Íslendingaþættir Tímans - 30.11.1983, Blaðsíða 7

Guðmundur Árnason
yfirlæknir á Akranesi
Aldrei kemur fallvaltleiki lífsins skýrar fram en á
haustin. Þá fölna blómin og falla, fuglinn þagnar
og flýgur á braut. Grímur Thomsen hefur lýst
þeirri tilfinningu sem haustið vekur í nokkrum
ljóðlínum og ég get ekki stillt mig um að birta þær
hér.
í brjósti mannsins haustar einnig að,
upp af hrelldu hjarta gleðin flýgur,
en vetrarmjöll í daggardropa stað
á dökkvan lokk og mjúkan þögul hnígur,
og œskublómin öll af kinnum deyja.
Eitthvað svipað verður mönnum innanbrjósts
þegar gamlir vinir hverfa af sjónarsviðinu. Ein-
manaleiki haustsins leggst fastar að og tilveran
verður litlausari og snauðari.
Við fráfall Guðmundar Árnasonar læknis er
mér efst í liuga sú gáta að forlögin skyldu ekki
unna honum lengri lífdaga, svo að þekking hans
og starfhæfni hefði getað borið ríkulegri ávöxt. Ég
dáðist að því hvað hann var vakinn og sofinn að
hugsa um og vinna að hugðarefnum sínum eins
lengi og kraftarnir entust. Hann var með hugann
við margþætt rannsóknarefni sem hann fýsti að
ljúka við og efla með því fræðigreinar sínar.
Jónína Jónsdóttir
Framhald af bls. 8
hagfræðingi. Sonur þeirra er Páll Ágúst. Sigurður
Páll og Jón Rúnar eru í foreldrahúsum.
Afi Jón lést 17. janúar 1967.
Á kveðjustund sem þessari leitar hugurinn
ósjálfrátt aftur og fram koma minningar sem allar
tengjast ömmu á einn eða annan hátt. Það var
alltaf jafn gaman að heimsækja afa og ömmu í
Meðalholtið og þar áttum við barnabörnin örugg-
an samastað. Minnisstæðir eru bíltúrar í gamla
Willysjeppanum hans afa. Oft var farið niður á
höfn, en stundum farið í lengri ferðir, austur á
Eyrarbakka og Stokkseyri eða bara í berjamó
uppí Heiðmörk. Skemmtilegast þótti mér þegar
atvik höguðu því svo að ég fékk að dvelja
næturlangt í Meðalholtinu. Þá var beddinn drifinn
ofan af háalofti og búið um mig í stofunni. Fyrir
svefninn gaf amma mér síðan flóaða mjólk með
örlitlu hunangi og las svo með mér kvöldbænirnar.
Amma var mjög trúuð kona. Ung að árum gekk
hún í söfnuð Sjöunda dags aðventista og starfaði
mikið fyrir þann söfnuð æ síðan. Hún var lengi
formaður Systrafélagsins Alfa og vann þar mikið
starf í tengslum við hjálparstarf safnaðarins á
Grænlandi. Ég man eftir mörgum eftirmiðdögum
sem ég fékk að fara með ömmu niður í Systrafélag
þegar þær safnaðarsysturnar voru að undirbúa
fatasendingar til Grænlands.
Amma var alla tíð heimavinnandi húsmóðir, ef
undan er skilinn smá tími, sem hún vann við
Heyrnleysingjaskólann eftir að heilsu afa tók að
hraka. En ömmu féll aldrei verk úr hendi. Hún
var mikil saumakona og þær voru ófáar flíkurnar
islendingaþættir
Honum var það mikil eftirsjá að fá ekki stundar-
grið til að Ijúka þessum rannsóknum sínum, en nú
þýðir ekki að deila við dómarann.
Við Guðmundur Árnason kynntumst ekki að
marki fyrr en á háskólaárum okkar, enda þótt við
hefðum báðir stundað nám í Menntaskólanum á
Akureyri. Á háskólaárunum bjuggum við undir
sama þaki og þá urðu við dagleg samskipti í starfi
og leik þau kynni og vinátta sem ég vil þakka fyrir
við leiðarlok. Nú eru þau orðin hin gömlu kynni
sem gleymast ei, því að, fyrr en varði voru
stúdentsárin að baki og „hin góða, gengna tíð“ á
enda.
Leiðir okkar lágu aftur saman úti í Kaupmanna-
höfn nokkrum árum síðar. Þá var Guðmundur
kvæntur og ég var tíður gestur á heimili þeirra
Stefaníu, en við fundum báðir að hið áhyggjulausa
líf stúdentsáranna varð ekki endurvakið. Það var
horfið í tímans Stórasjó og lifði nú einungis í
endurminningunni. Á þessum árum var Guð-
mundur við framhaldsnám í Danmörku og síðar
Svíþjóð svo að leiðir okkar skildu aftur um sinn.
