Íslendingaþættir Tímans - 24.07.1976, Side 3

Guðjón Ólafsson
Fæddur 1. nóvember 1925.
Dáinn 3. júli 1976
A árunum 1910-1917 var starfræktur
unglingaskóliaöHjaröarholti i Dölum.
Olafur Ólafsson sóknarprestur og
prófastur rak þar einskonar einka-
skóla ásamt myndarbíiskap á forn-
frægu höfuöbóli. Nemendur voru
venjulega eitthvaö innan viö 20. Var
þess vegna eittt af fjölmennustu
sveitaheimilum landsins aö Hjarðar-
holti á umgetnu timabili. Ólafur
Prófastur mótaöi skóla sinn af festu og
reglusemi. Hélt hann jafnan einn
kennara sér til aðstoðar. Varö viöur-
kenndur árangur af skólavist æsku-
fölksins, er flutti meö sér áhrif skóla-
verunnar vittum sveitirog naut þeirra
um langa ævi. Skólaárin 1913-1915 var
samkennari sr. ólafs maöur aö nafni
ólafur Sigurösson slöar hreppstjóri aö
Plateyri i önundarfiröi. Féll hann vel i
hið fastmótaöa skólaform og vann sér
hylli nemenda sinna. Einkum höföu
nemendurnir orö á þvi hversu góöur
•slenzkukennari Ólafur Sigurösson
heföi veriö. Einn af nemendum Ólafs
var 14 ára gamall piltur, Jóhannes úr
Kötlum. Eigi þarf að lýsa hinni list-
r®nu og mjúku meöferö þess mikil-
virka skálds á móöurmáli sinu, en
lengi býr aö fyrstu gerö. ólafur kenn-
ari hvarf úr Dalahéraöi eftir tveggja
vetra sta rf og kom vist ekki aftur i þaö
héraö. Tengsli hans viö héraöiö voru
Þö þar meö ekki öll, þvi hinir ungu erfa
landið.
Þaö var á svölu haustkvöldi áriö
!952, aö fámennur hópur gekk milli
Verzlunarhúsa Kaupfélags Hvamms-
fjaröar og sýndi utanhéraösgesti fast-
eignir og starfsskilyröi umgetinnar
stofnunar.
Sláturti'öin stóö yfir og var þvi fólk
^eö fleira móti i Búöardal á þessum
öögum. baö vakti óvenjumikla athygli
fölksins i kauptúninu, sem annars var
ennum kafiö, að sjá gestinn. Mun þaö
hafa stafaö af þvi aöeitthvaö haföi þvi
verið hvislaö, aö komiö heföi til mála
nö ráöa þennan mann sem fram-
hvæmdastjóra kaupfélagsins, en sú
staða haföi veriö auglýst til umsóknar
nokkrum vikum áöur. Þaö liöu heldur
ekki margir dagar þangaö til aö þaö
varö opinber frétt, aö þessi maöur
v*ri valinn úr 8 manna hópi og ráöinn
'slendingaþættir
kaupf élagsstjóri Kaupfélags
Hvammsfjaröar frá næstu áramótum.
Maðurinn hét Guöjón og var sonur
Ólafs Sigurössonar fyrrverandi
kennara i Hjaröarholti. Hann haföi
stundaö nám I Samvinnuskólanum og
aö þvi loknu veriö nokkuö viö
verzlunarstörf o.fl. Þeir menn, sem
ábyrgö báru á framkvæmdastjóra
umgetins kaupfélags Iþetta sinnfundu
þaö fljött, aö þessi maöur haföi til aö
bera mikla persónugerö. Hann kom
þannig fljóttfyrir sjónir, aö hann væri
þéttur á velli og þéttur i lund. Hann
lagöi fram, eins og einnig fleiri
umsækjendur, meömæli skólastjóra
Samvinnuskólans, sem þá var Jónas
Jónsson frá Hriflu, en Jónas haföi til
aö bera afburða mannþekkingu og
glöggskyggni á starfshneigö ungra
mannaoghæfni. Ein setning I fáoröum
meðmælum Jónasar Guöjóni til handa
var svohljóðandi: ,,Mér þótti hann lik-
legur til aö veröa atorku og fram-
kvæmdamaöur.” Þessi setning mun
hafa áttnokkurnþátt i þeirri ákvörðun
aö ráöa Guöjón til þess starfs i Dala-
sýslu, sem umgetur hér að framan.
Jónas Jónsson haföi á þessum árum
mikiö persónusamband viö Egil
Thorarensen kaupfélagstjóra á
Selfossi. Tók Egill stundum
Samvinnuskólanemendur um tima til
starfsæfinga og reynslu, sem Jónas
haföimikiöálit á. Guöjón ólafsson var
einn af þeim. Kaupfélag Hvamms-
fjarðarþurfti einmitt á þessum tímum
aö fá til forystu atoikumann, og
reynslan sýndi fljótt eftir aö Guöjón
haföi tekiö aö sér umgetiö starf, aö
þetta haföi tekizt. Hann fór ekki hratt
af staö, athugaöi vel viöhorfin og lagði
stund á aö treysta grunninn. Starfsaf-
köst hans voru oft yfirmannleg. Er
mér persónulega kunnugt, aö þaö er
ekki ofmælt, aö dagsverk hans á skrif-
stofu voru stundum á við meöaldags-
verk tveggja manna, þó aö fyrir-
greiösla viö viöskiptamenn og eölileg-
ar framkvæmdaákvarðanir séu ekki
meötaldar. Þannig liöu 7 ár. Þá skipti
hann um verustað en hélt hátíölegan
vfgsludag nýs verzlunarhúss nokkrum
vikum áöur en hann fór.
Framkvæmdastjóri kaupfélags i
strjálbýli á Islandi ber á heröum ein-
hverja erfiöustu byröi, sem I viö-
komandi byggöarlagi fellur til. Það er
þvl mikils viröi fyrir sllkan mann aö
mæta skilningi samferöamanna, sem
viöurkenni viðhorf hans og fórnfýsi,
stilli kröfum I hóf og kunni aö sam-
stilla réttindi sln og skyldur. Guöjón
Ólafsson haföi viökvæma lund, og
brennandi löngunin til aö láta gott af
sér leiöa klauf öldur vinnudagsins.
Mér er kunnugt hversu þakklátur hann
var, aö margir bændur á verzlunar-
svæöi þess kaupfélags, sem hann
stýröi I Dalasýslu, veittu honum vax-
andi traust með líöandi árum, og
hversu þeir söknuöu hans, þegar þeir
misstu hann frá störfum.
Er Guöjón Ólafss. fluttist úr Dala-
sýslu fór hann austur á Vopnaf jörö og
stýröi þar kaupfélagi og nokkru seinna
á Akranesi. En eftir þaö hvarf hann
frá verzlunarstörfum og geröist
starfsmaöur á skattstofu Reykjavikur.
Nú er hann allur. Ævilok hans uröu 3.
þ.m. eftir langvarandi veikindi. Hann
varö fimmtugur aö aldri fæddur 1.
nóvember 1925. Aldurinn varö ekki
hár, en ævin var viðburöarik. Hann
stundaöi vinnu sína á skattstofunni
meö sama dugnaöi og hann stundaöi
3