Nýja dagblaðið - 31.12.1937, Blaðsíða 4

REYKJAVÍK, 31. DES. 1937.
5. ÁRGANGUR — 304. BLAÐ
SSKaGamla BíóOÍÍÍÍ*
í s
Nýársmynd í
Drotníng
j: frumskóganna ji
I; Bráðskemmtileg og afar I;
!; spennandi æfintýramynd. \
I; Aðalhlutverkið leikur ;!
hin fagra söngkona %
■: DOROTHY LAMOUR. ;j
£ Myndin jafnast á við beztu
:| Tarzanmyndir og dýra- !;
I; myndir er hér hafa verið í;
I; sýndar. ■!
■■ Sýnd á nýjársdag kl. 7 og ;!
9 og 2. jan. kl. 5, 7 og 9. ;■
í; Sérstakar barnamyndir \
■: sýndar báða dagana kl. 3. ;!
'.v.v.v.v.v.v.v.v.vv.v.v.v
LEULFJELiS lETUlfíUt
„LILJUR
VALLARINS“
Söngleikur í 3 þáttum
eftir John Hastings Turner.
Sýning á nýjársdag kl.
8 og 2. í nýjári kl. 8.
Aðgöngumiðar að báðum sýn-
ingunum eru seldir í dag frá kl.
3 til 6 og eftir kl. 1 dagana sem
leikið er. —
um hér heima, eru þó miklar
líkur til, að með 2ja aura verði
á kilowattstund geti bæði raf-
magnsframleiðsla og rafmagns-
notkun til hitunar borgað sig og
verið hagkvæm.
Síðan franska rannsóknin fór
fram eru liðin fimm ár og má
telja fullvíst, að tækni við raf-
magnsupphitun hafi tekið all-
verulegum framförum á því
tímabili. —
Við samanburð á upphitun
með rafmagni og með heitu
vatni, er rétt að taka til greina
kostnað við leiðslur og hitunar-
tæki í húsunum sjálfum. Menn
munu þá fljótlega reka augun
í það, að í um 65% af húsum
Reykjavíkur (ég get þó ekki á-
byrgzt að sú prósenttala sé al-
ekki þurft að bera annan þrýst-
ing en þann, sem nemur þunga
vatnsins í leiðslum hvers ein-
staks húss.
Það er þó ljóst, að í mjög
mörgum tilfellum mundi þetta
valda leka, eða jafnvel spreng-
ingum, þar sem leiðslur eru
gamlar og farnar að bila, eða
ofnar ótraustir.
Þess er ekki getið í skýrsl-
unni, að efnasambönd hvera-
vatnsins hafi verið athuguð,
eða það sannprófað, hver áhrif
það hefir á málma í venjuleg-
um miðstöðvarkerfum. Það er
vitanlegt að hveravatn er oft
mjög loftblandið og að því
fylgir jafnan ryðhætta, einnig
að í því eru oft ýmsar sýrur,
eða tærandi efni, auk steinefna,
NYJA DAGBLAÐIÐ
Landssmiðjan-Reykjavík
Símí 1680 SímneSni: Landssmiðja
Skrifstofan er opin kl. 942 og
13-18 alla virka daga, nema
langardaga frá 9-16.
Járnsmíðí, trésmíðí og járnsteypa
HOW TO "KEEP EDUCATED”
Read Daily the Worlci-wide Construetive News in
The Christian Science Monitor
An Intcrnational Daily Netvspaper
It gives all the constructive world news but docs not exploit crime and
scandal. Mcn like the column, "The World’s Day”—new9 at a glance for
tlie busy rcadcr. It has interesting fcature pagcs for all the family. A
Weekly Magazine Section, written by dislinguislied authorities on eco-
nomic, social and political problcms. gives a survey of world affairs.
The Christian Science Publishing Society
One, Norvvay Street, Boston, Massachusetts
Plcase enter my subscription to The Christian Science Monitob
for a period of
□ 1 year $9.00 □ 6 months $4.50 □ 3 months $2.25 □ 1 month 75c
Wednesday issue, including Magazine Section: 1 year $2.60; 6 issues 25c
Name_______________________________________________________
Address
SAMPLE COPY ON REQUEST
Athugið!
„Nýja I»vottalnísið“, — sími 4898,
hefir fullkomnustu þvottavélar, hitaðar með gufu —
(ekki með gasi) — þvotturinn gulnar því ekki við
að liggja og lyktar sem útiþurkaður.
Þið, sem þvoið heima, látið okkur þurka og rulla
þvottinn. — Spyrjist fyrir um verð.
„Nýja I»votta!msið4t, Grettisgötu 46.
sem geta verið skaðleg fyrir
veg rétt) eru nú þegar miðstöðv-
arleiðslur og miðstöðvarofnar,
en rafmagnsleiðslur hinsvegar
víðasthvar of grannar og raf-
magnsofnar af réttum gerðum
alls ekki til hér.
