Nýja dagblaðið - 27.01.1938, Síða 1

B-listinn
Símar:
1529 og 1629.
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
< >
o
o
o
o
o
o
O
O
o
o
O
o
^ID/^Q.EIL^OIIt)
6. ár. * Reykjavík, fimmtudaginn 27. janúar 1938. 21. blað
........II ii lllllllll . I.IIII i IIII I llllllll lll III I 1IH IIIIII II lll■lll^■l 111111 II IIIIII I llll I IIMIIIHIIIllllll lllllll lll l■l■llll■H■llii| || 11| iwwwwwimí™
ANNALL
27. dagur ársins.
Sólarupprás kl. 9.28. Sólarlag kl. 3.54.
Næturflóð í Reykjavík kl. 2.35.
Ljósatími bifreiða
er frá kl. 4 síðdegis til 9.15 árdegis.
Næturlæknir
er í nótt Jón Norland, Bankastræti
11, sími 4348. Næturvörður er í lyfja-
búðinni Iðunn og Reykjavíkur Apóteki.
Dagskrá útvarpsins:
Kl. 8,30 Dönskukennsla. 10,00 Veð-
urfregnir. 12,00 Hádegisútvarp. 15,00
Veðurfregnir. 18,45 Þýzkukennsla. 19,10
19,20 Lesin dagskrá næstu viku. 19,30
Hljómplötur: Smálög frá 18. öld. 19,40
Auglýsingar. 19,50 Fréttir. 20,15 Erindi:
Uppeldi, IV. (dr. Símon Ágústsson).
20,40 Einsöngur (Gunnar Pálsson).
21.05 Frá útlöndum. 21,20 Útvarps-
hljómsveitin leikur. 21,45 Hljómplötur:
Andleg tónlist. 22.15 Dagskrálok.
Póstferðir á morgun:
Frá Rvik: Mosfellssveitar-, Kjalar-
ness-, Kjósar-, Reykjaness-, Ölfuss- og
Flóa-póstar. Hafnarfjörður (2var), Sel-
tjarnarnes. Laxfoss til Akraness og
Borgarness. Snæfellsnesspóstur, aust-
anpóstur. Til Rvíkur: Mosfellssveitar-,
Kjalarness-, Kjósar-, Reykjaness-, Öl-
fuss- og Flóapóstar. Hafnarfjörður
(2var). Seltjarnarnes. Laxfoss frá
Akranesi og Borgarnesi. Bílpóstar úr
Húnavatnssýslu.
Framsóknarmenn,
gætið þess, að koma stundvíslega á
fundinn í KR-húsinu í kvöld.
Innbrot
var framið í fyrrinótt í brauðgerðar-
hús Sófusar Jensen á Vesturgötu 14.
Hafði verið farið inn bakdyramegin og
brotnar upp láshespur. Þjófurinn hafði
á brott með sér talsvert af pressugeri,
umbúðapappír og einn hveitipoka.
Prófessor Lodewyckx
frá Ástralíu hélt fróðlegan fyrirlest-
ur í útvarpið í gærkvöldi í tilefni af
150 ára byggð Eyjaálfunnar. Talaði
hann á islenzku. Benti prófessorinn
m. a. á, að líklegt væri að markaður
•væri fyrir ísl. afurðir í Ástralíu, svo sem
fisk, æðardún og loðskinn, og væri þá
heppilegt fyrir þá þar syðra að láta ís-
lendinga hafa í staðinn hveiti, ávexti
o. fl. Kreppur og bágindi sagði pró-
fessor Lodewyekx að væru alltíð í
Ástralíu, er stöfuðu af náttúruöflunum,
en þó einkum af óheilbrigðu braski og
„spekulationum" ýmsra fjárgróða-
manna.
Hermann Jónasson
forsætisráðherra, kom heim með
Lyru í fyrrinótt.
Óperettan.
Ráðgert er, að 2. febrúar verði frum-
sýning á óperettunni Bláa kápan, sem
Hljómsveit Reykjavíkur hefir verið að
æfa að undanförnu. Óperettan sjálf,
lögin, er eftir Walther Kollo, en hafa
verið raddsett nú, eftir stærð hljóm-
sveitarinnar, af dr. Franz Mixa og
tveimur nemendum hans, Árna Björns-
syni og Karli Runólfssyni.
Esperantó-fundur
verður haldinn á Hótel Skjaldbreið
kl. 9 í kvöld (fimmtudagskvöld). Búlg-
arski blaðamaðurinn Ivan Krestanoff
talar um mikilvægt mál. Skorað er vin-
samlega á alla, sem einhverntíma hafa
meira eða minna gefið sig að esperan-
to, að sækja fundinn.
Glítnumenn Ármanns
eru beðnir að fjölmenna á æfingu í
fimleikasal Menntaskólans kl. 8.30 í
kvöld.
Skíðanámskeið
íþróttafélag Reykjavíkur efnir til
skíðanámskeiðs í byrjun febrúar. Fer
það fram með innanhúskennslu, að-
stoð þýzkrar skíðakvikmyndar og skíða”
æfingum að Kolviðarhóli. Kennslu-
gjaldið er 5 krónur. Geta menn lært
ótrúlega mikið á sliku námskeiði.
