Lesbók Morgunblaðsins - 17.04.2004, Qupperneq 14

14 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 17. APRÍL 2004
NÝTT óperuhús, Savoy-
óperan, verður opnað í London
á næstunni og er því ætlað að
höfða til alls þorra almennings
með uppfærslum á vinsælum
og vel þekktum óperuverkum.
Að sögn, Raymonds Gubbays,
eins stofnanda Savoy-
óperunnar er ætlunin að höfða
til venjulegra leikhúsgesta sem
telja óperur almennt of há-
stemmdar fyrir sinn smekk.
Miðaverði verður þá stillt í hóf
og munu dýrustu sæti þannig
ekki kosta meira en 50 pund,
eða sem nemur 6.500 krónum.
Savoy-óperan verður staðsett í
Savoy-leikhúsinu á Strand í
London, en leikhúsið tekur um
1.100 gesti í sæti – um helm-
ingi minna en Konunglega
óperan og Covent Garden-
óperuhúsið. Ekki eru allir sátt-
ir við þetta nýja óperuhús og
hafa gagnrýnendur m.a. sagt
það munu draga gesti frá hin-
um óperuhúsunum. „Savoy-
óperan mun svo sannarlega
skaða Ensku þjóðaróperuna
því hinir almennu ferðamenn
munu leggja leið sína þangað.
Og óperuhúsin sem nú eru
starfandi þurfa að geta sýnt
þessi hefðbundnu verk til að
standa undir kostnaði við
óhefðbundnari sýningar,“
hafði netmiðill BBC eftir Mich-
ael White, tónlistargagnrýn-
anda útvarpstöðvarinnar Radio
4.
Vermeer
hreinsaður af grun
EITT verka hollenska lista-
mannsins Johannes Vermeers,
sem áratugum saman var
grunað um
að vera
fölsun,
verður nú í
sumar boðið
upp hjá
uppboðshúsi
Sotheby’s í
London, eft-
ir að stað-
fest var að
verkið væri
raunverulega eftir listamann-
inn. Verkið nefnist Ung kona
við virgínal og tók það sér-
fræðinga ein tíu ár að stað-
festa að myndin væri raun-
verulega eftir meistarann.
Myndin er lítil og metin af sér-
fræðingum Sotheby’s á um 400
milljónir króna. Talið er þó að
endanlegt kaupverð mynd-
arinnar verði mun hærra enda
nýtur Vermeer mikilla vin-
sælda um þessar mundir sem
ekki hafa minnkað í kjölfar
metsölubókarinnar og kvik-
myndarinnar Girl With a Pearl
Earring sem samin er út frá
einni af myndum meistarans.
Ástarbréf
Thomas seld
ELSTU ástarbréf írska skálds-
ins Dylan Thomas, sem vitað
er um, til Caitlin Macnamara
sem síðar varð eiginkona hans
voru á dögunum seld á upp-
boði hjá Sotheby’s í New York
fyrir tæplega 1,6 milljónir
króna, um það bil fjórum sinn-
um hærra verð en talið var að
bréfin færu fyrir. Bréfin sendi
Thomas Catlin, sem lá á
sjúkrahúsi, skömmu eftir að
þau fyrst kynntust og þykja
þau lýsa brennandi tilfinn-
ingum skáldsins vel. Samband
þeirra reyndist einnig storma-
samt allt þar til Thomas lést
úr veikindum tengdum
drykkjusýki aðeins 39 ára
gamall.
Óperuhús fyrir
almenning opn-
að í London
ERLENT
Ung stúlka við virg-
ínal eftir Vermeer.
SIGURÐUR Örlygsson er nokkuð ólíkur
sjálfum sér á sýningu sem nú stendur yfir í
Listhúsi Ófeigs. Að vísu má sjá helsta einkenni
listmálarans, skúlptúra sem standa út úr verk-
unum, kunnuglegan blæ og vinnubrögð, en um-
fjöllunarefni er nýtt og stærð mynda ekki sú
sama og menn eiga að venjast úr hans ranni.
Í viðtali í DV á dögunum sagði listamaðurinn
frá breyttum fjölskylduhögum sínum og sagði
jafnframt að í framhaldinu hefði umfjöllunar-
efnið í myndlist tekið breytingum. Listamað-
urinn sem þekktur er m.a. fyrir að mála sitt
allra nánasta umhverfi, konu og börn, inni í
nokkurs konar fantasíuheimi sem oft hefur
skírskotun til véla og vísinda, á stórum mynd-
flekum, sýnir hjá Ófeigi 32 smámyndir, allar
mannlausar og án titils, með áberandi notkun á
symmetriu og/eða tvenndum.
Í fréttatilkynningu segist listamaðurinn
sækja myndefni sitt í úrgang neyslusamfélags-
ins, sem hlaðist hefur upp og er orðið eitt
mesta umhverfisvandamál vestrænnar menn-
ingar, eins og hann orðar það. Þannig má líta á
sýninguna sem svo að listamaðurinn sé að
koma sér fyrir í þjóðmálaumræðunni.
Meðal þess „úrgangs“ sem Sigurður notar í
málverk sín eru viftur, keðjur, umferðarmerki,
járngrindur og mótorar. Tæknin sem hann not-
ar er eins konar málun ofan á ljósmyndir. Litir
eru skærir en þó dempaðir, eins og horft sé á
veröldina í gegnum lituð gler. Stemningin er
dálítið heimsendaleg og draumkennd.