Þessi munur verður þó í mjög
mörgum tilfellum minni en
ýmsir munu ætla. í skýrslu
verkf ræðinga bæj arins um
hitaveituna, (skýrslan er því
miður fremur ófullkomin) er
þess getið, að heitavatnsgeyma
alla verði að flytja upp á efsta
loft húsa. Þessi flutningur getur
í mjög mörgum tilfellum orðið
töluvert kostnaðarsamur og
erfiður, ekki síst þar sem í
flestum nýrri íbúðarhúsum er
ekki um annað efsta loft að
ræða, en efstu íbúðarhæð, og
verður þar því mjög óhægt um
pláss fyrir stóra og vanalega
fremur ósjálega vatnsgeyma.
í skýrslu verkfræðinganna er
þess ekki getið, hver áhrif það
kunni að hafa að hleypa vatni
með miklum þrýstingi á leiðslur
og ofna, sem upphaflega hafa
leiðslur og ofna í miðstöðvum.
Það skal viðurkennt, að
þessa síðustu hluti, sem ég hefi
nefnt hér, er erfitt að rannsaka
á skömmum tíma svo gagn sé
að, ef ekki eru að þeim mikil
brögð. Ég get í sambandi við
þetta getið þess, að yfirleitt er
nú hætt að nota járnrör í
leiðslur varanlegra bygginga er-
lendis, vegna þess hve ending
þeirra er talin skammvinn (ca.
20 ár til jafnaðar) þótt ekki sé
um mengað vatn að ræða.
Það er því sýnt, að á engan
hátt verður siglt fram hjá
kostnaði, bæði byrjunarkostn-
aði og viðhaldskostnaði fyrir
einstaklinga,þótt miðstöðvar séu
í húsum og miðstöðvarofnar. í
sumum tilfellum getur byrj-
unarkostnaður jafnast á við
fullkominn rafmagnshitunarút-
búnað, en um viðhald þolir eng-
in hitunaraðferð neinn saman-
burð við rafmagnsútbúnað til
upphitunar, ef hann er upphaf-
lega af beztu tegund.
Nú má enginn skilja það svo,
að ég sé með þessum orðum að
gera lítið úr hitaveitu, sem rétt
sé til stofnað. Því fer fjarri.
Það má vel vera að hitaveita
reynist heppilegasta og hag-
kvæmasta leiðin til upphitunar
húsa í Reykjavík, en það á hlut-
laus rannsókn hæfra manna að
leiða í Ijós, og annað ekki.
Ég hefi bent hér á ýmsa á-
| galla og hættur, en það er eng-
! anveginn útilokað, að þessa á-
! galla megi fjarlægja, eða sneiða
hjá hættunum, ef skynsamlega
er að farið.
| Það getur oft verið skemmti-
legt að fara nýjar leiðir, en þvi
fylgir jafnan nokkur áhætta,
jafnvel þó notfærð sé mesta
vísindaþekking, fjölþættar og
víðtækar athuganir og fjár-
hagsleg og verkfræðileg hag-
sýni og varúð, um allan undir-
búning og framkvæmdir. En ég
fullyrði að ekkert af þessu sé
enn fyrir hendi um hitaveitu
Reykj avíkur.
Þórir Baldvinsson.
Áramótayfírlit
Ólafs Thors
Framhald af 1. síðu.
Sogsvirkjunina, sem tók til
starfa á þessu ári. Mun honum
þó sennilega ekki hafa verið ó-
kunnugt um að það tók næstum
áratug að kenna íhaldinu að
þekkja gildi þessa máls og sein-
ast í ársbyrjun 1933 felldi í-
haldið I bæjarstjórninni tillögu
um að rannsaka virkjun við
Sogið. En fyrir ásækni andstæð-
inganna varð það loks að láta
undan. Sogsvirkjunin er nú
komin í framkvæmd. En myndi
ekki vera meiri atvinna við iðn-
að hér í bænum, ef íhaldið hefði
strax fallizt á Sogsvirkjunina,
þegar Sigurður Jónasson hóf
baráttuna í málinu, og virkjun
væri því búin að starfa í nokk-
ur ár?
Þá minnist Ólafur á hita-
veituna og talar um hana eins
og sérmál íhaldsins. Það er ekki
nema þekkingarleysi, sem búast
má við af Ólafi, að hann veit
ekki að það voru bændur, sem
þvert ofan í ráð íhaldsverk-
fræðinganna hófu slíka hagnýt-
ingu jarðhitans. En hitt verður
að telja ólíklegt, að Ólafur
muni ekki enn eitthvað af háð-
ræðunum, sem hann flutti á
sínum tíma um Jónas Jónsson
fyrir að byggja alþýðuskóla á
„heitum stöðurn". Á fram-
kvæmdir íhaldsins í hitaveitu-
málinu ætti enginn íhaldsmað-
ur að minnast kinnroðalaust.