B-listinn
er Iisti Framsóknarflokksins.
Umbætur í iátækramálunum fást að-
eins með sigri Framsóknarilokksins
Andsföðuilokkarnir keppa um atkvæði
þurialinganna og þora því ekki að gang-
ast iyrír neinni viðreisn
Ef hugsandi Reykvíking-
ingur væri spurður að því,
hvað honum þætti ískyggi-
legast í bæjarlífinu myndi
hann svara, að það væri hin
stöðuga fjölgun þurfa-
mannanna, sem leiðir af
sér síhækkandi útsvör. Með
slíku áframhaldi hljóti fjár-
hagur bæjarins fyr en
seinna að komast í þrot,
því gjaldgetu skattþegn-
anna sé nú þegar að verða
ofþyngt.
Fátækraútgjöld vegna barna,
gamalmenna, sjúkllnga og ann-
ars óvinnufærs fólks eru full-
komlega sjálfsögð og eðlileg. En
aukning fátækraframfærisins
undanfarin ár stafar ekki af
því, að slíku fólki hafi fjölgað.
Hún á orsakir sínar í því, að
fjöldi vinnufærra manna hafa
leitað á náðir bæjarins til að
þiggja fátækraframfæri og at-
vinnubótavinnu.
Því meir, sem þessu fólki
fjölgar og þessi bjargvegur verð-
ur algengari, vex líka áhuga-
leysi manna fyrir því að bjarga
sér á annan hátt. Kröfurnar
um forsjón bæjarins halda á-
fram að vaxa, en kröfur manna
um framtak til sjálfra sín
minnka að sama skapi.
Fátækraframfæri fullvinn-
andi fólks er því einn vísasti
vegurinn til aukins framtaks-
leysis og ómenningar.
Fjárhag og menningu bæjar-
ins verður þvi ekki bjargað,
nema öfluglega sé tekið í taum-
ana og viðreisn hafin til að
minnka fátækraframfærið og
hjálpa þeim einstaklingum, sem
fátækraframfærið er að gera að
ósjálfbjarga aumingjum.
Hvaðasi er foryst-
iiEiuar að vænta?
Reynsla undanfarinna ára
hefir sýnt að ekki er hægt að
vænta forystu frá ihaldinu í
þessu máli.
Undir stjórn þess hefir fá-
Frh. á 4. síðu.
Fundurínn á
Akranesi
Framsóknar-
flokkurimi í
örum vexti.
Fjölmennur kjósendafundur var
haldinn á Akranesi í fyrrakvöld.
Af hálfu Framsóknarflokksins töluðu
efstu menn listans, Siguröur Símonar-
son kaupfélagsstjóri, Svavar Þjóð-
björnsson verkamaður og Þórhallur
Sæmundsson lögreglustjóri. Var ágætur
rómur gerður að ræðum þeirra og var
auðfundið að fundarmönnum líkaði
frammistaða þeirra langbezt.
Það vakti sérstaka athygli, að íhalds-
menn og socialistar létu allar deilur
sín á milli niður falla og sneru árásum
sínum í sameiningu gegn Framsóknar-
flokknum. En öllum árásum þeirra var
hrundið jafnóðum og voru þeir lengst
af í varnarstöðu.
Er fylgi Framsóknarmanna sívaxandi
á Akranesi, enda sýna tillögur þeirra 1
Samkvæmt ósk Búnaðarfélags Vest-
mannaeyja, skrapp ég til Eyja síðast-
liðinn laugardag og dvaldi þar tvo daga
til þess að kynna mér búskap í Vest-
mannaeyjum, og ræða við stjórn bún-
aðarfélagsins og fleiri um búnaðar-
mál.
Almennt líta menn svo á, að sjávar-
útvegur sé eini atvinnuvegur Vest-
mannaeyinga. Þótt hann sé að sjálf-
sögðu aðalatvinnuvegur þeirra, þá er þó
rekinn þar myndarlegur landbúnaður.
Búanðarfélag Vestmannaeyja hefir
stuðlað mjög að ýmiskonar búnaðar-
umbótum og orðið mjög mikiö ágengt.
Formaður félagsins, Þorbjörn Guðjóns-
son í Kirkjubæ og meðstjórnendur
hans, eru áhugasamir og veita örugga
forgöngu í búnaðarmálum.
Meginhluti af landi 1 Vestmannaeyj-
um er mjög grýtt og erfitt til ræktunar.