Eftir að heim kom voru hin gömlu kynni endurnýj-
uð og við höfðum alltaf samband til hins síðasta.
sem hún saumaði á okkur barnabörnin og gerði
við. Hún heklaði einnig mikið og prjónaði,
einkum smáhluti sem hentugir voru til sölu á
basörum Systrafélagsins. Síðustu árin, áður en
hún veiktist, passaði hún fyrsta barnabarnabarnið,
Pál, og hafði hún af því mikla ánægju og gleði.
Haustið 1976 veiktist amma þahnig að hún var
eftir það lömuð hægra megin og mállaus. Hefur
það án efa verið mikið áfall fyrir þessa sterku
konu, sem var meira fyrir að hjálpa öðrum en að
láta hjálpa sér, að vera nú algjörlega upp á aðstoð
annarra komin. Andlega var hún þó alveg hress,
fvlgdist vel með bæði sjónvarpi og útvarpi og
hlustaði af athygli á frásagnir þeirra sem í
heimsókn komu til hennar á spítalann. Mér er
sérstaklega minnisstætt er v.ið hjónin komum til
hennar í byrjun marsmánaðar með nýfæddan son
okkar. Hún skoðaði strákinn nákvæmlega, strauk
honum öllum, brosti síðan til okkar og kinkaði
kolli, svona rétt eins og hún væri að segja okkur
að sér litist bara vel á snáðann. Sama endurtók sig
í hvert sinn sem strákurinn var með í heimsókn til
hennar.
Amma tilheyrði þeirri kynslóð íslendinga, sem
upplifað hetur hvaó örastar breytmgai u islensku
þjóðfe'lagi frá upphafi byggðar í landinu, þeirri
kynslóð, sem m.a. hefur lagt grunninn að því
allsnægtaþjóðfélagi sem við búum í nú. Með
þessari kynslóð hverfur mikill fróðleikur um
lifnaðarhætti fyrr á öldinni og ég sakna þess
stundum að hafa ekki haft tækifæri til að ræða
meira við ömmu um bernsku hennar og upp-
vaxtarár á Eyrarbakka.
Að leiðarlokum þakka ég ömmu samfylgdina
og allt sem hún hefur kennt mér. Guð blessi
minningu Jónínu Jónsdóttur.
Dögg Pálsdóttir.
Ég heimsótti hann nokkrum sinnum á sjúkrabeð
hans og dáðist að því með hve mikilli hugarró og
karlmennsku hann þoldi sinn örlagadóm, andlega
óbugaður og með skýra hugsun til hinstu stundar.
Guðmundur Árnason var fjölgáfaður maður og
fjölhæfur. Hann var mikilhæfur læknir og mann-
vinur, en í honum bjó einnig mikið listfengi og
heimili þeirra hjóna bar þess vott hvað allt var það
valið af óskeikulli smekkvísi. Sérstaklega er mér
minnisstætt hvað Guðmundur fór vel með liti og
ég var sífellt að ámálga það að hann ætti að gefa
sér tóm til að mála og fá þannig útrás fyrir
sköpunargleði sína. Þá var hann vel að sér í sögu
og bókmenntum líkt og frændur hans sem kunnu
allan Einar Benediktsson utan bókar. Á góðri
stund var hann allra manna glaðastur og hafði til
að bera notalega kýmni sem vermdi sálina engu
síður en vínið. Fyrir fáum árum sendi hann mér
bækling eftir sig um tölvuskráningu á sjúkrahúsum
og skrifaði framan á að hætti góðra lækna:
„Aðalgeir Kristjánsson 1/2-1 síða að kveldi við
svefnleysi". Þarna þekkti ég aftur minn gamla vin
frá stúdentsárunum óbreyttan.
Guðmundur Árnason var dulur að eðlisfari og
seintekinn, en ákaflega vinfastur og mikill vinur
vina sinna. Hann missti föður sinn í upphafi
háskólanáms síns og það áfall lagðist þungt á hann
og sú ábyrgð sem á honum hvíldi þar sem hann
var næstelstur systkinanna og eini karlmaðurinn í
fjölskyldunni. Þá sýndi Guðmundur hvað í honum
bjó með því að skila frábærum árangri í námi og
vera jafnframt móður sinni og systrum stoð og
stytta. Slíkra manna er alltaf gott að minnast og
mig langar til að Ijúka þessum fátæklegu kveðju-
orðum með erindi úr gömlum stúdentasöng:
Pótl sortnað hafi sól og lund
égsyng und laufgum hly
og rétti mund um liafið hálft
og heilsa gömlum vin.
Aðalgeir Kristjánsson
7