Tíminn Sunnudagsblað - 08.07.1962, Qupperneq 6

staklega gott að vélrita handritin
hans, og ég hef þó séð mörg, af því
að ég hef unnið á skrifstofu. Það kom
aldrei fyrir, að vantaði punkt eða
kommu, svona var hann nákvæmur.
Það var þá frekar, að ég þyrfti að
spyrja hann um eitt og eitt orð, því
að hann hafði mikinn orðaforða, sem
kom sér sérstaklega vel við þetta
verk. Sjálfur sagðist hann alltaf hafa
skrifað illa Mér fannst hann alltaf
skrifa vel. «
— Úr hvaða máli þýddi hann
Kalevala?
— Hann þýddi kvæðin að mestu
leyti úr dönsku, eftir danskri þýð-
ingu F. Ohrts, en auk þess hafði hann
enska, sænska og finnska útgáfu til
hliðsjónar. Hann lærði þó dálítig í
finnsku, enda má segja, að að hafi
verið nauðsynlegt, því að með því
móti fann hann betur hrynjandi kvæð-
anna málblæ. Annars sá hann Kale-
vala upphaflega á ensku fyrir mörgum
árum og langaði þá til að þýða bókina,
þó að ekki yrði af því, fyrr en löngu
seinna.
— Hefur ekki þýðingin þótt takast
vel? t
— Jú, ég held mér sé óhætt að
fullyrða það, segir Sigríður. — Finnsk
menntakona, Maj-Lis Holmberg, sem
skilur vel íslenzku, ias fyrra, bindið
yfir og lauk á það lofsorði. Og það
hefur verið haft á orði, að íslenzka
þýðingin komist næst finnska frum-
textanum að hrynjandi og blæfegurð.
— Hvernig hagaði Karl vinnu sinni
við þýðingar, Einar?
— Hann var skorpumaður og ham-
hleypa, þegar hánn gekk að verki,
og það gerði hann, þegar andinn kom
yfir hann. Þá lagði hann oft nótt við
dag og vann í striklotu, enda vinnu-
tíminn oft þannig, að haxin gat ekki
byrjaði að þýða fyrr en á kvöldin.
Hann vann kannski út sólarhringinn
og tók sér svo frí. En hann átti oft
dálítið erfitt með að koma sér að
verki. Á fyrstu blaðamannsárum hans
mun vinnudagurinn hafa verið ákaf-
lega langur, og það hlóðust á hann
störf. Hann sat þá við að þýða neðan-
málssögur, prógrömm fyrir bíóin eða
eitthvað slíkt, en samt var eins og
hann hefði alltaf tíma til að líta upp
frá verkinu og spjalla við fólk.
— Hvernig líkaði honum blaða-
mennskan?
— Ég veit nú ekki, hvað ég á að
segja um það. Hann sagði einu sinni
í viðtali við Morgunblaðið. að sér
hefði eiginlega alltaf leiðzt hún, enda
lagt hana fyrir sig, þegar ekki var
margra kosta völ. En reyndar bauðst
ihonum staða, sem hann gat unað sér
við, hjá Alþýðublaðinu 1935, og hann
vann seinna mikið við Sunnudagsblað
þess og hafði það með öðru blaða-
mannsstarfi.
— Við hvaða blöð var hann önnur
en Alþýðublaðið?
— Hann var á -.mabili ritstjori
Vinnunnar og Heimilispóstsins, en
seinna nokkur ár hjá Vísi.
— Manstu aldrei eftir því, Einar, að
hann talaði um, að blaðamennskan
færi illa með fínu taugarnar?
— Nei, hann talaði aldrei um starf-
ið við mig. Hann gekk að þessu eins
og hverjum öðrum hlut, sem hann
vissi, að hann varð að gera.
— Hefurðu nokkra tölu á því, hve
margar bækur hann þýddi um ævina?
— Hann vissi það ekki sjálfur, en
hann hélt, að þær væru eitthvað um
fjörutíu í bókarformi fyrir utan neðan
málssögurnar og fleira slíkt, sem hann
hefur ef til vill þýtt með öðrum blaða
mönnum.
— Hver var sú fyrsta?
— Sagan af San Michele, eftir Axel
Munthe. Hana þýddi hann ásamt
Haraldi SL -.rðssyni bókaverði. Þeir
höfðu verið saman í skóla fyrir norð-
an og búið saman þar, og svo bjuggu
þeir aftur saman . hér í Reykjavík,
þegar Karl var kominn hingað. Þeir
tóku það upp hjá sjálfum sér að þýða
þessa bók og leituðu síðan eftir út-
gefanda, þó að hitt væri algengara,
að Karl tæki að sér þær þýðingar,
sem einhver bað hann að leysa af
hendi í það og það skiptið.
— Ferðaðist Karl ekki mikið?
