Tíminn Sunnudagsblað - 01.09.1968, Blaðsíða 13

Einn dönsku kirkjuhöfðing janna á nærbuxunum með
hatf sinn eins og betliskál.
^kapmikill og einstrengingslegur
þrumuklerkur, sem hvorki vék um
nárstoreidd né vílaði fyrir sér að
segja það"umbúðalaust, er honum
bjó í brjósti, hvernig sem það var
Virt.
Siíkur maður sat auðvitað ekki
á friðstóli. Það sauð og vall
kringum hann — áhangendur hans
dáðu hinn berorða og hugprúða
krossferðarriddara, sem svo hik-
laust sagði vonzku veraldarinnar
stríð á hendur, en andstæðingar
hans sættu færi að skaprauna hon-
um og leituðust við að bregða
fæti fyrir hann. Og hann lét eng-
an eiga hjá sér, brýndi stálið í
sjálfum sér og greiddi tvö högg
fyrir hvert eitt, sem honum va,r
ætlað. Hann hikaði ekki við að
nota predikunarstólinn til þess að
jafna þær sakir, sem hann átti við
menn. Hann var líka til 'þess gerð-
ur, stóllinn sá, að þuma þar að
djöflinum og öllum hans fylgifisk-
um.
Árið 1937 dró til stórtíðinda. Þá
flutti hann eina af hinum mögn-
uðu brennisteinsræðum sínum,
kryddaða mergjuðum, nærgöngul-
um árásum á andstæðinga sína.
Þetta var pistill, sem undan sveið.
Og þeir, sem særðir þóttust og sví-
virtir, tóku ádrepunni ekki með
þögn og þolinmæði- Þeir kærðu
prest fyrir kirkjuyfirvöldunum, og
svo gróft þótti ræðusnið hans og
orðafar; að nauðsyn taldist að setja
ofan í hann. Varð sú ályktun kirkju
yfirvaldanna, að hann skyldi sæta
harðri áminningu í áheyrn safnað-
ar síns.
Nú var presti nóg boðið. Hann
hafði talað af heilagri vandlæt-
ingu yfir syndum spilltum og
þrjózkum lýð, og minnugur þess,
að framar bar að hlýða guði en
mönnum, lét hann ekki sjá sig í
kirkjunni, er biskup kom þarigað
á messudegi með föruneyti sínu til
þess að fullnægja dóminum. Þetta
var þverúð og iðrimarleysi, sem
kirkjuyfirvöldin gátu ekki fellt sig
við, og þó féll þeim kannski mest
fyrir brjóst óvirðingin, er þeim var
sjálfum sýnd. Eitthvað varð að haf-
ast að, ef aginn átti að vera annað
og meira en máttlaus orð, sem
hafa mátti að engu. Séra Anton
Laier var sviptur kjól og kalli, og
sú linkind ein var honum sýnd, að
honum voru ánöfnuð hálf eftir-
laun.
Þegar þetta gerðist, hafði séra
Antofl sér til gamans búið til eina
myndastyttu úr sementssteypu.
Sjálfum virtist honum sem honum
hefði tekizt allvel, og nú, þegar
embættisannirnar voru frá honum
teknar, tók hann fyrir alvöru að
leggja stund á slíka myndagerð.
Hann bjó þessurii styttum stað í
garði sínum, sem smám saman
fylltist undarlegu samsafni grárra
líkneskja, sumum ekki par geð-
þekkum.
Ekki þarf að hafa um það mörg
orð, að prestur taldi sig' ofsóttan
og hrakinn. Og hann var ekki
þannig skapi farinn, að hann sætti
sig í auðmýkt við píslarvættið.
Hann fylltist hatri og beizju og
brynjaði sig dæmafárri fyrirlitn-
ingu á hálfvelgju, hræsni og hug-
leysi fyrrverandi stéttarbræðra
sinna og yfirboðara. Allt þetta
lagði hann í myndir sínar. Þar
mátti þekkja marga mikils metna
samborgara hans, tíðum næsta ó-
vdrðulega á sig komna, einkum þá,
sem hann hafði átt í höggi við eða
uppi höfðu kenningar, er sóru sig
í ætt við Fariseana. Þetta olli því
að myndagerð hans varð mörgum
hin mesta hneykslunarhella og
garður hans með styttusafninu
sannnefhd viðurstyggð. Það var
engin hætta á því, að skap hans
mýktist með aldrinum. Nepjan,
sem um hann næddi, kom í veg
fyrir það. Hvert hnjóðsyrði, sem
hann heyrði um sig eða las í blöð-
um, festist honum í minni, og ó-
Eina líkneskjan, sem ekkl er af þekkj
anlegum mannl — or| kannski hin
bezta.
XlMINN - SUNNtDAGSBLAÐ
66?