Nýja dagblaðið - 09.11.1937, Qupperneq 2

2
NÝJA DAGBLAÐIÐ
Auglýsing
Samkvæmt ákvæðum 45. gr. laga nr. 6,
9. janúar 1935 og úrskurði samkvæmt téðri
lagagrein lalla dráttarvextir á allan tekju- og
éignarskatt, sem féll í gjalddaga á manntals-
þingi Réýkjavíkur 31. ágúst 1937 og ekki hefir
verið greiddur í síðasta lagi
Myndarammar
smíðaðir úr mahogni og póler-
aðir — í öllum stærðum og af
ýmsum gerðum — fást af-
greiddir með litlum fyrirvara
á Freyjugötu 11.
Z£a.iipiiiti
tómar fiöskur
þessa vlku, mánudag til föstudags, kl. 9—
12 f. li. og 1—5.30 e. h.
Keyptar verða söimi tegundir og áður.
Flöskunum er veitt móttaka í Nýborg'.
Afengisverzlun
ríkisins.
9. nóvember næstkomandi.
Á það sem greitt verður eftir þann dag falla
dráttarvextir frá 31. ágúst 1937 að telja.
Þetta er birt til leiðbeiningar ölium þeim
sem hlut eiga að máli.
Tollstjórinn í Reykjavík, 30. október 1937.
Jón Hermannsson.
Til tækifærisgjafa:
Schramberger heímsfræga Keramik,
Handsk. kristall. — Fyrsta fl. postulín
Hvergi meira úrval. Hvergi lægra verð
K. Eínarsson & Björnsson,
Bankastræti 11.
Ltindamœrastyrjöld
í Indlandi.
Þann 5. október fékk ind-
verska þingið, sem þá var ný-
komið saman, skýrslu um hina
langvinnu styrjöld í Waziristan.
Stríðið hefir nú staðið yfir í
næstum ár, og enn þá veitir Alí
Naggar, heilagi fakírinn frá Ipi,
hinum brezk-indversku her-
sveitum öflugt viðnám með
hinum herskáu fjallaþjóðflokk-
um sínum. Hersveitir Breta
hafa barizt mjög hraustlega til
að ná á sitt vald torsóttum
fj allaskörðum í Waziristan, við
norðvestur landamæri Ind-
lands, en án verulegs árangurs
enn sem komið er. Frá 1. des. í
fyrra til 1. september í ár hefir
styrjöldin kostað stjórn Ind-
lands yfir milljón sterlings-
pund og auk þess 225 mannslíf
og 600 særðra.
(Nu, Stockholm.) i
HELGI INGVARSSON:
Um bætiefni
A-bætiefnið hefir sérstaka
þýðingu fyrir þekjufrumur lík-
amans. Þær mynda meðal ann-
ars yfirborð slímhimna. Þess-
vegna er hætt við slímhimnu-
bólgu eða kvefi í öndunar- og
meltingarfærum og víðar, ef of
lítið er af a-bætiefni. Aukið
sóttnæmi við a-bætiefnaskort
stafar af því meðal annars, að
slímhimnur veita þá ekki eðli-
lega vörn gegn sýklum. Sködd-
un á þekjufrumum skýrir og
blindu, náttblindu, steinmynd-
un í gall- og þvagfærum og
fleiri kvilla, sem hætt er við, ef
oflítið er af a-bætiefnum. Líf-
eðlisfræðingurinn N. Henning
telur, að af a-bætiefnaskorti
leiði misvöxtur í þekjufrumum,
er stuðlað geti að krabbameins-
myndun, en þau æxli eru mynd-
uð úr þekjufrumum. Þó má
ekki skilja það svo, að eina or-
sökin til krabbameins sé
skortur á a-bætiefni.
Bi-bætiefnið hefir sérstaka
þýðingu fyrir efnaskipti kol-
vetna. Þess vegna þarf meira af
bi, ef mikils er neytt af kol-
vetnum t. d. mjölmat og sykri.
Taugakerfið er mjög næmt fyr-
ir truflun, sem verða kann á
efnaskiptum, þessara efna.
Þess vegna er taugabólga,
taugagigt og fleiri einkenni frá
taugakerfi algeng, ef of lítið er
af bi-bætiefni.
C-bætiefnið hefir sérstaka
þýðingu fyrir háræðar líkam-
ans, þess vegna er hætta á
blæðingum úr tannholdi, nefi
og innri líffærum, ef of lítið er
af því. Af sömu ástæðu er það
mikið notað til varnar og lækn-
inga á öllum tegundum blæð-
inga. C-efnið finnst í flestum
vefjum líkamans, en einkum í
vissum líffærum, t. d. í nýrna-
hettum, sem eru þýðingarmiklir
kirtlar og ennfremur í auga-
steinum, tönnum og í maga og
þarmvegg. C-bætiefnið virðist
hafa sérstök áhrif á efnaskipti
þessara líffæra. Við starblindu
verður augasteinninn ógagnsær
og hverfur þá c-efnið úr hon-
um; líklega er það þó afleiðing,
en ekki orsök. Reynist star-
blinda hjá mönnum að stafa af
bætiefnaskorti, þá er líklegt
eins og fyr er sagt, að það sé
efni í b2 flokki, sem vantar.
