Tíminn Sunnudagsblað - 10.06.1962, Qupperneq 20

fyrir Vistirnar. Þegar regnið kuu..
flaut vatnið undir kofan^ og breytti
dalbotninum í forarleðju, en þeir ígr
uðu alla erfiðleika með þr„_.tseigju,
og um haustið komu fulltrúar frá
argentísku stjórninni með flokk her-
manna til þess að veita þeim formlega
leyfi til landsetu i dalnum.
Ekkert óttuðust landnemarnir svo
mjög sem árásir Indíána, en sá ótti
reyndist ástæðulaus. Þegar Indíán/rn-
ir loks sýndu sig, kom í Ijós, að þen
voru hinir vinsamlegustu. Þeir unnu
landnemunum ómetanlegt gagn neð
því að hjálpa þeim við veiðar, og
sennilegt er, að mikill hluti landnem-
anna hefði orðið hungrinu að bráð,
hefði þeirra hjálpar ekki nolið við.
Þegar fram liðu stundir, lærðu marg-
ir Indíánanna welska tungu.
Smám saman varð draumurinn um
frjálst Wales í hinum nýja heimi að
veruleika. Landnemarnir áttu sínar
eigin jarðir, voru fullkomlega frjáls-
ir og lausir við kvaðir og áníðslu
landeigandanna í gamla Wales. Það
var ekki hægt að hrekja þá af jörðurn
sínum af trúarlegum eða stjórnmáia
legum ástæðum, svo sem títt var i
Wales um miðbik nítjándu aldarinn-
ar. Þeir komu á fót skólum fyrir börn
sín, létu prenta bækur á welsku í
Argentínu og öll fræðsla fór fram á
þeirra eigin tungumáli.
En einmitt um þetta leyti var ver-
ið að reyna að þvinga íbúana í hetma-
landi þeirra til þess að taka upp etiska
tungu og leggja sína eigin tungu nið-
ur. Öll kennsla í barnaskólua.im fór
fram á ensku, og yrði welskum börn-
,11 það á, að tala sitt eigið tungumal
á leikvangi skólanna, var þeim hegnt.
Síðan 1891 hefur verið gefið út dag
blað í Patagóniu á welsku, Qg er nú-
verandi ritstjóri þess ung stúlka, sem
aldrei hefur komið til ættlands síns.
Þessi unga kona hefur hlotið viður-
kenningu fyrir ljóð, sem hún hefur
ort á welsku og spönsku. Og til gam-
ans má geta þess, að nýlega var gef-
ið út safn Wales-patagóniskra Ijóða,
sem hlotið hefur góða dóma welskra
menntamanna og gagnrýnenda. En i
Wales gamla heimsins er fjöldi ljóð-
skálda, sem ekki einu sinni skilur
welsku, hvað þá meira.
Skömmu eftir síðustu aldamót tóku
argentínsk yfirvöld skólamál welsku
byggðarinnar í sínar hendur, og síð-
an hefur spænska verið aðalmálið i
skólunum.
Þegar tímar liðu fram og welsku
byggðinni óx fiskur um hrygg, skip
uðu argentínsk yfirvöld landstjóra yf-
ir hana. Þeir voru flestir illa gerðir
menn og höfðu lítinn skilning á mál-
efnum byggðarinar, og var stur.dum
grunnt á því góða milli þeirra og land
nemanna.
Nú hefur welska byggðin venð gerð
að fylki í Argentínu með takmarkaðri
heimastjórn. Margir af niðjum welsku
landnemanna eiga sæti í heimastjórn-
inni, þótt þeir séu nú í miklum minni-
hluta í byggðinni. Þeir hafa stuðlað
mjög að varðveizlu welskra menning-
arerfða og hafa meðal annars gengizt
fyrir því, að stofnað yrði welskt bóka
safn og minjasafn. Og nýlega var 28.
júlí gerður að almennum frídegi i
minningu þess, að þann dag stigu
fyrstu welsku landnemarnir á land í
Patagóníu.
.... ■ '—
í næsta blaði hefst
innlend frásögn,
sem nefnist „Er-
lendur með ó-
hreinar hendur“ -
Frásögnina hefur
Sigurður Helga-
son rithöfundur
skráð
356
T í M I N N
SUNNUDAGSBLAÐ