— Jú, hann var orðinn talsvert víð-
förull, þegar hann féll frá, en senni-
lega hefur hann þó ekki farið sína
fyrstu utanlandsferð fyrr en 1948,
þegar hann fór til London. 1950 fór
hann svo í langa ferð til Grikklands
og Alsír og kom þá m.a. til Oran, og
gott ef hann kom ekki við á Spáni
líka í þessari för. Einhverja ferða-
pistla skrifaði hann um þessa reisu.
Síðustu utanlandsferðina fór hann til
Hamborgar 1956. Það var boðsferð
með Loftleiðavél, og þetta var í sama
mánuðinum og hann varð fimmtugur,
svo að eiginlega var þetta hálfgerð
afmælisferð. Innanlands var hann líka
búinn að ferðast mikið, bæði fór hann
í blaðamannaferðir og eins norður á
sínar æskustöðvar og víðar. Sumarið
1956 fór hann hálfan hring kringum
landið með Esju í sumarfríi og skrif-
aði um siglinguna í Vísi.
— Átti hann ekki stóran kunn-
ingja'hóp?
— Hann þekkti að vísu fjölmarga
og átti stóran kunningjahóp út í frá,
en ekkert sérstaklega marga persónu-
lega vini. Það var einna helzt, að þeir
héldu dálítið saman á vissan hátt,
bekkjarbræðurnir að norðan, stúdent-
arnir frá 1932. Ég fór oft með honum
á frumsýningar í Þjóðleikhúsinu eftir
að hann varð leikdómari Vísis, sagði
Einar. — Og þá varð ég þess var,
að hann var ákaflega mörgum mál-
kunnugur. Hann var á tímabili for-
maður leikdómarafélagsins og endjpr-
kosinn þrisvar, ef ég man rétt. Og
það er dálítið skemmtileg tilviljun,
að tvisvar sinnum var Silfurlampinn
veittur leikendum fyrir hlutverk í
leikritum, sem faðir minn hafði þýtt,
í annað skiptið fékk Róbert Arnfinns-
son hann fyrir góða dátann Svejk.
Einnig voru Karli fyrstum íslenzkra
blaðamanna veitt verðlaun fyrir mál
og stíl úr Móðurmálssjóði Björns Jóns
sonar árið 1946 og átti auk þess síðar
sæti í úthlutunarnefnd sjóðsins.
— Hvert var helzta tómstúndagam-
an Karls, þegar hann var heima?
— Lestur Sturlungu, svarar Einar
strax. — Hann las hana aftur og aftur
og varð aldrei leiður á henni.
— Sturlunga lá aUtaf á borðinu hjá
honum og hann leit, held ég, í hana
á hverjum degi, bætir Sigríður við.
— Ég get sagt þér frá einu broslegu
atviki í sambandi við þennan Sturl-
ungulestur. Eitt kvöld kemur Karl
heim og segir við mig: „Nú kom dá-
lítið furðulegt fyrir mig, sem ég átti
ekki von á. Ég rak Barða Guðmunds-
son á gat í Sturlungu." — „Jæja, þá
hefur hann ekki verið að lesa Sturl-
ungu í gærkvöldi", svaraði ég. En vit-
anlega hafði Karl verið að glugga
í hana.
— Er það vitleysa, sem ég hef
heyrt, að Karl hafi samið leikrit?
— Já, hann samdi aldrei annaö leik-
rit en Svejk, ef svo mætti segja. Og
svo þýddi hann nokkur fyrir Þjóð-
leikhúsið.
— En hann átti ljóðabókarhandrit?
—- Já, það var búið að vera til í
mörg ár. Líklega hefur það verið full-
búið til útgáfu 1955, þó að það sé
ekki komið út enn þá. En Karli var
það mikið áhugamál, að af því gæti
orðið. Handritið er líklega álíka stórt
og Svartar morgunfrúr, ekki stærra.
En kvæðin eru styttri, mest gaman-
kvæði í léttum dúr og einna svipuð-
ust kvæðinu Stærðfræðingur, sem
birtist í bókinni hans. Hvert kvæði
heitir eftir fulltrúa ákveðinnar starfs
greinar, lögfræðingurinn, bakarinn,
bílstjórinn o.s.frv. Bókin átti að heita
Blótveizla.
— Átti hann ekki eitthvað fleira
í skúffunni?
— Það held ég ekki, svarar Einar.
— Það væri þá helzt, að hægt væri að
taka saman ritgerðasafn eða blaða-
greinar.
Kaffið hafði lækkað í bollunum,
og rauð sól Jónsmessunæturinnar var
að síga í Flóann, þegar ég kvaddi
mæðginin, sem geyma hjá sér minn-
inguna um skáldið, sem þýddi Kale-
vala handa íslendingum, og búa eftir
sem áður í návist þess.
—'hjp.
438
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