í tönnum hefir c-bætiefni
sérstaka þýðingu við myndun
tannglerungs. Þess vegna eru
tannskemmdir oft fyrsta merki
um áð oflítið sé af því, og þess
vegna er þeim hættast við tann-
skemmdum, sem mest þurfa af
C-bætiefni, t. d. börnum, ófrísk-
um konum o. s. frv. Ýmsar lit-
breytingar á hörundi t. d. hjá ó-
frískum konum, eru almennt
taldar stafa af of litlu bætiefni
og stendur það ef til vill í sam-
bandi við minnkað C-bætiefni í
nýrnahettum. Með dýratilraun-
um hefir verið sýnt fram á þýð-
ingu C-bætiefnis fyrir maga og
þarma.
Sé rispuð magaslímhimna í
marsvíni; sem fær vikulegt C-
bætiefni, grær áverkinn strax,
en líði marsvínið af C-bætiefna-
skorti, fær það magasár af sama
áverka. Það er því ekki óeðlilegt,
að oft ber mest á meltingartrufl-
unum hjá börnum, sem fá of
lítið C-bætiefni.
Bætiefnafræðingarnir Stepp,
Kuhnau og fleiri, telja að mynd-
un varnarefna gegn sjúkdómum
í blóðvatni og frumum líkamans,
standi í nánu sambandi við C-
bætiefnið, og af því stafi kvef-
sækni og önnur sóttnæmi af C-
bætiefnaskorti.
Barnalæknum ber saman um,
að heilsufar barna hafi batnað,
og að sjúkdómar hjá þeim séu
skammvinnari síðan farið var að
gefa því ríkan gaum, að þau
vanti ekki C-bætiefni.
D-bætiefnið hefir áhrif á kalk-
og fosfórefnaskipti líkamans. Sé
of lítið af því, orsakar það meðal
annars of lítið kalk í beinum, en
af því stafa bognir fætur, óeðli-
legt höfuðlag, herðakistlar og
önnur líkamslýti. Skortur á D-
efni í bernsku hefir ekki skaðleg
áhrif á andlegan þroska, þess
vegna geta krypplingar verið
mjög vel gefnir.
E-bætiefni álíta margir læknar
áríðandi fyrir þroska barna og
unglinga. Efnasamsetning þess
er ekki að fullu kunn; en það er
efnafræðilega náskylt efnum
þeim, sem kynkirtlar gefa frá
sér út í blóðið, en efnasamsetn-
ing þeirra efna er nú þekkt og
þau nú búin til í verksmiðjum og
þykir það einn af mörgum stór-
sigrum efnafræðinnar.
Auövitað er þeim hættast við
að líða af ónógum bætiefnum,
sem mest þurfa af þeim. Börn,
ófrískar konur og konur með
barn á brjósti þurfa sérstaklega
mikið af öllum bætiefnum. Við
ýmsa sjúkdóma eyðast bætiefnin
óeðlilega mikið. Svo er um C-
bætiefnið við alla hitaveiki og
langvinna sjúkdóma. Við aðra
sjúkdóma nýtast bætiefnin ekki
til fulls. Svo er um A-efnið, við
lifrar- og skjald.kirtilsjúkdóma,
og C-efnið við sýruleysi í maga
og fleiri meltingarkvilla. Ýms
efni hafa skaðlcg áhrif á bæti-
efnin. Alkohol eyðileggur B-
bætiefnið, eir C-bætiefnið o. s.
frv. Áður eru nefnd eyðandi á-
hrif bætiefna hvert á annað.
Sum efni auka áhrif bætefna.
Mangan eykur mjög áhrif og
sparar B-bætiefni, járn A- og þó
einkum C-bætiefni og er líklegt,
aö hið síöara hafi allmikla þýð-
ingu.
Of mik.il bœtiefni. Að því frá-
teknu, að sum bætiefni virðast
í stórum skömmtum verka vel á
einstaka sjúkdóma, án þess að
sannanlegur skortur sé á þeim,
er að jafnaði enginn fengur að
of miklum bætiefnum. Hinsvegar
hefir aldrei sézt eiturverkun af
þeim hjá mönnum, nema af D-
bætiefni. Fyrst eftir að farið var
að gefa D-bætiefnadropa, sáust
af þeim eiturverkanir, sem lýstu
sér í kölkun í nýrum og fleiri
líffærum. Athugandi er, að D-
bætiefnið var þá ekki hreint og
miklum mun eitraðra en það er
nú.
Við ljósböð og sólböð myndast
D-bætiefni í hörundi. Aldrei hafa
þó sézt eiturverkanir af D-bæti-
efnaverkun ljósbaða. Steinsótt
er afar algeng í Þýzkalandi og
suðlægari löndum. Einkum eru
steinar í þvagfærum svo tíðir að'
furðu gegnir. Læknar hafa sett
þetta í samband við mikil sólböð.
Ætti þá hin mikla D-bætiefna-
verkun sólbaðanna að valda
skorti á A-bætiefni, er eins og
fyrr er sagt, stuðlar að stein-
myndun. Hvort sem þetta er
rétt eða ekki, er æskilegt, að fólk,
er stundar sól- og ljósböð, neyti
Frh. á 4. síðu.