeyjum.
Færeysku danzkvæðin. eru
rrt á ýmsum öldum, allt fra
siðaskiptum fram til síðustu
ára. Og til þess að gera mönn-
um ljóst hvílík ógrynni slíkra
lcvæða eru til, skal á það bent,
að safn, er nemur 8000 hand-
slcrifaðra blaðsíðna, var skrá-
sett á árunum 1871—83. En
þessi kvæði voru líka, ásamt
ýmsum sögnum, menningararf-
ur hinnar færeysku þjóðar um
margar aldir. Fram á síðustu
áratugi hefir ekkert færeyskt
Færeyskar bókmenntir
ritmál verið til. Menn höfðu
enga Kunnustu í því að staf-
| setja færeysku og málfræðin
var á reiki. Blöð og bækur all-
ar voru á dönsku og í kirkjum,
skólum, verzlunum og opinber-
um skrifstofum var einungis
notuð danska. Þegar prestur
einn flutti fyrir hundrað árum
síðan stólræðu á færeysku, var
það af sumum sóknarbömum
hans talið andstætt kristilegu
hugarþeli. En þótt Færeyingar
ættu engai' bækur á sínu eigin
máli, áttu þeir samt sínar
menntir. Hvert er gildi bók-
' anna, sem stærri og voldugri
þjóðir gefa út í upplögum, er
nema tugum þúsunda, en falla
1 í gleymsku á fyrsta ári, móts
. við þjóðvísurnar færeysku, er
hvert mannsbarn lærði og
kunni og unni og varðveittust
| frá kynslóð til kynslóðar? Og
gaman er fyrir okkur Islend-
inga að gefa því gaum, að
1 kvæðið Ljómur eftir Jón bisk-
t up Arason hefir varðveitzt í
Færeyjum, nær því óbrenglað,
í margar aldir.
Það var árið 1854, að V. U.
Hammershaimb prófastur gaf
út hina fyrstu færeysku mál-
fræði. Um stafsetningu hans
og réttritun urðu síðar harðar
deilur, sem lyktuðu með sigri
hans málstaðar. Var með þess-
ari bók lagður grundvöllurinn
að færeysku ritmáli. Getur
hver Islendingur, sem sæmi-
lega þekkingu hefir á eigin
tungu, hindranalítið lesið fær-
eysku sér til nota, þótt allerf-
i itt sé að skilja talmálið nema
með æfingu.
! Eftir 1870 tók mjög að örla
á þjóðernishreyfingu meðal
' færeyskra stúdenta í Kaup-
mannahöfn. Þeir tóku að yrkja
j og syngja ættjarðarsöngva og
j varð þá meðal annars til þjóð-
söngurinn „Eg oyggjar veit“,
I Frederik Petersen. Þetta var
i upphaf hins nýfæreyska skáld-
j skapar, sem síðar hefir blómg-
I azt og orðið fjölskrúðugri og
; stendur nú jafnfætis því, sem
um þessar mundir er ort ann-
! arsstaðar á Norðurlöndum. Ef
þylja skal upp nöfn hinna fær-
eysku ljóðskálda, ber, auk
stjórnmálaleiðtogans og kóngs-
bóndans í Kirkjubæ, Joannes-
I
ar Paturssonar, fyrstan að
nefna J. H. O. Djurhuus, sem
ótvírætt stendur þeirra
íremstur. Hann er nú á sex-
l
tugsaldri, en hið fyrsta kvæða
hans birtist í Tingakrossi, blaði
sjálfstæðismanna, haustið 1901.
Þróun færeysks ritmáls hefir
| hann unnið ómetanlegt gagn.
1 skáldskap sínum er hann víð-
förull og oft sorgblandinn, en
| bvar sem hann fer, stefnir
hugur hans til Færeyja. Eitt
kvæða hans hefst á þessum
1 erðum:
1 „Fram við Skotlands
! sögustrendur
I skúmar knörrur hesa nátt“,
, en svo kemur honum ættjörðin
í hug:
„stynja meira sárt enn áður
trá og longskil eftir tær“.
En afkastamest færeyskra
skálda er hinn lyriski bróðir
hans, Hans Andreas Djurhuus,
sem auk allra sinna mörgu
ljóða hefir einnig skrifað sögur
og leikrit. Richhard Long, Sím-
un av Skarði, Poul F. Joensen,
Christian Matras og Mikkjal
Danjálsson á Ryggi eru meðai
annara, sem standa í fremstu
röð.
Jafnhliða ljóðagerðinni hefir
önnur grein skáldskapar náð
mikilli hylli Færeyinga og
þroskazt ört, smásagnagerðin.
, Rasmus Rasmussen lýðskóla-
kennari hefir undir rithöfund-
( arnafninu í Regin í Líð, lagt
mikið af mörkum. Það var líka
hann, sem ritaði hina fyrstu
stóru skáldsögu, er út kom ó
færeysku. Hún nefnist Bábels-
( lomið og kom út árið 1909,
, hátt á þriðja hundrað blaðsíð-
( u r að lengd. Ekki verður held-
, ur gengið framhjá Sverri Pat-
I urssyni, bróður , Jóahnesar
kóngsbónda, né hinum látna
j sýslumanni, M. A. Winther.
! Hans A. Djurhuus er einnig
smásagnahöfundur, eins og áð-
| ur hefir verið drepið á, H. M.
Ejdesgaard og Johanna Maria
[ Skylv Hansen verðskulda líka
að þeirra sé getið, en það mætti
að vísu segja um fleiri. En þá
er eftir að nefna skáldið Heðin
Brú, ungan búfræðing, sem
réttu nafni heitir Hans Jakob
Jakobsen. Haim er enn ungur
Framh. á 4. síðu.