Nýja dagblaðið - 19.07.1938, Page 3

N Ý J A
DAGBLAÐIÐ
3
o-n-,,»n-n-.n—, .
\ÝJA ÐAGBLAÐIB
Útgeíandi: Blaðaútgáfan hJ.
I Rltstjóri:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON.
RltstJ ómarskrif stof umar:
Lindarg. 1 D. Símar 4373 og 2353.
Aígr. og auglýslngaskrlístofa:
Llndargötu 1D. Sími 2323.
Eftlr kl. 5: Sími 3948.
Áskriftarverð kr. 2,00 á mánuði.
í iausasölu 10 aura eintakið.
Prentsmlðjan Edda h.f.
Símar 3948 og 3720.
Gjaldeyrír og
ferðalög
Það er mikið um það rætt, að
ísland geti orðið og eigi að verða
ferðamannaland. Það er jafnvel
talað um það í alvöru, að ís-
lendingar geti aflað sér mikils
erlends gjaldeyris með því að
beina straumi erlendra ferða-
manna til landsins. Hér skal
ekki um það rætt, hvort slíkt
geti oröið veruleiki á næstu ár-
um. En það er víst, að til þess
að búa svo í haginn að hægt
sé að taka viðunanlega á móti
erlendum ferðamönnum, sem
líklegir eru til að eyða veruleg-
um gjaldeyri í landinu, þarf að
verja miklum erlendum gjald-
eyri. En venjulegt millistéttar-
fólk, sem kemur hingað til að
eyða hér sumarleyfum sínum,
fer sparlega með fjármuni sína
og skilur því ekki mikinn gjald-
eyri eftir. Það er þess vegna var-
legast að gera sér ekki of mikl-
ar vonir um öflun erlends gjald-
eyris í sambandi við komur er-
lendra ferðamanna til landsins,
a. m. k. fyrst um sinn.
Hinsvegar ætti með öðru móti
að vera hægt að bæta aðstöðuna
í gjaldeyrismálunum, það er
með breyttri tilhögun á ferða-
lögum þjóðarinnar sjálfrar.
Þeir, sem kynna sér farþega-
skrár millilandaskipanna, sér-
staklega á sumrin, komast fljótt
að þeirri niðurstöðu að a. m. k.
helmingur þeirra ferðalaga, sem
farin eru héðan til útlanda, eru
skemmtiferðalög: Þar er um fólk
að ræða, sem vitanlegt er um,
að ekki fer utan í þágu hins op-
inbera, í viðskiptaerindum eða
til náms. Það eru venjulega ætt-
ingjar einhverra vel efnaðra
fjölskyldna, eða fólk í sæmilegri
atvinnu, sem fer utan til þess
að skemmta sér, en kemur heim
aftur að litlu eða engu leyti
færara til þess að verða gagn-
legum málum að liði.
Það er ljóst, að þessi ferðalög
kosta mikinn erlendan gjaldeyri.
Eins og ástandinu í þeim málum
er nú háttað, er það sannarlega
að lifa um efni fram, að eyöa
honum á slíkan hátt.
Það er hægt að halda því fram
að auðvelt sé að stöðva þessi
ferðalög með því að synja mönn-
um um gjaldeyrisleyfi og hafa
eftirlitið með gjaldeyrisverzlun-
inni nógu strangt. Það er ekkert
launungarmál, að megnið af
þeim erlenda gjaldeyri, sem not-
aður hefir verið til þessara ferða,
hefir verið fenginn með óleyfi-
legum hætti. En þó að reglur
þessu viðkomandi hafi verið
auknar og eftirlitið hert, verður
trauðla hægt að vænta þess, að
algerlega takist að stöðva
skemmtiferðirnar til útlanda,
með þeim hætti einum saman.
Leiðirnar til þess að komast
fram hjá lögunum í þessum efn-
um eru svo margar, að þess er
varla hægt að krefjast, að það
takist að halda þeim öllum lok-
uðum í hverju einstöku tilfelli.
