Íslendingaþættir Tímans - 10.05.1975, Qupperneq 8

Jón Atli Jónsson
vélstjóri
F. 13. júní 1924.
D. 19. marz 1975.
Jón Atli er dáinn og var borinn til
grafar 26. mars. Hann var aðeins
fimmtugur að aldri, en hann tók dauða
slnum með sama æðruleysinu og hann
lifði lifinu, enda þótt dauðastrið hans
væri bæði óvenju erfitt og langt.
Jón Atli var fæddur að Mundakoti á
Eyrarbakka 13. júnl 1924. Foreldrar
hans voru hjónin Jónina Jónsdóttir frá
Mundakoti og Jón Júllusson, stýri-
maður frá Syðra-Seli I Stokkseyrar-
hreppi. Hann andaðist 1967, en Jónlna
lifir son sinn.
Ættir Jóns Atla er að rekja um þess-
ar slóðir Suðurlands, en einnig austur
til Skaftafellssýslu, þvi Jón hrepp-
stjóri og nafni hans I Mundakoti var
frá Heiði á Siðu.
Jónina og Jón Júliusson bjuggu i
Reykjavik allan sinn búskap og þar
ólst Jón Atli upp, en á sumrum dvald-
ist hann i æsku austanfjalls hjá skyld-
fólki. Jón Júliusson var sjómaður
lengst af starfsævi sinnar, háseti,
skipstjóri og stýrimaður lengst af á
togurum, en er á ævina leið einnig á
farskipum.
Þau Jón og Jónina eignuðust auk
Jóns Atla eina dóttur yngri, Guðrúnu,
nú lækni og húsmóður I Reykjavík.
Eins og veriö hefur lengst af á
sjómannsheimilum á Islandikom upp-
eldi barnann að mestu I hlut móður-
innar og hún var vanda sinum vaxin og
fjölskyldan var samhent og góð tengsl
héldust milli foreldranna og barnanna
eftir að þau fóru að heiman og stofn-
uðu eigin heimili.
Að skyldunámi loknu stóð hugur
Jóns Atla ekki til frekara bóknáms að
sinni, heldur hóf hann iðnnám i Iön-
skóla og nam rennismlði á árunum
1942 til 1945. Verklega námið nam
hann I Vélsmiöjunni Héöni, sem þá var
eitt stærsta fyrirtækið I járnsmiði
hvers konar hér á landi. A þessum ár-
um var uppgangur sildveiðanna Norð-
anlands hvað mestur og Jón Atli vann
á námsárunum við byggingu sildar-
verksmiðjanna sem þá voru viða
byggöar af miklum stórhug en litilli
fyrirhyggju eins og slðar kom á dag-
inn.
8
Þegar iðnnáminu lauk hafði Jón Atli
fengið meiri áhuga á bóknámi og sett-
ist nú á skólabekk að nýju og hóf nám I
Vélskóla íslands haustið 1946 og lauk
þaðan prófi vorið 1949 og hafði þá tekið
bæði vélstjórapróf og próf frá raf-
magnsdeild. A sumrum meðan á
vélstjóranáminu stóð vann Jón Atli á
togurum og að prófi loknu hóf hann
störf sem vélstjóri, fyrst á togurum, en
slöar á kaupskipum og farþegaskipum
og þessi störf stundaði hann um nokk-
urra ára bil. '
A þessum árum stofnaði hann eigið
heimili, hann kvæntist 15. nóv. 1952
Súsönnu Guðrúnu Halldórsdóttur frá
Vestmannaeyjum. Þeim varö ekki
bama auðið.
Sjómennskan féll ekki Jóni Atla eins
vel og hann hafði gert ráö fyrir. Lang-
varandi fjarvistir frá ástvinum og
ættingjum voru ekki að hans skapi og
hin fjölmörgu áhugamál sln gat hann
ekki rækt að vild I þvl starfi. Þetta
mun meginástæðan fyrir þvi að hann
hætti sjómennsku og hóf störf I landi á
árinu 1954. Hann tók þá við stjórn
Smiöju Smjörllkisgerðanna, sennilega
mest fyrir áeggjan frænda sins Ragn-
ars I Smára.
Ekki leið á löngu unz þetta nýja starf
hans tók hug hans allan. Verkefnin
' voru fjölbreytt og margslungin — upp-
setning véla, skipulag vélasala, véla-
viðgerðir og viðhald og bifreiðavið-
gerðir.
Við þessi störf öll nutu fjölþættir
hæfileikar Jóns Atla sín vel og hann lét
heldur ekki framleiðsluna sjálfa
afskiptalausa þvi hann vildi jafnan sjá
fyrir enda hvers verks og taldi ekkert
sér óviðkomandi, sem leitt gat til betri
og hollari smjörlíkisframleiðslu.
Til marks um þær kröfur sem Jón
Atli gerði til sin sem fagmanns má
geta þess að hann lagði það á sig að
afla sér meistararéttinda I bifvéla-
virkjun 1959, þar eð hann taldi að svo
stór hluti starfa I smiðjunni væri á þvi
sviði að hann gæti ekki sinnt þeim sem
skyldi nema hafa þessa menntun.
Eins og fyrr sagði átti Jón Atli mörg
áhugamál, sem hann fyrst gat farið að
sinna að marki eftir að hann hætti sjó-
mennsku.
Næstu árin ferðuðust þau hjónin um
landið vltt og endilagt á sumrum, bæði
um byggðir og óbyggðir. Jón Atli var
jafnan útbúinn I sllkar ferðir að hann
var sjálfbjarga á hverju sem gekk. Til
þessara ferða smiðaði hann sér sjálfur
húsvagn, einn hinn fyrsta, sem farið
var með um óbyggðir landsins, þvi
hann vildi geta haft næturstað hvar
sem var og vera óháður veðri og vind-
um I notalegu skjóli.
A þessum árum stundaði hann einn-
ig laxveiði af áhuga og varð góður lax-
veiðimaður. Veiðin var honum þó ekki
aðalatriði heldur voru útiveran,
náttúran og félagsskapurinn ekki slður
til að laða hann að þessu áhugamáli.
A vetrum var það hins vegar tónlist-
in sem var aðal áhugamálið.
í þessu sem öðru voru þau hjónin
samhent og það voru fáir tónleikar
sinfónlu og tónlistarfélags, sem fram
hjá þeim fóru á þessum árum og
heima áttu þau jafnan beztu tæki til
hljómplötuflutnings.
Þegar menn hafa viða ferðast um
tsland fara þeir betur að skynja fegurð
þess sem nærleynist, blóma, runna og
islendingaþættir