Íslendingaþættir Tímans - 22.11.1980, Qupperneq 1

islendingaþattir
Laugardagur 22. nóv. 1980 — 36. tbl. TÍMANS
Brynjólfur Sveinsson
hreppstjóri i Efstalandskoti
Enn einn þeirra merku og dyggBugu
bænda, sem gáfu sveit sinni og héraöi lit
og fyrirdæmi á umbrotatimum hinna
gömlu og nýju þjóðlifshátta á fyrra hluta
þessarar aldar er horfinn af sviöinu.
Brynjólfur hreppstjóri i Efstalandskoti í
öxnadal meöhjálpari og safnaöarfulltrúi
Bakkasóknar, dó í 14. viku sumars fullra
92 ára, fæddur hinn 17. júni 1888.
Foreldrar Brynjólfs, Sveinn Björnsson
ogSoffla Björnsdóttir bjuggu á Þelamörk
nær allan sinn búskap á Vöglum þegar
Brynjólfur fæddist og ólst hann upp meö
þeim þar og á Neöra Rauðalæk og viöar á
Mörkinni. Hann naut góörar uppfræöslu
og bókmenningar enda voru þau Sveinn
ogSoffia bæöi greind og bókavinir og áttu
kyn til. Sótti Brynjólfur skólamenntun aö
Hólum eins og margir framsæknir, ungir
hugsjónamenn á þeirri tiö og lauk hann
búfræöiprófi 1909. Var sú menntun svo
staögóö og fjölþætt aö margir Hólasvein-
ar uröu barnakennarar og reyndust vel
undir starfiö búnir, eins og Arni Björns-
son frá Bryta á Þelamörk frændi
Brynjólfs.
Brynjólfur var 21 árs þegar hann lauk
Hólaskóla en kvæntist ári síöar, þótt svo
ungur væri, enda var jarönæöi innan
seilingar. Var brúöur hans Laufey
Sumarrós Jóhannesdóttir, 18 ára fóstur-
dóttir Jóns Jónassonar umsvifabónda á
Bakka i Oxnadal og Flugumýri i Blöndu-
hlið, og var giftingardagurinn hinn 10.
ágúst 1910. Haföi Laufey komiö þá um
voriö á fyrri stöðvar i öxnadal en liklega
hafa þau gifst vestan Heiöar og gert brúö-
kaupsferö aö Flugumýri, þvi aö staöar- og
hagsetningu .vantar i kirkjubókina I
heimasókn Brynjólfs. Atti hann þá lög-
heimili á Syðri Bægisá en frá næstu far-
dögum i Bakkasókn, er þau ungu hjónin
hófu búskap á hluta af Steinsstööum. Varö
það til frambúöar, þvi aö þau bjuggu þar I
aldarfjóröung. Brátt varö þröng f húsum
°gfyrirmörgum aösjá en 13 af 15 börnum
sem þeim fæddust komust upp. Dugnaöur
Brynjólfs og Laufeyjar var frábær, at-
orha samfara nægjusemi og svo mikilli
hagsýni og óvenjulegri heppni aö öllu
reiddi vel af. Hinn stóri og föngulegi syst-
kinahópur var aö mestu i foreldrahúsum
ognáöibesta þroska sem siöar ásannaöist
hvar sem þau systkin réöust til starfa og
settust aö. Þá var það mikiö lán þeirra
Brynjólfs, aö þau fengu ábúö á nágranna-
jöröinni Efstalandskoti 1938. Eignuöust
þau þá jörö innan tföar og var þaö gott
ábýli aö viöbættum eignarhluta Brynjólfs
á Steinsstööum, þriöjungi hins nafnkunna
góðbýlis. Bjuggu þau si'öan i Efstalands-
koti viövaxandi veraldargengi, viröingar
trúnaöarstarfa og gæfu samheldinna,
góöra hjóna i allmörg ár.
Siöari hluta þessa ti'mabils syrti þó aö.
Laufey kenndi sér meins sem færöist i
aukana jafnt og þétt allt um itrekaöa
sjúkrahúsvist. Hún lést tæpum 14 árum
eftir flutninginn aö Efstalandskoti, hinn
15. janúar 1958,57 ára aö aldri. Anna á
Þverá kallaöi hana kvenhetju en sveit-
ungarnir og aörir sem til þekktu dáöust aö
þvi fágæta lffsþreki sem Laufey var gædd
og þvi afreki sem hún vann. Þaö kraföi
ósegjanlegrar fórnar og sjálfsafneitunar,
óbilandi árvekni og stööugrar vinnu aö
rækja móöur- og húsmóöurhlutverkiö eins
og þessi dugmikla og ástúöuga kona
geröi. Soffia móöir Brynjólfs var þeim
mikil stoö fyrstu árin, en eldri börnin
komu brátt til hjálpar og stuönings úti og
inni, hvert af ööru. „Og I bliöu og strföu, i
umsvifum daganna og allri baráttu stóöu
þau tvösaman, sem á morgni lifsins höföu
heitiö hvort ööru tryggö og trú allt aö
leiöarlokum”, sagöi faöir minn aö kveöju
Laufeyjar á Bakkakirkju á Pálsmessu,
Brynjólfur hætti búskap 3 misserum
eftir lát Laufeyjar aö miklu leyti og fékk
jöröina I hendur sonum sinum. Var hann
þó lengst af siðani Efstalandskoti, hrepp-
stjöri öxndæla frá 1942 sýslunefndar-
maöur frá 1948 i mörg kjörtlmabil, afar
lengi i skattanefnd og skólanefnd. Skal
þaö ekki frekar taliö en minnst samstarfs
hans og foreldra minna og einlægrar vin-
áttu, er hann var svo lengi meöhjálpari
ogsafnaöarfulltrúi Bakkasóknar. Þar var
hann hinn skyldurækni og viröulegi
starfsmaöur kirkju sinnar og sveitar en
þó umfram allt hinn hlýi og ljúfi dreng-
lundarmaöur. Hann sótti alla héraösfundi
Eyjafjarðarprófastsdæmis lengi vel og i
þau 10 ár, sem faöir minn var prófastur
áttu þeir vinfasta, holla samveru, en van-
ir voru þeir aö vinna saman á fundum og
aö nefndastörfum, þvi aö þeir áttu lengi
sæti i sýslunefnd Eyjafjaröarsýslu á
sama timabili. Nánust voru þó kynnin
sem tókust viö Bakkakirkju. Þaö var
sjaldan eöa aldrei messaö án Brynjólfs i
öllþauár, semhannvarmeöhjálpari. Var
mikil hefö yfir þessum viröuiega og góöa
manni i kirkjunni, hreppstjóranum, sem
var maöur réttvis og mildur og var svo
eiginlegt og ljúft aö gegna þjónustu i sókn
sinni og söfnuöi.
Eins og aö likum lætur haföi Brynjólfur
meira tóm til aö sinna hinum ýmsu
félagsmálum og störfum i þágu sveitar-
innar er hann var a.m.k. hættur búskap.
Þar vann hann allt af itrustu samvisku-
semiog veittistþaölétt. Hann vargæddur
prýöilegri greind sem naut einnig vel á
hinu hlutlæga sviöi svo að hvers konar
Framhald á bls. 7