Til stuðnings slíkum ráðstöf-
unum þarf að gera annað, engu
þýðingarminna. Það verður að
breyta þeirri tízku, að fínt þyki
og eftirsóknarvert að eyða pen-
ingum á vínkrám og skemmti-
stöðum erlendis, þegar þjóðin í
heild verður að synja sér um
ýmsa hluti vegna gjaldeyris-
skorts. í stað erlendu skemmti-
ferðanna þarf að koma vaxandi
áhugi efnafólksins fyrir því, að
kynnast sínu eigin landi. Það
þarf að skilja, að meiri heilbrigði
og hressing sé í því fólgin að
ferðast um landið og dvelja á
fögrum stöðum, þar sem nátt-
úruskilyrði eru líka hentug, en
að eyða tímanum við lélega
dægrastyttingu í erlendum stór-
borgum.
Ferðafélagið og íþróttafélögin
hafa þegar unnið merkilegt starf
á þessum vettvangi. En betur má
ef duga skal. Sem allra flestir
aðilar eiga að taka saman hönd-
um um þaö, að þjóðin vilji
þekkja og kunni að meta sitt
eigið land. Þjöðin þarf að eign-
ast sína eigin ferðamenningu, ef
svo mætti að orði kveða, sem
vinnur beint og óbeint gegn hin-
um gagnslausu og óþörfu
skemmtiferðum til útlanda. Þeg-
ar þessi mál eru komin á það
stig, að almenningsálitið telur
það ekki minna vert, að kynnast
heimalandinu en að sjá 2—3
erlendar stórborgir, getum við
fyrst sýnt það með réttu, að ís-
land sé ferðamannaland og þá
ætti hinn innlendi ferðamanna-
straumur að nafa skapað skil-
yrði til þess, að það væri forsvar-
anlegt að hvetja erlenda ferða-
menn til að heimsækja landið.
En meðan þau eru ekki í góðu
lagi, getur slíkt verið vafasamur
hagnaður fyrir framtíðina.
Gj aldeyrisörðugleikarnir yrðu
til góös, ef þeir kenndu þjóðinni
þá reglu, að láta þjóðarhags-
munina skapa tízkuna í þessum
og öðrum málum, en ekki þau
öfl, sem beinlíns vinna gegn
þeim. Þ. Þ.

SitlPAIJTCEWP
i.ii'V^ina
Súðín
Austur um, föstudag-
inn 22. p. m. kl. 9 síðd.
Flufningi óskast skil-
að á morgun og pant-
aðir iarseðlar sóttir
degi fyrir burtferð
| Frú Jóseíína Hansen
Hún andaðist á Landsspítal-
anum 19. nóv. sl., eftir langvinn-
ar þjáningar, bæði heima og
heiman.
Með frú Jósefínu Hansen er til
moldar gengin á miðjum aldri
ein af allra merkustu og mæt-
ustu húsfreyjum þessa héraðs.
Hún var húnvetnsk að ætt. 24
ára að aldri giftist hún eftirlif-
andi manni sínum, skáldinu og
kennaranum Friðriki Hansen,
oddvita á Sauðárkróki. Eignuð-
ust þau hjón 8 börn, sem öll lifa,
hið elzta 20, en hið yngsta 8 ára.
Við getum talað um dauðann
með bros á vör, — meðan hann
virðist nógu fjarri. En þegar
harin hittir okkur sjálf í hjarta-
stað, þá vill geðið glúpna. Og
víst er það að vonum. Því að
dauðinn er grimmur gestur — og
jafnframt djúpur harmur að
þeim kveðinn, er hýsa þann gest
í garði. Aldrei er þó dauðinn
grimmari, aldrei geigvænlegri,
en þegar hann í einum svip ger-
ir mörg börn að móðurleysingj -
um. Hlutverk góðrar eiginkonu
og móður er fyrst og fremst að
móta, að gefa. Vafalaust er það
göfugasta hlutverk, er getur á
jörðu hér. Góð eiginkona og
móðir er persónugerfingur hins
fórnandi kærleika. Hún gefur
allt það bezta af sjálfri sér —
og þær gjafir endast ósjaldan til
æfiloka. Og því er það svo grát-
legt, þegar blessuð börnin eru
svipt móðurinni — henni, sem
allt gefur, en einskis krefst.