Eftir málamyndarkák, sem er
talin vera rannsókn, ætlaði í-
haldið sér að gera þetta mál að
kosningamáli, enda þótt slík á-
kvörðun geti haft þær afleiðing-
ar, að um langa framtíð verði
ekki virkjað heitt vatn, nema
fyrir hálfan bæinn. Einræði
borgarstjórans við undirbúning
málsins og aðferð hans við lán-
tökuna, er líka svo einstætt
hneyksli, að erfitt verður að
finna samanburð. En það er ekki
nema trúlegt, að einmitt vegna
hinna nazistisku aðferða þyki
Ólafi Thors hitaveituafskipti í-
haldsins hrósverð.
Ólafur slær því föstu í grein
sinni, að framundan útgerð-
inni, sem sé helzti atvinnuveg-
ur bæjarins, „blasi ekkert ann-
að en óumflýjanlegt hrun“. —
I-.V.VV 15 ÍA >■■■•■■■■■■■■■
,•.■.■.%■«■ Aýjú ÉSlO ■V.V.,.V
P
Töfravald
tónanna ■:
Mikilfengleg og fögur þýzk
tal- og tónlistarmynd frá ;■
ufa. :■
Aðalhlutverkin leika !;
Lii Dagover, Willy Birgel
og fleiri. ;:
Tónlist myndarinnar ann- V
ast Ríkisóperuhljómsveit ;■
og Söngvarasamband Ber-
línarborgar. í;
Sýnd á nýjársdag og \\
sunnudaginn 2. janúar, kl.
7 og kl. 9. :■
DIIPLES
hin skemmtilega Shirley j
Temple mynd, vrður sýnd j
fyrir börn á nýjársdag kl. ■!
3 og 5 og á sunnud. kl. 5. ■!
GLEÐILEGT NÝTT ÁR! :
.V.V.'.V.V.V.V.V.V.V.V.V.1
5
ANNÁLL
Björgunarskútan.
Sæbjörg, hin nýja björgunarskúta
Slysavarnafélagsins hljóp nýlega af
stokkunum hjá skipasmíðastöðinni í
Friðrikssundi. Skútan er 70 smálestir
að stærð með 180 ha. vél og rúmar sjö
manna áhöfn og sögð vönduð og
traustbyggð.
Athygli
skal vakin á því að Leikfél. Reykja-
víkur sýnir söngleikinn „Liljur vall-
arins" bæði á nýársdag og á sunnu-
daginn 2. janúar".
Skíðakvikmynd
íþróttafélag Reykjavíkur sýndi í
gærkvöldi blaðamönnum og nokkrum
fleirum þýzka skíðakvikmynd. Síðar
meir ætlar félagið, gefist tækifæri, að
sýna almenningi myndina. Myndin er
skemmtileg og sérstaklega fróðleg.
Sýnir hún feril skíðamannsins, allt frá
einföldustu æfingum, þar til hann er
fær um að leysa af hendi ótrúlegustu
þrautir. Ennfremur var sýnd kvik-
mynd, frá skíðanámskeiði félagsins £
fyrravetur.
Þetta skrifar hann, þegar hann
er að mælast til ívilnunar fyrir
Kveldúlf og er að reyna að
kenna ríkisstjórninni um á-
standið. En nokkru síðar í grein-
inni þarf hann að hæla stjórn
íhaldsins á bænum og þá full-
yrðir hann afdráttarlaust að
„Reykjavík hafi betri afkomu-
skilyrði en öll önnur héruð
landsins“. Virðast þau ummæli
falla heldur illa saman við hina
fyrri fullyrðingu um afkomu
útvegsins. En Ólafi er vorkunn,
þó hann hafi tungur tvær, enda
var það þannig, sem þeir töl-
uðu forðum Mussolini og Hitler.
Ólafur endar grein sína með
því að íhaldsstefnan sé lausn
vandræðanna. (En vafalaust
mun sá draumur hans um trú-
girni þjóðarinnar ekki rætast
betur en endranær. Álagning
heildsalanna, hin fyrri óhófs-
laun og villubyggingar Jens-
enssona á kostnað bankanna og
fleiri slíkir þættir úr viðhorfi
íhaldsins fyr og nú verða ekki
máðir úr vitund hugsandi al-
þýðu með orðum einum. Og
þjóðin hefir heldur ekki gleymt
„breiðfylkingu allra íslendinga"
þó Ólafur sleppi að geta hennar
í yfirliti sínu um viðburði þessa
árs!