Á síðustu árum hefir þó verið fram-
kvæmd stórfelld ræktun og er mikið af
henni mjög vel gert. Til eru þar tún-
blettir, sem gefa af sér fulla 100 hesta
af heyi af ha. Eitt er mjög til fyrir-
myndar. Meðfram ræktunarvegum, sem
lagðir hafa verið síðustu árin, hafa
verið steyptar margar safngryfjur. í
þessar gryfjur keyra ræktunarmenn-
irnir slógi og öðrum fiskúrgangi á ver-
tíðinni og nota síðan til áburðar. Hafa
þeir á þennan hátt að mestu leyst á-
burðarmálið fyrir sig. Yfirleitt má
telja að ræktun sé vel gerð og til fyrir-
myndar. Athafnamestu bændurnir eru
byrjaðir að plægja upp gömlu túnin til
þess að endurbæta ræktun þeirra. Höf-
uðatriðið fyrir Eyjabúa er að rækta
sem allra bezt, fá sem mest fóður af
hverri flatareiningu. Til þess þurfa þeir
að plægja upp túnin öðru hvoru og bera
áburð í. Innan fárra ára ætti meðal
heyfall að geta orðið 80—100 hestar á
MlllllllllllllllllllllllllllllllllllllimillllMUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIjl
f Framsóknarmenn!
i Gœtið þess, að koma stundvís- i
E lega á fundinn í KR-húsinu í í
= kvöld. i
[ Framsóknarmenn! f
i Samkoman að Hótel Borg \
l hefst kl. 8.15 annað kvöld. Hefst |
| hún á hinni vinsælu Framsókn- i
i arvist. Síðan fjörugar rœður, i
| söngur og dans. Ef dœma má |
i eftir hinni mjög svo ánœgjulegu i
I samkomu, sem haldin var að |
i Hotel ísland sl. föstudagskvöld i
| og þeim fjölda manna, sem þar i
| varð jrá að hverfa, vegna hús- i
| rúmsleysis, þá er stuðnings- i
i mönnum B-listans ráðlegra að i
| tryggja sér aðgöngumiða sem |
i allra fyrst.
"mmiMMmillMmmmillMIIIMHMMmiHMIMMMMMIHMMMMM
atvinnumálum og öðrum framfaramál-
um flokksins, að þeim sé bezt treyst-
andi til skynsamlegrar og ötullar for-
ystu.
Steinþórsson.
ha. Með aukinni ræktun og með því
að bæta þá ræktun sem fyrir er, má
fjölga kúnum úr 300 eins og þær eru
nú og upp í 600. En það þurfa þær að
verða til þess að næg mjólkurfram-
leiðsla sé fyrir íbúana.
Stjórn búnaðarfélagsins hefir mikinn
áhuga fyrir því að nota ræktanlegt
land eyjanna sem bezt, sumpart þannig
að þau býli, sem eru milli 20 og 30 að
tölu, sem nú eru til — noti sín lönd sem
allra bezt og sumpart á þann hátt, að
úthluta nokkru landi til manna í kaup-
staðnum, sem aðallega yrði þá notað
til garðræktar. Þetta mál þarf að leysa
(Framhald á 4. síðu.)
Bæjarlandíð
Taða eða kartöflur?
Það er nú leigt út með okurverði.
Margir, sem hafa tekið það á leigu,
hafa sýnt mikinn dugnað og umbóta-
huga, með því að breyta forarmýrum
og urðarholtum í tún eða garða. Eink-
um hefir þó túnræktin tekið miklum
framförum hér umhverfis Reykjavík
á síðustu árum og er nú talsverð fram-
leiðsla af mjólk á bæjarlandinu. Þó er
ekki mjólkurframleiðslan meiri en það,
að t. d. yfir allan október sl. — meðan
erfiðast var að ná í nóga mjólk handa
bæjarbúum — þá hefði mánaðarfram-
leiðslan af bæjarlandinu aðeins nægt
bæjarbúum í tvo daga. Og þó var sú
mjólkurframleiðsla knúin fram að
miklu leyti á fóðurbætisgjöf. Sýnir
þetta dæmi, hve Reykvíkingar væru
Frh. á 4. síðu.
| Kaupíélag Reykjavíkur
og nágrennís
Vurnsalau var 2 milljóuir og 127 þiisimd
| ' síðastliðið ár.
í ágústmánuði sl. komst til framkvæmda sameining
i á fimm samvinnufélögum í Reykjavík, Hafnarfirði, Kefla-
1 vík og Sandgerði. Starfar þetta sameinaða félag undir
| nafninu Kaupfélag Reykjavíkur og nágrennis (KRON).
Fer hér á eftir skýrsla um vörusölu allra þessara fé-
| laga á síðasta ári, fyrir og eftir sameininguna:
f VÖRUSALA 1937.
1 Kaupfélag Reykjavíkur 1/1—9/8 .............. 158.000.00
| Pöntunarfélag Verkamanna 1/1—9/8 ........... 701.000.00
É Pöntunarfélagið í Hafnarfirði 1/1—9/8 ...... 80.000.00
f Pöntunarfél. í Sandgerði og Keflavík 1/1—9/8 60.000.00
f KRON 9/8—31/12 ............................. 1168.000.00
Samtals 2167.000.00
Nýir félagsmenn frá 9/8—31/12 eru 374
Félagsmenn eru nú samtals ... ca. 3400
Þessari víðtæku samvinnu er það að þakka, að verðlag i
| á vörum þeim sem þetta stóra kaupfélag verzlar með, hefir |
I aldrei áður verið jafn hagstætt í Reykjavík, miðað við verð- í
f lagið á erlendum markaði.
MMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMUMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMM
Landbúnaður í Vestm.eyjum
Eftir Steingrím