Margir kannast við heimili
þeirra Hansenshjóna. Það var
jafnan hlýtt og bjart í húsinu
því. Bjart yfir hjónunum, bjart
yfir börnunum, bjart yfir öllu.
Hlýjan, sem mætti manni, er
inn kom úr dyrunum, var engin
uppgerð. Hún kom beina leið frá
hjartanu — og átti greiða götu
til hjartans. Þar var gott að vera.
Bæði áttu hjónin sinn þátt í
því, samhent og samvalin, enda
bar þar ærið oft gest að garði.
Frú Jósefína var fríð kona
sýnum, gáfuð og góð. Yfirbragðið
tígulegt, svipurinn óvenjubjart-
ur, hýr og hreinn. Framkoman
festuleg, svo að af bar, og lýsti
óvenju traustri skapgerð. Það
gat engum dulizt, þegar við
fyrstu sýn, að hér var engin miðl
ungskona á ferð, hvorki að gáf-
um né atgervi. — „Hinn fórn-
andi máttur er hljóður.“ Störf
konunnar valda ekki að jafnaði
miklum hávaöa. Og vafalaust
eru þeir stórum færri en skyldi,
er gera sér það ljóst, hvílíkan
mátt, andlegan jafnt sem líkam-
legan, þarf til þess að valda
hlutverki góðrar húsmóður á
gestmörgu barnaheimili, — hús-
móður, er setur markið hátt, án
þess að hafa af miklum efnum
að taka, öðrum en gnægð síns
eigin hjarta. Jósefína sál. hélt á
því hlutverki með þeim hætti,
að færri myndu eftir leika, og
er þó fjarri því, að húsmæður
yfirleitt beri úr býtum þann
hróður, sem þær í sannleika
eiga.
Og nú er hún horfin. Umskipt-
in eru mikil. Fyrir eiginmann og
Frú Jósafínc^ Hansen.
blessuð börnin eru þau ægileg.
Hver gegnir nú, þegar kallað er
á mömmu? Enginn getur að fullu
komið í staðinn fyrir mömmu,
beðið með hennar blíðu, bannað
með hennar mildi, skilið með
hennar skilningi. Þess vegna er
missirinn svo mikill, sorgin svo
sár.
Er þá ekkert eítir? Jú, að vísu.
Minníngin um mæta konu,
elskulega móður, góða og göfuga
sál — minning, sem eiginmaður
og börn munu varðveita sem
helgan dóm innst við hj artaræt-
ur sínar. Og fyrir minningunni
verður jafnvel sjálfur dauðinn
að lúta í lægra haldi. Fögur
minning fær að vísu ekki sefað
sáran harm. En hins er hún
megnug, að hlú að þeim fræjum,
er í hjartanu var sáð.
Gisli Magnússon.
Lífvörður einvaldaima
(Fravihald af 2. síðu.)
menn. Himmler, yfirmaður S. S.,
er þeirra yfirmaður.
Hitler er sérstaklega varfær-
inn þegar hann ekur í bifreið um
þéttskipaðar götur við hátíðleg
tækifæri, fer að skoða sýningar
eða eitthvað þessháttar. Hitler
stendur í bifreið sinni við hlið
ekilsins, sem er vopnaður. í aft-
ursæti bifreiðarinnar sitja tveir
einkennisklæddir Gestapomenn
með byssurnar á hnjánum og
skammbyssurnar í höndunum.
Kostur þessa fyrirkomulags er
sá, að hver sem nálgast Hitler,
hlýtur að koma fram fyrir eða
meðfram varðmönnunum. Það
væri auðveldara að nálgast Hit-
ler, ef hann sæti í aftursæti bif-
reiðarinnar og varðmennirnir
væru fyrir framan hann.
