Íslendingaþættir Tímans - 31.05.1969, Page 22

ÁTTR.-íÐ:
Þuríður Vilhjálmsdóttir
Hiom 21. þessa má'nað'air varS
Þuiríður ViíHhgáímsdóttir, húsfrú að
Svalharði í Þistilfirði áttræð. Hún
fæddist að Skálum á Lau'ganesd
21. maí 1889.
ForeMrar hennar voru merkis-
hjómim Sigríður Davíðsdóttir frá
Heiði á Laniganesi og Vilijálmur
Guðmundsson frá S'kálum í sömu
sveit. Að þedim hjónum stóðu sterk
ir stofnar úr Þingeyjansýsluan og
Norðnr-MúlasýsOiu. Þau hjón byrj-
uðu búskap á Skálum, en fluttust
sáðar að Eldjárnsstöðuim og bjuggu
þar í nokkor ár. Jörðin var kárkj-
unnar eiign og fékkst ekki keypt.
En hjónin voru stórhuga og undu
því ekki til lengdar að ve-ra leigu-
Mðair aninanra.
Ytri-Brékkur á Lamgamesi
keyptu þau um 1890. Sú jörð var
vei í sveit sett, Hunnindalítil, m-eð
flaigu-rt útsýni táa aii-ra átta. Bygg-
imigar voru svo létegar að öl hús
þurfti að bygigja að nýju og rækt-
un var Itil sem emgin.
Giæsile-gur bær reis fljótlega af
grunni, sem þótti mikil og góð
bygginig að þeáirira tima hætti. Girt
vair stórt landifiæmi tl ræktumar
og búfræðingur frá Ól'aflsdal femig-
inm ti stairfa og teiðbeiminga um
framiræslu og túnasléttur. Vitnia ég
þar í gnein úr dagbók Matthíasar
Heiigasonar frá KaMranamesi í Tim
amum fyrir skömtmu. Þar breigð-
ur ha-nn upp Týsimigu af Ytri-
Brekknaheimáliinú um síðuistu alda-
mót.
Sigiríðuæ Davíðsdóttir var sérstök
gáfukona, og svo mikiM persónu-
leiki að 'hún gieymist engum þeim
er hemmá kynintist. Hún hafði notið
skólagönigu í KvennaskóTanum á
Laugalandi undir stjórn frú Val-
gerðar Þorsteinsdóttur frá Hálsi.
Kvað hún þá skólagöngu hafa
reynzt sér dýrmætt vegamesti tl
undirhúmings undiæ lífið og starf-
ið. Hún hélt þeirri skoðun fram,
að meinmitum væri öllum nauðsyn.
Vllhjálmur var greindur, hygginn
og góðgjarn maöur, ávallt glaður
og h-ressleigur í viðmóti.
Merk kona sagði mér, að sér
þætti Vilhjáílimur á Brekkum sá
sviphreinasti karlmjaður, sem hún
heifði séð.
HeiimiiMð á Ytri-Bretldaum var
sannbaMlað miennámigairheimnlTi og
naut viaíðiinigaæ lamgt út fyrir sveát-
ar- og sýsiumörkin. Bærímrn var í
þjóðbraut oig bar þvi m.argian gest-
inn að garði. Beirni og aðhlynn-
ing var j'aifint veáltt þeim hán og
láigu án sundurdráttar eftár veig-
tylum og miammgreknaráOáti. Á
heimili þeiirra hj'óna dvöidu oft
sjúkir mienn og eimstæðángar lang-
dvölium, án þess -að greiðlsilur
bæmu á mióti.
HeimilLið var fjöfciemmt, sömu
hjúim dvöldu þar árum samiain, þar
tl þiau stofmuðu sám eigán beimili
— oig þá oftast með aðstoð sinna
fyrri húsbændia. Önnur dvöldust
þar til æváioka á framtfiærá bama
þeirra hjónia. Hjónán huigsuðu mák
ið uim m'ennibuin barmia simnia. Oft
dvöttduist heimittisikemnarar á Ytri-
Brekbuim 3—4 mánuði á vettuma,
miedkaistur þeárra mun hafa verið
alþýðufræðarinin þrjóðkunmi Guðm.