Ef Sigurður er kominn inn á þá braut að
vekja athygli í verkum sínum á þjóðþrifamálum
eins og of miklu rusli í heiminum þá ætti hann
að hugleiða sterkari framsetningu, jafnvel utan
málverksins.
Hið persónulega sem einkennt hefur verk
Sigurðar er nánast horfið og það er umhugs-
unarvert. Hin persónulega nálgun er yfirleitt
það sem gerir list spennandi. Sýningin heitir
Hringrás, og er styrkt af endurvinnslufyrir-
tækinu Hringrás. Kannski er það það athygl-
isverðasta við sýninguna, hinn ágæti samruni
atvinnulífsins og listarinnar sem þar birtist.
Alheimurinn
Líkt og Sigurði er Bjarna Björgvinssyni of-
arlega í huga hið stóra samhengi. Í sýningu
sinni veltir hann fyrir sér sköpun heimsins,
hvað var fyrir sköpun heimsins, hvað gerðist í
framhaldinu. Ljós og skuggar takast á. Þessi
heimstilvistarhugsun listamannsins kemur
reyndar ekki nógu glöggt fram við heimsókn á
sýninguna, bæði eru verkin flest titillaus og
texti í sýningarskrá er meira eins og ljóð eða
sjálfstætt skáldverk en skýringartexti.
Í heildina er sýningin sem innsetning í rými
vel samsett. Það fyrsta sem við blasir þegar
komið er inn er stórt ljóst málverk á endavegg.
Á vinstri hönd er þriggja mynda sería um upp-
haf heimsins og á hægri hönd eru tvær 12
mynda myndraðir. Úr loftinu hanga pakkar.
Tólf mynda myndraðirnar tvær eru mjög
svipaðar, eiginlega eins og ein og sama serían.
Þarna beinir Bjarni sjónum út í geiminn.
Myndirnar minna sterklega á myndir úr
stjörnukíki og eru bestu verk sýningarinnar. Í
þessum myndum nær Bjarni líka best því ætl-
unarverki sínu að beina athygli áhorfandans út
í víðáttur himingeimsins og fá hann til þess að
hugleiða tímann – allt aftur til sköpunarinnar –
enda er ljósið frá stjörnunum oft milljóna ára
gamalt.
Mynd nr. 4 er í sjálfu sér ekki merkileg sem
myndlistarverk en þjónar vel hlutverki sínu, að
halda saman innsetningunni. Myndir 1, 2 og 3
sem eru saman á vinstri vegg eru misjafnar að
gæðum. Mynd nr. 1 er í hálfgert krass, en ekki
má þó vanmeta birtingarmynd athafnarinnar
sem fram fór: tilraun listamannsins til að fanga
sköpun heimsins á striga. Mynd númer 2 er sú
besta af þessum þremur, þar er mest að gerast,
mesta dýptin og myndbygging góð. Mynd nr. 3
er flöt og mött.
Verkin eru misjöfn að gæðum, hugmynda-
fræði mætti vera skýrar fram sett en bygging
sýningarinnar er góð.
Ruglaður veruleiki
Í sýningu Egils Sæbjörnssonar í Hafnarhús-
inu er boðið upp á leik. Við vegg er sófi og fyrir
framan sófann er sjónvarp með vídeómyndavél
ofan á. Á bak við sófann er risastór blár flötur –
svokallaður bláskjár eins og notaður er í sjón-
varpi og í kvikmyndum. Sófinn, fólkið og annað
sem kemur fyrir framan bláa skjáinn birtist í
sjónvarpinu, en í staðinn fyrir bláa skjáinn er
hægt að setja hvers konar annað myndefni.
Egill leikur sér með þessa eiginleika tækninn-
ar, bæði spriklar hann sjálfur á bak við áhorf-
endur, notar teiknimyndir, hreyfir til veggi og
hvaðeina til að fella áhorfandann inn í listaverk
sitt. Með þessu kemur hann manni úr jafnvægi,
stríðir manni dálítið.
Þannig leikur Egill sér með veruleikann og
ruglar mann í ríminu. Það er eins og listamað-
urinn hafi fengið nýtt dót að leika sér með og
ákveðið að hafa sem mest gaman af.
Það sterkasta í verkinu er þessi leikur með
veruleikann og skáldskapinn. Egill býður upp í
dans og það sem situr eftir hjá áhorfandanum
er andartaks skemmtun.
Sýningin vekur upp vangaveltur um þróun
nútímamyndlistar. Getur verið að myndlistin
sé að þróast út í að vera uppákomur með
skemmtigildi. Nægir okkur kannski ekki leng-
ur að horfa á stilltar myndir á vegg?
Breytingar
Myndlist
Listhús Ófeigs
Sigurður Örlygsson
Opið á verslunartíma.
Til 21. apríl.
Hafnarhúsið
Egill Sæbjörnsson
Opið alla daga frá kl. 10–17
Íslensk grafík
Bjarni Björgvinsson
Opið miðvikudaga til sunnudags
frá kl. 14–18
Til 18. apríl.
Morgunblaðið/Golli
Bjarni Björgvinsson leyfir áhorfendum að skyggnast aftur í tímann.
Morgunblaðið/Golli
Ýmislegt járnarusl er á meðal þess sem Sigurður Örlygsson skipar í öndvegi í verkum sínum.
Þóroddur Bjarnason
Morgunblaðið/Golli
Þegar fólk sest í sófann er brugðið á leik í sjónvarpinu í verki Egils Sæbjörnssonar.