Íslendingaþættir Tímans - 10.05.1975, Blaðsíða 3

NNING
JÓN J. vtois
Fæddur 31. mal 1894.
Dáinn 6. janúar 1975.
Arið 1844 reistu ung nýgift hjón bú að
Þverá i Laxárdal I Suður-Þingeyjar-
sýslu, þau hétu Jón Jóakimsson og
Herdis Asmundsdóttir. Hann var son-
ur Jóakims Ketilssonar, bónda að Mý-
laugsstöðum i Aðalreykjadal og Aðal-
bjargar Pálsdóttur frá Héðinshöfða,
konu hans. Ketill faðir Jóakims var
Tómasson Bjarnasonar frá Fnjóska-
dal, en kona hans hét Halldóra Sigurð-
ardóttir. Þau bjuggu að Sigurðarstöð-
um I Bárðardal. Frá þeim hjónum er
mikill og merkur ættbogi kominn, oft
nefndur Ketilsætt. Þar á meðal eru
flestir fyrstu brautryðjendur sam-
vinnustefnunnar i Þingeyjar- og Eyja-
fjarðarsýslu.
Kona Jóns Jóakimssonar, Herdis
Ásmundsdóttir, var frá Stóruvöllum i
Bárðardal, dóttir Asmundar Daviðs-
sonar, bónda þar, og Guðnýjar dóttur
Jóns rika á Mýri Jónssonar Halldórs-
sonar á Mýri.
Jón Jóakimsson var lærður tré-
smiður, og búmaður reyndist hann svo
ab af bar um reglusemi alla og þrifnað
ibúi, enda vann hann jörð sina upp úr
niöurnlðslu i sannarlegt fyrirmyndar
höfuðból.
Jafnframt búskapnum sinnti hann
mjög málefnum sveitar sinnar, þvi
lengst af búskapartið sinni var hann
jafnframt hreppstjóri, en því starfi
fylgdi lengi umsjá fátækraframfæris,
sem krafðist mikils tima forsjár og
ráðdeildar.
Jón Jóakimsson ritaði dagbók alla
sina búskapartið. Hún er varðveitt i
Héraðsskjalasafni Þingeyinga. Ber
hún nákvæmni og reglusemi ritarans
ljósan vott. Jafnframt sem hún lýsir
búskap þeirra hjóna og heimilishátt-
um, veitir hún miklar upplýsingar um
veðurfar og búnaðarafkomu i hérað-
inu.
Herdis Asmundsdóttir var greind
kona og göfug og manni sinum sam-
hent um heill heimilisins, en hún virð-
ist hafa verið fremur heilsutæp og
andaðist haustið 1860.
Þau Jón og Herdis eignuðust þrjá
sonu og þrjár dætur, sem til aldurs
komust.
Synirnir voru: Benedikt, siðar bóndi
íslendingaþættir
á Auðnum og sýsluskrifari I Húsavik,
mikill félags og fræðafrömuður,
Snorri, bóndi og hreppstjóri á Þverá
og Jón, sem var yngstur þeirra syst-
kina.
Dæturnar voru: Aðalbjörg, gift
Hólmgeiri Þorsteinssyni, bónda i Vall-
koti i Reykjadal, Guðný, gift Baldvini
Sigurðssyni, bónda i Garði i Aðaldal,
og Maria, gift Sigurgeiri Péturssyni i
Reykjahlið. Þau fluttust til Ameriku.
Eftir lát Herdisar Asmundsdóttur
bjó Jón nokkur ár með ráðskonu og
eignuðust þau son, sem hét Skafti.
Hann kvæntist ekki.
Arið 1866 kvæntist Jón öðru sinni og
þá Bergljótu Guttormsdóttur frá Arn-
heiðarstöðum i Fljótsdal. Þeim varð
ekki barna auðið, en hún gekk börnum
hans I móður stað og gat sér hið bezta
orð I sinu vandasama stjúpmóður —
og húsmóðurstarfi, virt og elskuð af
eiginmanni og stjúpbörnum.
Jón Jóakimsson andaðist hinn 16.
april 1893, 77 ára að aldri.
Um hann segir hinn merki sam-
vinnufrömuður Jakob Hálfdánarson:
„Það voru rikulegar menjar
hamingjusamrar æfi, sem Jón lét eftir
sig. Á Þverá allsnægta bú, innan húss
bg utan, hin trausta og góða bygging,
sem áður er minnst á (bæjarhúsin), og
að aukimjög vönduð steinkirkja, byggð
árið 1878. Jörðina Þverá átti hann nú,
bætta að túni og engjum, vel eftir þvi
sem erfiðir staðhættir til þeirra hluta
leyfa þar i sveit. Ennfremur hafði
hann keypt, á seinni hluta búskapar-
ára sinna, jörðina Garð i Aðaldal, eitt
af höfubbólum sýslunnar til forna.”
A heimili Jóns var Kaupfélag Þing-
eyinga stofnað árið 1882.
011 börn Jóns vorú góðum gáfum
gædd og reyndust hinir merkustu þjóð-
félagsborgarar.
Þegar Jón Jóakimsson andaðist,
voru báðir eldri synir hans kvæntir og
brott fluttir og famir að búa á öðrum
jörðum i héraðinu.
En yngsti sonurinn, Jón, var heima
og nýlega kvæntur Halldóru Sigurðar-
dóttur, bróðurdóttur Bergljótar Gutt-
ormsdóttur, siðari konu föður sins,
bráðgreindi ágætiskonu.
Foreldrar Halldóru voru Sigurður
Guttormsson, bóndi i Kolstaðagerði á
Völlum i Suður-Múlasýslu og Guðriður
Eiriksdóttir frá Skriðuklaustri i
Fljótsdal, alsystir Jónasar skólastjóra
á Eiðum. Faðir Sigurðar var Gutt-
ormur, stúdent og alþingismaður á
Arnheiðarstöðum i Fljótsdal, Vigfús-
son, prests á Valþjófsstað, Orms-
sonar. En kona Guttorms og móðir
Sigurðar var Halldóra Jónsdóttir Þor-
steinssonar, vefara, sem hin kunna
Vefaraætt á Fljótsdalshéraði er við
kennd.
Þau Jón og Halldóra tóku við búskap
á Þverá eftir andlát Jóns Jóakims-
sonar og bjuggu þar til ársins 1898, er
þau brugðu búi og fluttust til Reykja-
vikur, en Snorri bróðir Jóns fluttist að
Þverá.
A Þverá eignuðust þau Jón og Hall-
dóra 4 börn, sem fluttust með þeim til
Reykjavikur. Þau voru Auður, Jón,
Maria og Sigriður. En I Reykjavik
eignuðust þau fjórðu dótturina, Þór-
nýju.
Jón Jónsson hafði gengið i Möðru-
vallaskólann og verið þar samtima
Ásgeiri Sigurðssyni, siðar konsúli og
kaupmanni i Reykjavik. Hann réðst nú
til starfa hjá þessum skólabróður sin-
um. Fljótlega festist við hann i
Reykjavik kenningarheitið Þveræing-
ur. Var hann þvi þekktur þar sem Jón
Þveræingur. Hann fluttist til Hafnar-
fjarðar 1909 og starfaði þar til 1914, en
fluttist þá aftur til Reykjavikur.
3