Þegar mannfjöldinn er sérlega
mikill, ekur lögreglubifreið á
undan vagni Hitlers, en á eftir
honum kemur opin bifreið með
fimm vopnuðum varðmönnum.
Þegar bifreið Hitlers stanzar,
þjóta þessir varömenn upp og
standa umhverfis hana.
Það vakti almenna undrun, er
þeir Mussolini og Hitler óku í
opinni bifreið um Berlín meðan
á heimsókn Mussolinis stóð. Það
er engin vafi á því, að skot frá
garðshliðunum umhverfis eða
handsprengja frá mannfjöldan-
um hefði auðveldlega getað ráð-
ið niðurlögum annars þeirra eða
Aflahæstu síld-
veíðískípín
í lok seinustu viku höfðu eftir-
talin skip orðið meiri bræðslu-
síldarafla en 1000 mál sam-
kvæmt heimild Fiskifélagsins:
TOGARAR:
Tryggvi. gamli, Reykjavík 1358
Brimir, Norðfirði 1058
Garðar, Reykjavík 954
LÍNUVEIÐARAR:
Freyja, Reykjavík 2577
M.s. Eldborg, Borgarnesi 2525
Jökull, Hafnarfirði 2145
Sverrir, Akureyri 1830
Andey, Hrísey 1798
Jarlinn, Akureyri 1683
Ólafur Bjarnason, Akran. 1658
Fróði, Þingeyri 1543
Venus, Þingeyri 1469
Björn austræni, Helliss. 1436
Sigriður, Reykjavík 1404
Bjarnarey, Hafnarfirði 1386
Hvassafell, Akureyri 1327
Rifsnes, Reykjavík 1192
Alden, Stykkishólmi 1171
Fjölnir, Þingeyri 1123
Hringur, Siglufirði 1026
MÓTORSKIP:
Stella, Neskaupstað 2764
Minnie, Akureyri 2036
Garðar, Vestmannaeyjum 1896
Geir goði, Reykjavík 1930
Grótta, Akureyri 1825
Huginn III., ísafirði 1825
Kristján, Akureyri 1801
Jón Þorláksson, Reykjavík 1635
Soli deo gloria 1623
Huginn II., ísafirði 1620
Huginn I., ísafirði 1544
Sjöstjarnan, Akureyri 1389
Sæhrímnir, Siglufirði 1319
Kári, Akureyri 1300
Sleipnir, Neskaupstað 1258
Nanna, Akureyri 1251
Sæbjörn, ísafirði 1170
Már, Reykjavík 1133
Sildin, Hafnarfirði 1121
Bris, Akureyri 1085
Vébjörn, ísafirði 1073
Hrönn, Akureyri 1058
Þorsteinn, Reykjavík 1007
beggja. Þeir risu öðru hvoru upp
og heilsuðu mannfjöldanum, og
þá hefði verið mjög svo auðvelt
að hæfa þá fyrir hvern sem var.
Hitler gengur um á hinum
ýmsu sýningum, án þess að
nokkuð beri á sérstakri var-
færni. Salirnir eru ekki ruddir
þótt hann komi. En auðvitað eru
allmargir leynilögreglumenn í
námunda og tveir eöa þrír vopn-
aðir Gestapomenn eru jafnan
mjög nærri honum. Þegar Hitler
kemur óvænt fram, einhverstað-
ar, er gæzlan ekki eins sterk,
enda er talið ólíklegt, að árás
sé gerð á hann, nema búizt sé
við honum áður. Hitler fer oft
í leikhús, en koma hans er aldrei
tilkynt fyrirfram.
Þegar Hitler fer frá Berlín
ferðast hann í einkalest eða
einkaflugvél. í lestinni eru jafn-
an deild af S.S.-mönnum, vopn-
aðir Gestapo-menn og leynilög-
regluþjónar. Sepp Dietrich
er oftast í fylgd með Hitler.
Þegar Hitler flýgur fylgir hon-
um leynilögreglumaður og einn
eða tveir foringjar úr S.S.-lið-
(Framh. ú 4. síðu.)