Hjailltason. Á fttlesbum heliguim dög-
um voru húsilleiStrar lesmár, og var
aðaleiga Tesið úr húslestrarbók sr.
Pálls Siigurðlssoniar 1 GauTverjabæ.
E'nmifremur voiru Passíusáttimamár
ieisnár á föstumni. Á vetumia var
föst regttia að lesnar væru söigur á
kvöl'dvökuniuim. I mestum háveig-
um hj'á fóttlkmu voru fomsögiumar
og skáidsögur aldamóta-söguská'ld-
anmia. Jiafnian ræddi fólkið um sögu-
efiniö að liestæi Toiknium.
í þessu andirúmsOiofti óist Þuráð-
ur upp ásamlt systikin'um símum,
sam voru: Guðmumdur, bóndi o@
kaupféílaglsistjóri að Syðra-Lóni, Sig
tryggur, bómdi á Yfcna-Álandi, Davið
og Axel, bændur á Ytri-Brekkum,
Aðialbjörg, hústfrú á Gunnarsstöð-
um o-g Ármi, fynnveirandi hénaðs-
læknir á Vopmafirði. Öll em syst-
kinin látiin meimia Ámi og Þuriður.
Þuríður hefur belligað sér alt það
nytsamiasta í uppettdisháttum for-
eidraimma og þess vegnia ekki tent
í árekstruim við nýja tímamm.
Árið 1904—1906 dvalldisit Þuríð-
ur við nám í Kvemnaskólla Akur-
eyrar, en baustið 1908 immriitaðist
hún í Kenmaraskólann og lýkur
amniarsbekkjarprófi vorið 1909.
Næsta vetur var hún fa'rkemmari
á Lamganesi. Vorið 1910 giftist
Þuríður Jóni Eriingi Friðrikssyni
firá Syðri-Biakka í Kellduhverfi.
Hóflu þau um vorið þúskap á jörð-
inni Syðri-Bakka í sambýTi við föð-
uæ Jónis. En haustið 1912 kaupa
þeir mágar Jón og Guðmumdiur VI-
ho'álllmlslson höfuðbóttið Syðra-Lóo
fyrir kr. 15.500.00 — fimimtán þús
und og fimm buudruð krónnr.
SHkt þótiti geypiverð, því þá var
krónian króma.
En það sorgleiga skeður, að Jón
andiaat 13. marz 1913. Gerðist Guð-
imundur þá einn kaupaindi jarðar-
imnar oig bjó þar rausmarbúi mieð
sinni ágætu eiginlkonu, Herborgu
Frilðriksidóttur, syStur Jóns.
Vorið 1913 flytuæ Þuríður afbur
heim að Ytri-B'refckum og býr íé-
Iiagsbúi við bræður sinia Davíð og
Axett. Axel amdaðist 1916, en Davíð
oig Þuríöur hélldiu áffram félagsbúi
þar tffl Davíð kvæntist, Árið 1921
immrilbast Þuríður í þriðia bekk
Kennaraskólams og lýkur þaðan
keimmairaprófi mieð glæsiibrag, vodð
1922. Voru þá liðin 13 ár frá því
að hún hafði lolkáð ammarsbekkjiar-
prótfi.
Þau Jón og Þuríðlur áttu tvær
dætur, Siigríði og Aðalíbjörgu. Eo
1914 verður Þuríður fvrir þeirri
rnikHu sorg að missa Aðattbjörgu úr
kíghó'Sta. Hún var sérstaklllega e'lsku
legt barn og Tjósgeisli aHria á
beiimfflimiu. Eftiir keimmairaprófið
kenndi Þuriíður 2 vetur, sem far-
kemmari á Lamganesi.
En 29. júni 1924 stígur Þuríður
silfct mikttia gæfuspor. Þá giftist hún
Þorláiki Stefámss'yni frá Laxárdal
í Þistiifiirði. Þau hjómim byrjuðu
búskap á Ytra-ÁTamdi, en fluttu
22
ÍSLENDINGAÞÆTTIR